Formy działalności gospodarczej

Rzadko zdajemy sobie sprawę z faktu, że każde nasze działanie jest uregulowane prawem. Prowadząc samochód podlegamy pod ustawę Prawo o ruchu drogowym. Prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika reguluje Kodeks Pracy. Przy zakładaniu firmy musimy podjąć decyzję, jaką formę prawną chcemy jej nadać.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – firma zakładana przez osobę fizyczną (czyli człowieka). Najczęstsza i najprostsza do założenia. Za zobowiązania firmy odpowiada się całym swoim majątkiem.

Spółka cywilna – dwie lub więcej osoby fizyczne chcą założyć firmę razem. Powody są różne, np. jedna ma pomysł, a druga pieniądze, albo jedna ma lokal i sprzęt, a druga umie z tego sprzętu korzystać. Wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym majątkiem, również prywatnym. Prawa i obowiązki wspólników określa Kodeks Cywilny.

Spółka jawna – bardzo podobna do cywilnej, ale musi być zarejestrowana w KRS i ma ułomną osobowość prawną¹. W nazwie spółki musi być umieszczone chociaż jedno nazwisko wspólnika. Za zobowiązania spółki również odpowiada się całym majątkiem wspólników, ale w pierwszej kolejności z majątku spółki.

Spółka partnerska – założyć ją mogą jednie osoby fizyczne wykonujące wolny zawód, np. adwokat, lekarz, tłumacz przysięgły. Partner spółki odpowiada za zobowiązania powstałe w związku z wykonywaniem przez niego wolnego zawodu oraz za zobowiązania spółki niezwiązane z wykonywaniem wolnego zawodu, np. zaciągnięcie kredytu przez spółkę. W umowie spółki można zawrzeć postanowienie, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności, tak jak wspólnik spółki jawnej.

Spółka komandytowa – ma specyficzną odpowiedzialność wobec wierzycieli. Co najmniej jeden wspólnik musi odpowiadać całym majątkiem, i co najmniej jeden wspólnik ma odpowiedzialność ograniczoną. Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i posiadające osobowość prawną.

Spółka komandytowo-akcyjna – pierwsza na naszej liście spółka, która musi mieć kapitał zakładowy². Wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia, co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

Spółka z o.o. – czyli z ograniczoną odpowiedzialnością. Posiada osobowość prawną. Jej funkcjonowanie reguluje Kodeks Spółek Handlowych. Musi posiadać kapitał zakładowy. Za zobowiązania odpowiada spółka całym majątkiem, wspólnicy nie odpowiadają majątkiem własnym.

Spółka akcyjna – jest najbardziej złożoną formą spółki. Posiada osobowość prawną. Jej funkcjonowanie reguluje Kodeks Spółek Handlowych. Kapitał zakładowy podzielony jest na akcje o równej wartości. Akcje mogą być kupowane i sprzedawane na giełdzie. Za zobowiązania spółka odpowiada majątkiem spółki. Akcjonariusze ryzyko ponoszą jedynie do wysokości wniesionego kapitału.

Umowy spółek, które muszą mieć formę aktu notarialnego:

• umowa spółki partnerskiej,
• umowa spółki komandytowej,
• umowa spółki komandytowo-akcyjnej,
• umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.