Inwestycja w obcym środku trwałym

W praktyce gospodarczej przedsiębiorcy niejednokrotnie wykorzystują obce składniki majątku (niefirmowe), np. na podstawie umowy najmu, dzierżawy, użyczenia. Wielu przedsiębiorców ponosi znaczne nakłady w celu przystosowania użytkowanych ŚT lub WNiP do celów prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku mamy do czynienia ze swoistym rodzajem środka trwałego, zwanym Inwestycją w obcym środku trwałym.

Czym jest „Inwestycja w obcym środku trwałym?”

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również ustawy o rachunkowości nie określają definicji inwestycji w obcym środku trwałym. Mówią one jednak, iż ulepszenia w obcych środkach trwałych są traktowane jako odrębne środki trwałe, podlegające amortyzacji bez względu na przewidywany okres użytkowania (art. 22a ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ze względu na charakter tego rodzaju inwestycji, definicja pojawia się często w interpretacjach, m.in. Izby Skarbowej w Warszawie z lutego br:

„inwestycje w obcych środkach trwałych to ogół działań (nakładów) podatnika odnoszących się do niestanowiącego jego własności środka trwałego, które zmierzają do jego ulepszenia, tzn. polegają na jego przebudowie, rozbudowie, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, albo polegają na stworzeniu składnika majątku mającego cechy środka trwałego.”

A więc inwestycję w obcym środku trwałym stanowią nakłady poniesione na obcy środek trwały (niefirmowy, niezaliczany do majątku firmowego), ale wykorzystywany w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa np. na postawie umowy użyczenia, najmu, dzierżawy. Do tych nakładów nie zaliczymy jednak wydatków poniesionych na jego remont, czyli zachowanie stanu poprzedniego. Najczęściej są to nakłady mające na celu przystosowanie ŚT do użytkowania w ramach konkretnej działalności gospodarczej (np. przebudowana lokalu wynajętego na siedzibę firmy) lub inne nakłady poniesione na ŚT, powodujące wzrost jego wartości użytkowej po zakończeniu ulepszania w stosunku do dnia, w którym rozpoczęto jego użytkowanie lub zaczęto nim dysponować.

Wartość początkowa – cena nabycia lub koszt wytworzenia.

Aby inwestycję wpisać do ewidencji ŚT lub ewidencji WNiP, należy ustalić jej wartość początkową do celów prowadzonej amortyzacji oraz dzień, w którym oddano inwestycję do użytkowania. Wartość inwestycji w obcym środku trwałym stanowi cena nabycia lub koszt wytworzenia (art. 22g ust. 3-5 i 7 updof). W zależności od rodzaju inwestycji, do jej wartości możemy zaliczyć m.in.: – koszty zakupu materiałów i koszty uboczne (np. transportu, ubezpieczenia), – koszty wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi, – wartość wykorzystanych usług i wszelkich rzeczowych składników majątku zużytych do wytworzenia ŚT, – koszty montażu instalacji i uruchomienia, – koszty związane z oprogramowaniem, – opłaty notarialne, skarbowe, administracyjne, – odsetki i prowizje zapłacone od zobowiązań związanych z wytworzeniem inwestycji, – podatek VAT niestanowiący podatku naliczonego lub w stosunku do którego nie przysługiwało prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony, – cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku, które staną się elementami inwestycji, – inne udokumentowane wydatki, których poniesienie gwarantowało oddanie do użytkowania inwestycji.

Ustawa o podatku dochodowym oraz interpretacje skarbowe wyszczególniają wydatki, których poniesienie nie powiększy wartości inwestycji.

Są to w szczególności: – wartość pracy własnej podatnika, jego współmałżonka i małoletnich dzieci, – koszty ogólne zarządu, – koszty sprzedaży i pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów finansowych związanych z inwestycją, za wyjątkiem odsetek i prowizji naliczonych i zapłaconych do dnia przekazania inwestycji do użytkowania, – czynsz za najem danego ŚT (nie wpływa na jego ulepszenie, jest jedynie kosztem jego eksploatacji). Dodatkowo, w przypadku jeżeli na wartość inwestycji składają się wydatki wyrażone w walucie obcej, wartość inwestycji należy skorygować o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania. Jak wykazujemy Inwestycję w obcym środku trwałym? Wprowadzając Inwestycję w obcych środkach trwałych do ewidencji, należy przyporządkować ją do właściwej grupy KŚT. W takich wypadkach, grupa KŚT jest ściśle uzależniona od rodzaju środka trwałego, na który ponieśliśmy nakłady. Inwestycję wprowadzamy do ewidencji w miesiącu oddania jej do używania (nie później) i amortyzujemy, jeżeli jej wartość przekracza 3500zł. Na podstawie odpisów amortyzacyjnych jest zaliczana w koszty. W przypadku wprowadzenia jej do ewidencji w terminie późniejszym, jest to traktowane jak ujawnienie środka trwałego. Z kolei inwestycję o wartości nie przekraczającej 3500zł można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.

Amortyzacja

Amortyzacja inwestycji, przyporządkowanej do konkretnej grupy KŚT, może być określana indywidualnie, np. zgodnie z numerem KŚT i pozycją wykazu stawek amortyzacyjnych Klasyfikacji. Przepisy ustawy o podatku dochodowym określają jedynie minimalny okres dla amortyzacji inwestycji, zależny głównie od przyporządkowania do grupy klasyfikacji (art. 22j updof). Zasady są następujące: 1. Dla inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. 2. Dla ŚT zaliczanych do grup 3-6 i 8 klasyfikacji, za wyjątkiem inwestycji w środkach transportu, amortyzacja musi trwać w zależności od wartości początkowej: – nieprzekraczającej 25 tys. złotych – minimum 24 miesiące, – wyższej niż 25 tys., lecz nie przekraczającej 50 tys. – minimum 36 miesięcy, – przekraczającej 50 tys. – minimum 60 miesięcy. 3. Dla inwestycji w środkach transportu, w tym samochodach osobowych, okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy.

Likwidacja inwestycji.

Z wielu powodów, przedsiębiorca może utracić użytkowany środek trwały wraz z inwestycją, np. z powodu rozwiązania umowy. Nie ma wówczas możliwości zaliczenia wcześniej poniesionych wydatków inwestycyjnych bezpośrednio do kosztów podatkowych, w wysokości niezamortyzowanej części tej inwestycji. Nie dochodzi bowiem do likwidacji środka trwałego, czyli zużycia, tylko do utraty przydatności gospodarczej w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa. Również w przypadku dalszego trwania umowy najmu, jeżeli podatnik zaprzestanie użytkowania ŚT lub WNiP w ramach działalności (np. na skutek zmiany profilu lub zakupienia własnego ŚT), nie może zaliczyć w koszty dotychczas niezamortyzowanej wartości inwestycji (art. 23 ust. 1 pkt 6 updof). Natomiast w przypadku zakończenia umowy, na podstawie której użytkowano ŚT i poczyniono na niego inwestycje, nastąpi ich fizyczna likwidacja, doprowadzająca obcy środek trwały do stanu pierwotnego, wówczas powstała z tego tytułu strata stanowi koszt uzyskania przychodów Dotychczas niezamortyzowana wartość inwestycji staje się więc kosztem z tytułu likwidacji tejże inwestycji. Również nakłady poniesione na demontaż i likwidację inwestycji mogą być zaliczone do kosztów podatkowych.

Odliczenie podatku VAT naliczonego od wydatków poniesionych na inwestycję.

Czynny płatnik podatku VAT może na bieżąco odliczać podatek VAT naliczony z faktur dokumentujących wydatki, wykazując go na zasadach przewidzianych dla podatku od nabycia ŚT w deklaracji VAT. Na deklaracji podatkowej wykazujemy więc podstawę naliczenia podatku i sam podatek naliczony w pozycji o nazwie: „Nabycie towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych” Osoby, prowadzące jednocześnie sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT, które odliczają podatek naliczony VAT wg proporcji, dodatkowo po zakończeniu roku, jeżeli wskaźnik teoretyczny różnił się od rzeczywistego, obliczonego na podstawie zapisu ewidencji sprzedaży VAT za dany rok, mają obowiązek dokonania korekty. Korekta może być dokonywana jednorazowo w przypadku inwestycji o wartości nieprzekraczającej 15 tys. zł lub przez pięć lat w przypadku inwestycji o wartości wyższej.

Załączniki:

Art. 22a. 2.

Amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 22c, niezależnie od przewidywanego okresu używania: 1) przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane dalej „inwestycjami w obcych środkach trwałych”. Art. 22g. 3. Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. 4. Za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania. 5. Cenę nabycia, o której mowa w ust. 3, oraz koszt wytworzenia, o którym mowa w ust. 4, koryguje się o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. 7. Wartość początkową inwestycji w obcych środkach trwałych oraz budynków i budowli wybudowanych na obcym gruncie ustala się, stosując odpowiednio ust. 3-5.

Art. 22j. 1.

Podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22l, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż:1) dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji: a) 24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25.000 zł, b) 36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25.000 zł i nie przekracza 50.000 zł, c) 60 miesięcy – w pozostałych przypadkach, 2) dla środków transportu, w tym samochodów osobowych – 30 miesięcy, 4. Podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym że dla: 1) inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach – okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat, 2) inwestycji w obcych środkach trwałych innych niż wymienione w pkt 1 – okres amortyzacji ustala się według zasad określonych w ust. 1 pkt 1 i 2. Art. 23. 1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: 6) strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności, Joanna Pindelska