Zmiana rezydencji podatkowej

Aby zmienić rezydencję podatkową nie wystarczy sama wyprowadzka z kraju. Wraz z nią do drugiego kraju należy jeszcze przenieść tzw. ośrodek interesów życiowych.

Na czym polega zmiana rezydencji podatkowej?

O rezydencji podatkowej przesądzają poniższe czynniki:

• długość pobytu w danym kraju dłużej niż 183 dni lub
• posiadanie w danym państwie ośrodka interesów życiowych (osobistych lub gospodarczych).

Zmiana rezydencji podatkowej polega na przeniesieniu do drugiego państwa swojego ośrodka interesów życiowych, przy czym musi to być realne silniejsze powiązanie osobiste lub gospodarcze z drugim krajem (nie wystarczające jest np. np. samo zarejestrowanie firmy za granicą, podczas gdy działalność jest wykonywana faktycznie w kraju macierzystym, a i jest tu rodzina, dom itd podatnika).

Można powiedzieć, że zmiana rezydencji podatkowej, to “zamknięcie rozdziału” w jednym państwie, oraz otwarcie kolejnego w drugim.

Przykład 1.

Pani Barbara mieszkająca w Polsce, gdzie ma również męża, wyjechała do pracy do Czech. W maju, do pani Basi dołączył mąż, który chce otworzyć firmę w Czechach. Małżeństwo wynajęło tam również mieszkanie, w którym zamieszkali, a w Polsce sprzedali swój dom.

Pani Barbara miała polską rezydencję podatkową do maja, czyli do czasu przyjazdu do niej jej męża (ośrodek interesów osobistych). W momencie, kiedy małżeństwo osiadło razem w Czechach, czyli z tym krajem zaczęły się zacieśniać mocniejsze więzy – pani Basia zmieniła rezydencję podatkową (utraciła polską rezydencję podatkową).

Jak zmienić rezydencję podatkową?

Przeniesienie rezydencji podatkowej to utrata centrum interesów osobistych oraz gospodarczych, czyli zerwanie lub ograniczenie więzi z danym państwem. Przy czym, przy ośrodku interesów życiowych, spośród wielu czynników decydujące znaczenie ma to, gdzie jest tzw. ognisko domowe – współmałżonek oraz dzieci.

Dlatego o utracie centrum interesów osobistych przesądza przede wszystkim przeprowadzka wraz z rodziną do innego kraju z zamiarem zamieszkania tam na stałe.

Dopiero gdy podatnik nie ma rodziny, fiskus patrzy na miejsce, gdzie jest ośrodek interesów gospodarczych, czyli główne źródło zarobków.

Przy zmianie rezydencji podatkowej najistotniejsze są takie elementy, jak:

• wyjazd wraz z małżonkiem i dziećmi do innego kraju (stworzenie tam ogniska domowego),
• wynajęcie lub kupno domu w “nowym” państwie,
• likwidacja lub zawieszenie działalności w “starym” kraju.

Ograniczenie związku z krajem, to np.:

• wyrejestrowanie się z organizacji społecznych, kulturalnych, politycznych,
• wymeldowanie się,
• brak swobodnego dostępu do swojej nieruchomości (np. wynajęcie) – nie jest konieczna jej sprzedaż,
• wyrejestrowanie się z opieki zdrowotnej,
• ograniczenie polskich rachunków bankowych,
• podawanie adresu zagranicznego w sprawach urzędowych,
• niegromadzenie majątku,
• ograniczenie inwestycji,
• wyrejestrowanie samochodu.

Zmieniając rezydencję podatkową nie trzeba dokonywać wszystkich powyższych czynności. Natomiast im więcej przykładów potwierdzających osłabienie więzi z danym krajem – tym mniejsze ryzyko zakwestionowania przez urząd skarbowy faktu zmiany rezydencji.

Przykład 2.

Pan Tomasz przeniósł się wraz z żoną oraz dziećmi z Polski do Szwecji, gdzie otworzył działalność gospodarczą i zamieszkał z rodziną. Żona pana Tadeusza jest osobą niepracującą. W Polsce pan Tomasz ma sporadyczne zlecenia oraz uzyskuje przychody z wynajmu nieruchomości (w której mieszkał przed przeprowadzką do Szwecji), które trafiają na polskie konto bankowe. Pan Tomasz utracił polską rezydencję podatkową, ponieważ przeniósł ośrodek interesów życiowych (żona oraz dzieci) do innego kraju.

Czy pomoże certyfikat rezydencji podatkowej?

Certyfikat rezydencji podatkowej, czyli zaświadczenie o miejscu zamieszkania dla celów podatkowych może stanowić pomocny środek dowodowy posiadania rezydencji podatkowej w określonym kraju.

Jednak, mimo że urzędy skarbowe przyznają duże znaczenie dowodowe certyfikatowi, to nie on jest rozstrzygający o kraju rezydencji podatkowej. Decydujące znaczenie zawsze ma kraj ośrodka interesów życiowych.

Jak zgłosić zmianę rezydencji podatkowej?

Ministerstwo Finansów komunikuje, że osoby, które zmieniły swoją rezydencję dla celów podatkowych, powinny poinformować o tym fakcie urząd skarbowy.

W tym celu można skontaktować się telefonicznie lub e-mailowo ze swoim urzędem skarbowym. W razie potrzeby można dostarczyć elektronicznie (e-mail, ePUAP) dokumenty poświadczające rezydencję podatkową w innym kraju niż w Polsce, np.

• certyfikat rezydencji wydany przez drugie państwo,
• dokumenty (zeznania podatkowe) złożone w państwie rezydencji,
• dokumenty poświadczające zameldowanie/zamieszkanie w państwie rezydencji,
• zgłoszenia aktualizacyjne adresu zamieszkania