W pierwszej kolejności należy odnieść się do czynności, jaką jest nawiązanie stosunku pracy. Stosunek pracy powstaje w momencie zawarcia umowy o pracę między pracodawcą a pracownikiem. Taka umowa to nic innego jak czynność prawna dwustronna, na mocy której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Należy zapamiętać, że niedopuszczalne jest zastąpienie umowy o pracę inną umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy charakterystycznych dla umowy o pracę, czyli wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
WAŻNE – osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże, gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać.
Przepisy prawa pracy regulują trzy rodzaje umów o pracę:
Co ważniejsze, każdą z powyżej wskazanych umów można rozwiązać w trybie przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, poprzez:
Umowa o pracę może również przestać obowiązywać, gdy stosunek pracy po prostu wygaśnie wskutek ustawowych okoliczności, np. z powodu śmierci pracodawcy lub pracownika.
Porozumienie stron w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę ma na celu uzyskanie dla strony występującej z taką propozycją jak najkorzystniejszych dla siebie warunków zakończenia współpracy. Jako że takie porozumienie powinno przynieść korzyść każdej ze stron, dlatego zawarcie porozumienia wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron stosunku pracy. Taki dokument może być zawarty w dowolnej formie i w każdym momencie istnienia stosunku pracy.
Wypowiedzenie umowy o pracę to jednostronne oświadczenie woli, które może być złożone przez pracownika lub pracodawcę w każdym czasie. Taki dokument powoduje ustanie stosunku pracy z upływem jego okresu wypowiedzenia.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia to powszechnie znane zwolnienie dyscyplinarne albo niezwłoczne zwolnienie pracownika. Przykładowo, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku:
Rozwiązanie umowy o pracę z upływem czasu, na który została podpisana, może dotyczyć wyłącznie umowy o pracę na okres próbny albo umowy o pracę na czas określony.
Umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie oraz w przepisach szczególnych, przykładowo w przypadku:
Przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę, przyczyny uzasadniającej przygotowanie do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy bez wypowiedzenia albo przyczyny zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę nie może stanowić:
Umowa o pracę może zostać rozwiązana w formie:
Co do zasady, w myśl ustawy z dnia 26 czerwca 1964 r. – Kodeks pracy, w szczególności art. 30 § 3 „Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie”.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na przepis art. 300 Kodeksu pracy, który stanowi, że w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Z kolei przepis art. 78 Kodeksu cywilnego stanowi, że do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarczy wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.
Natomiast w przedmiocie czynności prawnej wyrażonej elektronicznie, to w myśl przepisu art. 78 (1) Kodeksu cywilnego:
Pracodawca może zwolnić pracownika online, ale będzie to poprawne dopiero wtedy, kiedy podpisze pismo podpisem elektronicznym, albowiem dla zachowania skuteczności wypowiedzenia konieczne jest złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oznacza to, że rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić nawet za pomocą maila.
Kodeks pracy przewiduje zamknięty katalog sposobów rozwiązania umowy o pracę, co oznacza, że poza tymi ustawowo wymienionymi możliwościami rozwiązania stosunku pracy, nie można w żaden inny sposób zakończyć pracy. Co ważne, tryb rozwiązania umowy o pracę jest wpisywany w świadectwie pracy.
A jeśli chcesz dowiedzieć się, czym jest świadectwo pracy, to zapoznaj się z naszym artykułem „Świadectwo pracy – czym jest dokument wydawany przez pracodawcę po ustaniu stosunku pracy?”.
Wysoka konkurencyjność rynku sprawia, że coraz trudniejsze staje się trwałe wyróżnienie pośród konkurencji. Jak więc…
Zatrudniasz pracowników niepełnosprawnych i otrzymujesz na nich dofinansowanie? Sprawdź, jak takie refundacje powinny być rozliczone…
Skoro można przekształcić jednoosobową działalność gospodarczą w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, to czy można przekształcić…
Zastanawiasz się jak dokonać korekty sprzedaży po powrocie do zwolnienia z VAT? W dzisiejszym artykule…
Zastanawiasz się, czy można podzielić spółkę z o.o. i jak przebiega proces podziału? Jeśli tak,…
W świecie sztucznej inteligencji linie między fikcją a rzeczywistością czasem się rozmywają. Podczas gdy innowacyjne…