Otrzymane zaliczki przy WDT a obowiązek podatkowy

Transakcje wewnątrzwspólnotowe pomiędzy przedsiębiorcami nie należą do rzadkości. Rozwój handlu internetowego, szczególnie w dobie pandemii, jest okolicznością sprzyjającą tej tendencji. Dlatego ważne jest, żeby przedsiębiorcy znali zasady opodatkowania takich transakcji, szczególnie jeżeli chodzi o podatek VAT. W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie, czy zaliczki przy WDT podlegają opodatkowaniu?

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) kiedy występuje?

Dokonywanie wywozu (dostawy) z terytorium Polski na terytorium innego kraju Unii Europejskiej (UE) nazywamy transakcją WDT. W transakcji WDT uczestniczą przedsiębiorcy, którzy muszą spełniać następujące warunki ustawowe:

• nabywca towarów musi posiadać status podatnika VAT nadany przez inny kraj UE niż Polska,
• jeżeli nabywca jest osobą prawną niebędącą podatnikiem VAT musi posiadać numer VAT-UE nadany w innym kraju niż Polska,
• dostawca musi być czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT i na potrzeby transakcji wewnątrzunijnych VAT-UE,
• dostawca musi posiadać dowody na potwierdzenie wywozu towarów z terytorium kraju i dostarczenie ich na terytorium państwa członkowskiego, innego niż Polska.

Za transakcję WDT uznaje się również dostawę nowych środków transportu na rzecz podmiotów, które nie są podatnikami. Nie należy zapominać, że za WDT uznaje się również przemieszczenie przez podatnika lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego, chyba że wystąpią okoliczności, o których mowa w art. 13 ust. 4 ustawy o VAT to wówczas nie jest to transakcja WDT.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy WDT?

Obowiązek podatkowy w VAT co do zasady powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy. Transakcje WDT są opodatkowane 0% stawką podatku i aby móc skorzystać z tego preferencyjnego opodatkowania należy spełnić szereg ustawowych uregulowań, o których jest mowa w art. 42 ustawy o VAT. Rodzi się pytanie, czy otrzymanie zaliczki przy WDT powoduje powstanie obowiązku podatkowego w VAT?

Otrzymanie zaliczki a obowiązek podatkowy w VAT

Co do zasady w podatku VAT obowiązek podatkowy powstaje również w przypadku otrzymania zaliczki na poczet przyszłej dostawy towarów i usług, ale istnieją pewne wyjątki ustawowe, do których między innymi zalicza się transakcja WDT. W takim przypadku otrzymanie zaliczki nie rodzi powstania obowiązku podatkowego w VAT.

W ostatnim czasie pojawiły się również indywidualne interpretacje podatkowe, w których została poruszona ta problematyka. Przedsiębiorcy pytają m.in. czy mogą wystawić fakturę zaliczkową przy WDT i kiedy w takiej sytuacji należy rozpoznać obowiązek podatkowy?

W interpretacji podatkowej nr 0113-KDIPT1-2.4012.205.2020.1.AMO z dnia 13.05.2020 r. Wnioskodawca zadał pytanie czy wystawienie faktury dokumentującej otrzymanie od kontrahenta zaliczki na poczet WDT oraz również samo otrzymanie takiej zaliczki nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego w VAT? W ocenie Wnioskodawcy w takim przypadku nie powstaje obowiązek podatkowy w VAT. W uzasadnieniu swojego stanowiska Wnioskodawca wskazuje m.in., że obecnie w ustawie o VAT nie ma przepisów, które stanowiłyby, że otrzymanie zaliczki na poczet WDT i udokumentowanie jej fakturą powoduje powstanie obowiązku podatkowego (…) nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego.

W odpowiedzi Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe a w uzasadnieniu napisał, że odstępuje od uzasadnienia prawnego, ponieważ stanowisko Wnioskodawcy jest akceptowalne w pełnym zakresie.

W interpretacjach pojawia się również stanowisko fiskusa, że w takich sytuacjach nie powinny być wystawiane faktury zaliczkowe. Taki głos pojawił się w interpretacji nr 0115-KDIT1-3.4012.880.2018.1.APR z dnia 20.02.2019 r., w której Dyrektor KIS wskazuje:

Wnioskodawca może otrzymać od Kontrahenta zaliczkę(i) na poczet przyszłej dostawy towaru. Do praktyki Kontrahenta należy zapłata zaliczek na poczet przyszłych WDT, od jednego do kilku miesięcy przed faktyczną dostawą towaru. (…) jest prawdopodobne, że Kontrahent zażąda wystawienia przez Spółkę faktury z tytułu otrzymania przez Wnioskodawcę zaliczki jeszcze przed dostawą (nawet pierwszej partii) towaru. (…) Należy jednak zaznaczyć, że Wnioskodawca nie powinien wystawiać faktur dokumentujących otrzymanie zaliczek dotyczących wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru, nawet jeśli kontrahent z innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej tego zażąda. Zakaz ten wprost wynika z treści art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy. Jak bowiem stanowi ten przepis: „na żądanie nabywcy towaru (…) podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą (…) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (…)”.

Podsumowując należy stwierdzić, że przy dokonywaniu transakcji WDT przedsiębiorca nie będzie musiał rozpoznać obowiązku podatkowego w VAT bez względu na to czy wystawi fakturę zaliczkową, czy też takiej faktury nie wystawi. Jak można przeczytać w ostatniej interpretacji zgodnie z polskimi przepisami ustawy o VAT taka faktura nie powinna być nawet wystawiana na żądanie nabywcy.

▶ Przeczytaj również: Od lipca 2020 nowe warunki stosowania stawki 0% przy WDT.