Przychody zagraniczne

Świat zmalał. Niestraszne nam odległości,telekomunikacja i transport ułatwiają kontakty. Przedsiębiorca może kupować i sprzedawać nie tylko sąsiadowi, może kupować i sprzedawać każdemu. Przed wstąpieniem do Unii Europejskiej świat dzielił się na Polskę i zagranicę. Obecnie mamy podział na Polskę, kraje należące do UE oraz kraje trzecie (nie należy mylić z krajami trzeciego świata, USA i Japonia to też podatkowo kraje trzecie).

Wymiana towarów i usług z przedsiębiorstwami z państw należących do UE podatkowo rozliczana jest inaczej niż z pozostałymi krajami. Przy imporcie z państw trzecich cło i podatek VAT nalicza urząd celny. Przy imporcie z państw UE nie ma cła, a podatek nalicza nabywca wg zasad obowiązujących w kraju nabywcy.

Skąd taki dziwny pomysł? Podatek VAT ma być neutralny, ale państwom członkowskim dano dość dużą swobodę przy ustalaniu stawek VAT na poszczególne towary, aby uniknąć nieuczciwej konkurencji związanej z różnicami w obciążeniu fiskalnym. Wprowadzono pewną zasadę: jeżeli obie strony transakcji są przedsiębiorcami, są płatnikami VAT-UE oraz towar przekroczy granicę (dwa ostatnie warunki dotyczą sprzedaży towarów), to sprzedawca nie nalicza podatku VAT wcale. Nalicza go wyłącznie nabywca. W przypadku większości usług wystarczy, że nabywca jest przedsiębiorcą.

Cło, w zamyśle, ma chronić gospodarkę wewnętrzną przed próbą zdominowania rynku przez obcych producentów. Chronić ma przed dumpingiem¹. Zamysł dobry pod warunkiem, że nie kończy się autarkią². Czy dumping jest groźny? Pozornie wydaje się dobry dla konsumenta, przecież kupuje on taniej niż gdyby kupował u lokalnego producenta. Jest groźny, ponieważ efektem jest bankructwo lokalnych firm i wtedy konsument musi się godzić na ceny dostawcy. Każdy monopol, każdy brak konkurencji w dłuższej perspektywie jest niekorzystny dla rynku i dla odbiorcy końcowego. A czy autarkia jest złym pomysłem? Podobnie jak przy dumpingu, w dłuższej perspektywie kończy się ograniczeniami w dostępie do towarów i usług, przykładem są nazistowskie Niemcy i Związek Radziecki (wraz z państwami należącymi do RWPG).