Prawo cytatu przewiduje możliwość przechwycenia pewnych elementów twórczych cudzego autorstwa, celem uzyskania określonego, wskazanego przez ustawę rezultatu jakościowego. Wszelkie działania podejmowane poza jej granicami, stanowią naruszenie praw autorskich i wiążą się z dalekosiężnymi konsekwencjami. Zanim więc podejmiesz kroki w kierunku wykorzystania cudzej twórczości w ramach prawa cytatu na YouTube albo powołasz się na prawo cytatu zdjęcia, które nie należy do Ciebie, polecamy zapoznanie się z dalszą częścią artykułu.
Jak zostało wspomniane na wstępie, prawo do cytatu stanowi jedną z form dozwolonego użytku, przewidzianą przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Sam dozwolony użytek stanowi przy tym instytucję, której celem jest wypośrodkowanie interesów autora dzieła oraz potrzeb całego społeczeństwa. Ten pierwszy dąży do maksymalizowania zakresu korzyści, jakie uzyskuje w związku ze stworzonym utworem, jednakże zawyżony poziom przyznanej mu ochrony odbywałby się kosztem społeczeństwa, które rozwija się również dzięki dostępowi do stworzonych dotychczas treści. Jak zatem ukształtowano prawo cytatu w polskim ustawodawstwie?
Zgodnie z treścią art. 29. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
Legalne czynienie użytku z prawa cytatu wymaga jednoczesnego spełnienia wszystkich, wymienionych w powyższej regulacji warunków. Inkorporując cudzą twórczość w ramy własnego dzieła (filmu na YouTube, utworu muzycznego, plastycznego, literackiego itd.), warto odpowiedzieć sobie, czy czyni się to w realizacji kilku przesłanek.
Zgodnie z art. 1. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ochronie prawnoautorskiej podlegają utwory, a więc dzieła o charakterze indywidualnym, twórczym i ustalonym w jakiejkolwiek postaci. Poniżej, w niezbędnym zakresie znaleźć można definicje poszczególnych składowych utworu:
Aby móc skorzystać z prawa do cytatu zarówno dzieło inkorporowane, jak i to, w którym je wykorzystano, muszą łącznie spełniać powyższe przesłanki.
Termin „rozpowszechnienia utworu” również posiada swoją definicję ustawową. Zgodnie z art. 6. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
Bez znaczenia jest przy tym sam sposób, w jaki udostępniono wykorzystywany utwór.
Założeniem cytowania określonych treści jest uzupełnienie tych własnych, w przeważającej mierze stanowiących o jakości utworu wyjściowego – który to, jak zostało wspomniane, sam w sobie musi spełniać wymogi indywidualności i twórczego charakteru. Trudno więc wskazać jednoznacznie ile wersów, czy ile sekund prawo cytatu pozwala zamieścić w ramach własnego dzieła. Sytuacja, w której to cytowany fragment odgrywa decydująca rolę dla nowo powstałego dzieła, wyłącza możliwość czynienia użytku z tej ochrony.
Cytat powinien dać się wyodrębnić w sposób jednoznaczny z reszty dzieła (cudzysłów, kursywa, znak wodny, komunikat itd.). W każdym razie ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych w art. 34. wskazuje, że:
Ustawodawca wyszedł z założenia, że cytowanie nie powinno być „sztuką dla sztuki”, ale służyć realizacji konkretnych założeń, zasługujących w jego opinii na ochronę. W związku z tym dopuścił możliwość czynienia użytku z prawa cytatu, gdy uzasadniają to następujące cele:
Sformułowanie „takimi jak” sugeruje, że katalog celów adekwatnych z punktu widzenia wykorzystania prawa cytatu nie jest zamknięty, a jego dopuszczalność warunkowało będzie każdorazowe wskazanie uzasadnionego celu zamieszczenia w dziele cudzych treści.
Zobacz ile wynosi stawka VAT na artykuły spożywcze od kwietnia 2024 r.
W 2024 roku boom na tworzenie kolejnych i kolejnych serwisów społecznościowych mamy już chyba za…
Od kilku lat dużo mówi się o ustawie o ochronie sygnalistów, która do dnia 6…
Czy wiesz, że możesz w kilka chwil otrzymać esencję wielogodzinnego nagrania ze spotkania czy rozmowy…
Od kilku lat mówi się i pisze o objęciu wszystkich przedsiębiorców Krajowym Systemem e-Faktur. Byliśmy…
Co to właściwie jest omnichannel i jakie ma znaczenie dla współczesnego biznesu? Aby zrozumieć, dlaczego…