Samochód z kratką a jednorazowa amortyzacja – wątpliwości interpretacyjne

W skutek słynnego werdyktu Trybunału Europejskiego przywrócono definicję pojazdu nieosobowego obowiązującą w podatku VAT. Zmiana spowodowała, że przedsiębiorcy masowo instalowali kratki w posiadanych pojazdach lub decydując się na zakup pojazdu firmowego wybierali pojazdy posiadające homologację producenta lub importera, potwierdzające ładowność pojazdu powyżej 500kg oraz wpis w dowodzie rejestracyjnym „pojazd ciężarowy”.
Na rynku zaczęły więc ponownie funkcjonować pojazdy posiadające homologacje oraz takie, w których dokonano zmian technicznych i poddano badaniu technicznemu, by potwierdzić ten fakt w świetle aktualnych przepisów.
Wraz z nowym stanem prawnym pojawiły się rozliczne wątpliwości jak traktować tego rodzaju pojazdy od strony podatkowej. Wątpliwości budzi w szczególności możliwość amortyzacji jednorazowej pojazdów „z kratką”. Bowiem już od kilku lat roku niektórzy podatnicy mogą skorzystać ze szczególnych preferencji w zakresie amortyzacji środków trwałych – z tzw. amortyzacji jednorazowej. Szczegółowe zasady jej stosowania określają przepisy art. 22k ust. 7-12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opdof). Ustawa określa także wobec jakich pojazdów nie może być zastosowana amortyzacja jednorazowa, narzucając wobec nich inne metody. W 2010 limit jednorazowej amortyzacji wynosi aż 422 tys. zł.
Ustawa opdof ściśle precyzuje, iż amortyzacja jednorazowa nie może być zastosowana wobec samochodów osobowych przekraczających wartość 3500zł. Jej przepisy ściśle precyzują także jakie pojazdy nie są do nich zaliczane. Są to:

1. pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony
2. pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 ton spełniające jeden z poniższych warunków:

• konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą;
• pojazdy samochodowe mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanego na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van,
• pojazdy samochodowe mające więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków,
• pojazdy samochodowe, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków,
• pojazdy samochodowe, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
• pojazdy samochodowe będące pojazdem specjalnym w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy o podatku od towarów i usług; tj.: agregat elektryczny/spawalniczy, bankowóz, do prac wiertniczych, koparka, koparkospycharka, ładowarka, oczyszczanie dróg, podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, pomoc drogowa, zimowego utrzymania dróg, żuraw samochodowy, pogrzebowy.

Spełnienie wymagań dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 ton pozwalających na niezaliczenie danego pojazdu samochodowego do samochodów osobowych, wymaga dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu, zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań (art. 5c ustawy).
Podobne przepisy dot. wymagań dla samochodów nieosobowych są zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług, na mocy których podatnik uzyskuje prawo do rozliczenia podatku VAT naliczonego od zakupu pojazdu oraz paliwa do niego (art. 84 ust. 4 i 5). Rozszerzają one jednakże tą definicję w zakresie wyłącznie podatku VAT, kiedy przedmiotem działalności przedsiębiorcy jest:

• odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub
• oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.

Obie ustawy wymagają, aby po otrzymaniu zaświadczenia z badania technicznego podatnik dostarczył kopię do właściwego Urzędu Skarbowego w terminie 14 dni.

Z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika więc niezbicie, iż homologacja producenta lub importera oraz zapis w dowodzie rejestracyjnym – popularne nowe pojazdy „z kratką”, nie są wystarczającymi dokumentami potwierdzającymi status pojazdu umożliwiający jego jednorazową amortyzację. Jednocześnie taki pojazd – z ważną homologacją może być traktowany jak pojazd nieosobowy wg ustawy o podatku VAT wskutek wyroku ETS. Zakup takiego pojazdu z homologacją umożliwia więc pełne odliczenie podatku VAT od zakupu oraz odliczanie podatku VAT od zakupionego do niego paliwa, nie umożliwia natomiast prawa do skorzystania z preferencyjnej jednorazowej amortyzacji.
Jedynie zaświadczenie z okręgowej stacji kontroli pojazdu, z którego treści wynika spełnienie warunków z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uprawnia do traktowania pojazdu jak pojazdu nieosobowego i wszelkich tego stanu konsekwencji (możliwość jednorazowej amortyzacji, w przypadku pojazdów niefirmowych – brak obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu).