Zespół IFIRMA
Pomoc dla firm w związku z epidemią koronawirusa w Polsce
Kompendium wiedzy dla przedsiębiorców
Sytuacja kryzysowa związana z epidemią COVID-19
Zewsząd nadchodzą informacje o nowych pomysłach rządu na pomoc przedsiębiorcom. Aby choć trochę uporządkować ten szum, zebraliśmy i opisaliśmy dla Was najważniejsze. Chcesz wiedzieć jakie są najnowsze terminy złożenia deklaracji i wniosków? Czy możesz ubiegać się o zwolnienie ze składek ZUS? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z tarczą antykryzysową 3.0 znajdziesz w tym tekście.
Informacje tu zawarte opierają się na kolejnych projektach ustawy. Staramy się aktualizować je na bieżąco.
Nie przeocz najważniejszych wiadomości:
Pomoc dla przedsiębiorców – omówione zagadnienia:
- 1. Czym jest tarcza antykryzysowa?
- 2. Tarcza antykryzysowa – pomoc dla firm
- 3. Wynagrodzenie postojowe w związku z epidemią COVID-19
- 4. Dopłaty do pensji pracowników – jak je uzyskać?
- 5. Dla kogo jednorazowa zapomoga?
- 6. Koronawirus a składki ZUS – zwolnienie czy odroczenie?
- 7. Epidemia a podatki – odroczenie terminów podatkowych?
- 8. Zasiłek chorobowy i zasiłek opiekuńczy – komu przysługuje?
- 9. Dla kogo bezzwrotna pożyczka do 5 000 zł?
- 10. Jak zachować płynność firmy?
- 11. Co z kosztami utrzymania?
- 12. Praca zdalna w okresie epidemii
- 13. Koronawirus a Unia Europejska – jak wygląda wsparcie?
1. Kogo obejmie pomoc w ramach tarczy antykryzysowej?
Rządowy program wsparcia pracowników i przedsiębiorców został nazwany „tarczą antykryzysową”. Jego wartość szacuje się na 212 mld zł, z czego pierwsza część trafi do potrzebujących firm już w kwietniu.
Tarcza antykryzysowa to projekt, który ma pomóc wszystkim dotkniętym gospodarczymi skutkami epidemii koronawirusa. Oznacza to, że obejmie zarówno zwykłych obywateli, jak i przedsiębiorców, ponieważ – w założeniu – ma ratować miejsca pracy oraz płynność finansową firm.
Kto może skorzystać z pomocy?
Poszczególne fragmenty projektu tarczy, o których piszemy dalej, skierowane są do różnych grup:
- pracodawców (np. wynagrodzenie postojowe),
- pracowników (np. dopłata do pensji),
- samozatrudnionych (np. odroczenie płatności składek ZUS)
W jaki sposób wypłacane będą świadczenia w ramach pomocy dla firm?
Wypłacanie świadczeń pomocowych w związku z sytuacją z koronawirusem odbywać się będzie transzami. Oznacza to, że liczyć się będzie kolejność składania wniosków. Dotyczy to np. postojowego i dopłat do pensji.
Koronawirus a MŚP – pomoc unijna i wsparcie rządu.
2. Tarcza antykryzysowa – jakie propozycje pomocy dla firm zawiera?
Tarcza antykryzysowa weszła w życie 1 kwietnia. Wciąż jednak jest modyfikowana, a ostateczny zakres jej wsparcia się zmienia.
Najważniejsze formy pomocy zaproponowane przez rząd zawarte w projekcie:
- postojowe – dla pracowników firm, które wstrzymały działalność na czas epidemii,
- dopłata do pensji – wsparcie dla pracowników tych firm, które wciąż działają
- jednorazowa zapomoga – dla samozatrudnionych oraz zatrudnionych na tzw. śmieciówkach,
- ZUS – przejęcie opłacania składek przez Państwo, odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty lub umorzenie,
- zmiany w podatkach – mowa np. o wcześniejszym zwrocie, zmianach terminów, czy zniesieniu opłaty prolongacyjnej,
- zasiłki – wydłużony dodatkowy zasiłek opiekuńczy,
- wakacje kredytowe.
Pakiet osłonowy dla firm w związku z epidemią
3. Wynagrodzenie postojowe w związku z epidemią COVID-19 – dla kogo?
Postojowe jest jednorazowym wsparciem (nieoskładkowanym i nieopodatkowanym) firm, które wstrzymały działalność przez COVID-19. Powodem przestoju mogą być np. wprowadzone obostrzenia lub utrata zamówień.
Na postojowe mogą liczyć firmy, które:
- rozpoczęły działalność przed 1 kwietnia 2020 r. W miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku RSP-D ich przychody spadły o co najmniej 15% w stosunku do miesiąca poprzedzającego. Wysokość świadczenia wyniesie 2 080 zł.
- rozpoczęły działalność przed 1 lutego 2020 r. i zawiesiły ją po 31 stycznia 2020 r. Wysokość świadczenia wyniesie 2 080 zł.
- rozliczają się w formie karty podatkowej i są zwolnione z VAT. Wysokość świadczenia wyniesie 1 300 zł.
Postojowe zleceniobiorcy (umowa-zlecenie, agencyjna, o dzieło)
Na postojowe mogą również liczyć zleceniobiorcy. W ich przypadki, przychód z umowy uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym składają wniosek, również nie może być wyższy niż 15 595,74 zł. Wysokość wsparcia również wyniesie 2 080 zł.
Wniosek o ulgę należy złożyć w ZUS na formularzu RSP-D (przedsiębiorcy) lub RSP-C (zleceniobiorcy).
UWAGA
Nie odwlekaj złożenia wniosku. Może mieć to skutek negatywny.
Jeśli wniosek składasz teraz (kwiecień), porównujesz przychód z marca i lutego. Gdy w marcu jest niższy o 15%, przysługuje Ci świadczenie postojowe.
Przykład:- luty: 10.000,00 zł
- marzec: 8.000,00 zł (spadek o więcej niż 15%)
- kwiecień: 8.000,00 zł (brak spadku)
W tym przypadku, składając wniosek w kwietniu, przysługuje Ci świadczenie postojowe (przychód z marca jest mniejszy o 15% od przychodu z lutego). Jeżeli złożysz wniosek w maju, nie uzyskasz świadczenia ze względu na niewystarczającą różnicę przychodu (przychód z kwietnia nie jest mniejszy o 15% od tego z marca).
Wnioski można składać do 3 miesięcy od miesiąca, w którym zniesiono stan epidemii.
Zobacz, jak złożyć wniosek RSP-D
4. Koronawirus a dopłaty do pensji pracowników – jak je uzyskać?
Trzymiesięczne dofinansowanie do pensji pracowników dotyczy firm w dwóch przypadkach:
- przestoju ekonomicznego lub,
- obniżenia wymiaru czasu pracy oraz składek na ubezpieczenie społeczne.
Przestój ekonomiczny
Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 1 300 zł (brutto) na pracownika + składka na ubezpieczenie społeczne (część pracodawcy) do świadczenia 233,09 zł. Na jej wysokość wpływa składka wypadkowa – od 0,67% do 3,33%.
Obniżony wymiar czasu pracy
Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 2 079,43 zł (brutto) + składka na ubezpieczenie społeczne (część pracodawcy) do świadczenia 372,84 zł. Na jej wysokość wpływa składka wypadkowa – od 0,67% do 3,33%. Państwo dopłaca tu nie więcej jak 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (z poprzedniego kwartału).
Wartość wsparcia może być różna, ponieważ wylicza się ją na dzień złożenia wniosku. Liczy się również wymiar czasu pracy.
Warunki, które musisz spełnić:
- prowadzić działalności gospodarczą minimum 2 miesiące,
- wykazać spadek przychodów/obrotów:
- minimum 15% w ciągu kolejnych 2 miesięcy po 1 stycznia 2020 r., do analogicznych 2 miesięcy z roku ubiegłego, lub
- minimum 25% w ciągu dowolnego miesiąca po 1 stycznia 2020 r., w porównaniu do miesiąca poprzedniego.
Wskaźnikiem skali utraty przychodów to spadek obrotów (sprzedaży towarów i usług) w ujęciu ilościowym lub wartościowym.
Pamiętaj, że możesz korzystać z kilku świadczeń naraz.
Wniosek o dofinansowanie pensji pracownika składasz w Wojewódzkim Urzędzie Pracy. Najlepiej jednak złożyć go przez portal praca.gov.pl.
Przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy
5. Dla kogo jednorazowa zapomoga?
Jednorazowa pomoc kwocie ok. 2 080 zł, miała zostać skierowana do studentów zatrudnionych na umowie-zleceniu lub o dzieło.
6. Koronawirus a składki ZUS – zwolnienie czy odroczenie?
UWAGA
W przypadku opłaconej składki za marzec, możesz wnioskować o jej zwrot. Na złożenie wniosku masz czas do:
- 11 maja – jeśli nie zatrudniasz pracowników,
- 15 maja – jeśli zatrudniasz pracowników.
Wniosek EZS-P składasz elektronicznie przez PUE ZUS. Jeśli nie zawnioskujesz o zwrot środków, Twoja składka za marzec zostanie rozliczona na składki za kwiecień. Więcej informacji od ZUS.
Rząd zobowiązał się do opłacania składek ZUS za mikrofirmy, samozatrudnionych i zleceniobiorców.
Zwolnienie ze składek (od 1 marca do 31 maja) podlega jednak kilku warunkom.
Zwolnienie ze składek dotyczy przedsiębiorców, którzy rozpoczęli działalność przed lutym 2020 r. oraz:
- zatrudniają pracowników/zleceniobiorców, których zgłosili do ubezpieczeń społecznych (maksymalnie 9 osób na 29.02.2020 r.), lub
- zatrudniają pracowników/zleceniobiorców, których zgłosili do ubezpieczeń społecznych (maksymalnie 49 osób i 50% nieopłaconych należności), lub
- opłacają składki wyłącznie na własne ubezpieczenie społeczne, lub ubezpieczenie zdrowotne, pod warunkiem, że przychód z ich działalności, w pierwszym miesiącu ulgi, był niższy niż 15 681 zł (300% przeciętnego wynagrodzenia).
Zanim postanowisz skorzystać ze wsparcia, sprawdź, czy spełniasz warunki.
Jeśli masz wątpliwości, zapoznaj się z wytycznymi na stronie ZUS.
Jeśli spełniasz wytyczne, możesz złożyć wniosek RDZ.
Co, jeśli nie spełniasz warunków zwolnienia ze składek ZUS?
Możesz złożyć wniosek o odroczenie płatności składek. Link do wniosku znajdziesz niżej.
Inne możliwości, jakie masz do wyboru:
Wypełnij zgłoszenie zgodnie z wytycznymi ZUS. Jeśli możesz, złóż wniosek przez internet.
Pamiętaj, że złożenie wniosku nie jest równoznaczne z otrzymaniem ulgi. To ZUS decyduje o przyznaniu świadczenia.
Wciąż masz wątpliwości? Skontaktuj się z pracownikiem ZUS.
Wniosek do ZUS o odroczenie terminu płatności w związku z koronawirusem
7. Epidemia a podatki – odroczenie terminów podatkowych?
Ze względu na COVID-19 wyznaczono nowy termin składania PIT za rok 2019. Podatnicy mogą to zrobić do końca maja 2020 r.
Zeznania podatkowe osób, którym fiskus przygotował rozliczenia PIT-37 lub PIT-38 – w ramach usługi „Twój e-PIT” – zostaną uznane za złożone w dotychczasowym terminie, czyli 30 kwietnia 2020 r. Oczywiście w przypadku braku rozliczenia PIT we własnym zakresie.
Zeznania PIT-36, PIT-36S, PIT-36L, PIT-36LS, PIT-37, PIT-38, PIT-39 za 2019 r. składa się do 30 kwietnia 2020 r. Tym razem terminem końcowym jest 31 maja 2020 r.
Ustawa o tarczy antykryzysowej traktuje złożenie zeznania podatkowego w innym terminie jako dokonanie „czynnego żalu” (czyli złożeniem zawiadomienia chroniącego przed odpowiedzialnością karną skarbową). Oznacza to, że przeciwko osobie, która uregulowała podatek do końca maja, nie może zostać wszczęte postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe.
Co istotne, ustawowy termin na złożenie zeznania pozostaje niezmienny (30 kwietnia). Jednak tym razem wprowadzono bezkarność za przekazanie rozliczenia do 31 maja. Składając PIT po upływie tego terminu, przedsiębiorca naraża się na odsetki za zwłokę.
Inne zmiany dotyczące podatków:
- zmiana terminu obowiązywania nowego JPK_VDEK z 1 kwietnia na 1 lipca dla wszystkich przedsiębiorców,
- nowa matryca VAT również od 1 lipca,
- do dwóch tygodni (z 3 dni) wzrośnie termin zgłoszenia w KAS transakcji poza białą listę podatników,
- wcześniejsze zwroty w podatku VAT,
- zniesienie opłaty prolongacyjnej,
- możliwość rozliczenia straty podatkowej „wstecz”.
Czy możliwe będzie wsteczne rozliczenie straty podatkowej?
Specustawa dotycząca koronawirusa przewiduje możliwość wstecznego rozliczenia straty podatkowej przez przedsiębiorców rozliczających się zarówno w PIT i CIT. Problem w tym, że będzie można to zrobić dopiero w przyszłym roku, więc aby skorzystać z rozwiązania, firma musi przetrwać.
Plan rządu wygląda następująco – stratę, którą firma poniosła w 2020 roku, będzie można rozliczyć w 2021 r. od dochodu za rok 2019.
Warunek – przychody firmy w 2020 r. muszą spaść co najmniej o 50% w stosunku do przychodu za rok 2019. Przedsiębiorcy będą mogli to stwierdzić dopiero w przyszłym roku. Zbliżają się natomiast terminy podatkowe, dla PIT (kwiecień) i CIT (31 marca). Zapłata podatku będzie znacznym obciążeniem finansowym dla wielu firm.
Specustawa dotycząca koronawirusa – jakie wprowadza zmiany?
8. Zasiłek chorobowy i zasiłek opiekuńczy – komu przysługuje?
Tu niewiele się zmienia – zasiłek chorobowy otrzyma więc każdy pracownik lub przedsiębiorca z ubezpieczeniem chorobowym. Są oczywiście warunki. Ich niezdolność do pracy musi być związana z koronawirusem. Muszą również posiadać zwolnienie lekarskie lub decyzję o kwarantannie wydaną przez PIP.
Na zasiłek opiekuńczy, czyli 80% wynagrodzenia, mogą liczyć osoby opiekujące się dzieckiem lub członkiem rodziny.
Z uwagi na stan epidemiczny zasiłek opiekuńczy może być przyznany z powodu:
- choroby,
- kwarantanny,
- zamknięcia szkół i przedszkoli.
Osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem (do 8 lat), mogą za to liczyć na przyznanie dodatkowych 14 dni zasiłku.
Opieka nad dzieckiem w czasie epidemii koronawirusa
9. Bezzwrotna pożyczka do 5 000 zł dla mikroprzedsiębiorców?
Firmy dotknięte skutkami koronawirusa mogą się ubiegać o pożyczkę na pokrycie bieżących kosztów w wysokości do 5 000 zł. Ma ona charakter jednorazowy, pochodzi ze środków Funduszu Pracy i może zostać umorzona.
Pożyczkę można spłacać maksymalnie przez 12 miesięcy z karencją w spłacie przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia.
Warunki zwolnienia z pożyczki:
- prowadzenie działalności przed 1 marca 2020 r.
- utrzymanie firmy przez 3 miesiące od otrzymania wsparcia
Utrzymanie dotychczasowego zatrudnienia nie jest już kryterium udzielenia pożyczki.
Kogo dotyczy?
- mikroprzedsiębiorców (zatrudniających d 9 osób)
- samozatrudnionych (niezatrudniających pracowników)
Gdzie się zgłosić?
Pożyczki udzielają Powiatowe Urzędy Pracy. Można o nią wnioskować za pomocą formularza na stronie praca.gov.pl.
Nie podano terminu zgłaszania wniosków, obowiązuje więc zasada pierwszeństwa.
Status mikroprzedsiębiorcy – jak się go ustala?
10. Jak zachować płynność firmy w czasach kryzysu?
Organem, który częściowo zajmować się będzie wsparciem finansowym dla firm, jest Państwowy Fundusz Rozwoju. Jego budżet, w ramach tarczy antykryzysowej, przewidziano na 6 mld zł, a kompetencje uprawniają nawet do bezzwrotnego finansowania.
Kredyty dla firm
Jednym z oczywistych sposobów na zachowanie płynności finansowej jest kredyt. Małe i średnie firmy mogą liczyć na przedłużenie kredytów obrotowych. W grę wchodzi również gwarancja spłat kredytów. Ma jej udzielać Bank Gospodarstwa Krajowego w formie pomocy de minimis. Kredyty będą mogły zostać objęte taką gwarancją nawet w 80%. Co istotne, opłata prowizyjna ma być równa 0%.
Eksperci zwracają uwagę, że kwestia zachowania płynności finansowej jest niezwykle istotna dla polskiej gospodarki. Aby utrzymać stabilność rynku, wszelkie instrumenty pomocowe – gwarancyjne oraz kredytowe – muszą zostać wdrożone jak najszybciej.
11. Co z kosztami utrzymania w czasie kryzysu?
Koszty utrzymania to palący problem dla wielu firm. Tarcza antykryzysowa przewiduje pomoc również w tej kwestii. Jednym z pomysłów jest dopłata do czynszów tych firm, które obowiązuje zakaz prowadzenia działalności. Wysokość takiej dopłaty to nawet 90%.
Koszty pracownicze
Największe koszty ponoszone przez wiele firm, to koszty związane z pracownikami. Finansowanie wynagrodzenia na poziomie 40% to o wiele za mało, aby utrzymać dotychczasowe zatrudnienie. To samo dotyczy trzymiesięcznego odroczenia składek ZUS. Utrata płynności finansowej nie przyczyni się ich uregulowania, kiedy przyjdzie na to czas.
Dlatego wiele branż, z uwagi na stan epidemiczny jako rozwiązanie wskazuje całkowite zawieszenie – i uregulowanie w dogodnym dla przedsiębiorcy terminie – lub umorzenie składek ZUS.
12. Praca zdalna w okresie epidemii
Zagrożenia związane z rozprzestrzenianiem się koronawirusa w Polsce stawiają w niecodziennej sytuacji wiele firm. Sytuacja związana z epidemią dynamicznie się zmienia, dlatego też wiele firm musiało podjąć odpowiednie działania. Ograniczenia związane głownie ze zgromadzeniami wymusiły zamknięcie wielu lokali usługowych – gdzie po prostu nie ma możliwości pracy w trybie home office.
Restauracje w miarę możliwości wydają posiłki na wynos, sklepy wprowadziły restrykcje związane z ilością klientów oraz wymusiły wprowadzenie środków umożliwiających dezynfekcję i zachowanie higieny. Tam gdzie jednak jest to możliwe właściciele firm postawili na tryb pracy zdalnej.
Jakie obowiązki posiada przedsiębiorca a jakie pracownik pracując w tym trybie?
13. Koronawirus a Unia Europejska – jak wygląda wsparcie?
Jednym z pomysłów Unii Europejskiej na wsparcie sektora MŚP, jest wykorzystanie części funduszy polityki spójności. Nie są to dodatkowe pieniądze, które Unia wygospodaruje na pomoc, a mowa tu o kwocie 7,4 mld euro. Zostały przewidziane dla Polski w ramach funduszu spójności na lata 2014-2020. Jednak zmiana sposobu ich zagospodarowania może realnie przyczynić się do poprawy sytuacji, małych firm oraz samozatrudnionych w związku z kryzysem spowodowanym epidemią COVID-19.
Chodzi m.in. o możliwości zatrzymania przez państwa unijne części środków z rozliczeń rocznych z Komisją Europejską. W ten sposób trafią one do Polski znacznie szybciej niż normalnie. W grę wchodzą również zmiany związane z programami operacyjnymi, a konkretnie, z przesunięciami funduszy z określonych w nich celów, np. na pomoc firmom.
Czy możliwy jest zwrot niewykorzystanych zaliczek?
Część pieniędzy unijnych, przeznaczonych na wsparcie polskiej gospodarki, pochodzić ma z niewykorzystanych przez rząd zaliczek. Oznacza to, że są to środki, które w normalnych warunkach przepadłyby. Polska musiałaby je zwrócić z powodu niezagospodarowania – braku pomysłu na wykorzystanie.
Kwota 1,125 mld euro – bo o niej mowa – może zostać użyta przez rząd do walki z koronawirusem bez zbędnych formalności. To ważne, ponieważ proces przekazania dodatkowych środków przez UE wygląda zazwyczaj zupełnie inaczej. Epidemia i sytuacja z nią związana wymaga jednak natychmiastowej reakcji, stąd decyzja Unii o natychmiastowym wsparciu.
Komisja Europejska zatwierdziła również 16 programów pomocowych. Część ich funduszy pochodzi z Pakietu Stabilności i Wzrostu. Pieniądze zostaną przeznaczone na wsparcie opieki zdrowotnej, ale również firm i pracowników.
422 
Adrianna Glapiak
Małgorzata Jagusiak
