Instrumenty finansowe dla MŚP

Małe i średnie firmy mają dowolność w wyborze najkorzystniejszych dla siebie form zarządzania inwestycjami. W poniższym artykule przedstawiliśmy kilka przykładów instrumentów finansowych, do których możesz sięgnąć, aby rozwijać swój biznes!

Czym są instrumenty finansowe?

Instrumentami finansowymi możemy nazwać narzędzia, które pozwalają na transfer, wymianę lub przechowywanie środków pieniężnych przez różne podmioty gospodarcze. Są one swego rodzaju umowami pomiędzy stronami, które określają zakres ich zobowiązań i aktywów finansowych.

Rodzaje instrumentów finansowych dla MŚP

Najczęściej spotykaną klasyfikacją w tym obszarze jest podział na instrumenty będące papierami wartościowymi i instrumenty, niebędące papierami wartościowymi.

Możemy spotkać się również z innymi typologiami, w zależności, na jaką cechę danego narzędzia będziemy zwracać uwagę. Poniżej przedstawimy kilka ich rodzajów:

• Zbywalne i niezbywalne – czyli takie, które mogą lub nie mogą brać udziału w transakcjach na rynku finansowym;
• Krótkoterminowe i długoterminowe – ich termin zapadalności (dzień, do którego dane zobowiązanie powinno zostać spłacone) wynosi nie dłużej niż rok lub powyżej 3 lat. Niekiedy wspomina się również o instrumentach średnioterminowych, których okres realizacji wynosi pomiędzy rokiem a 3 latami.
• Pierwotne, pochodne i kapitałowe – odnoszą się do przedmiotu praw i obowiązków. Instrumenty pierwotne mają określoną wartość oraz powodują powstanie praw i obowiązków majątkowych. Z kolei instrumenty pochodne są zależne od instrumentów bazowych np. akcji, obligacji, co oznacza, iż będą się one zmieniać pod wpływem ich cen. Dzięki instrumentom kapitałowym możesz dokonywać transakcji kupna i sprzedaży.
• Udziałowe, wierzycielskie i hybrydowe – dotyczą ich charakteru. Instrumenty udziałowe stanowią formę dowodu własności i środka finansowania działań w firmie. Natomiast instrumenty wierzycielskie są zobowiązaniem, w którym jedna strona zobowiązuje się do uregulowania należności w określonym terminie na rzecz drugiego podmiotu. Hybrydowe papiery wartościowe posiadają przynajmniej dwie cechy wspomnianych wcześniej instrumentów.

Przykłady instrumentów finansowych

Instrumenty będące papierami wartościowymi

Akcja

Jest dowodem prawa do części kapitału spółki, uprawniająca do części jej zysków. Wyróżniamy 2 rodzaje akcji – zwykłe i uprzywilejowane. Posiadacze akcji zwykłych mogą uczestniczyć i głosować na walnych zgromadzeniach spółki, otrzymują dywidendy (wynagrodzenie za udzielenie części swojego kapitału) uzależnione od osiągniętego dochodu spółki akcyjnej. Z kolei akcjonariusze uprzywilejowani mają pierwszeństwo do wypłaty dywidendy, nie mają prawa do głosowania w sprawach dot. funkcjonowania podmiotu, wybierania członków zarządu.

Przykład 1

Przy zysku o wartości 1 mln złotych i 1000 posiadanych akcji spółki, na pojedynczą akcję przypada 1000 zł. Spółka postanowiła przeznaczyć 2% osiągniętego zysku na dywidendę dla akcjonariuszy. W takim razie będzie ona wynosić 20 000 złotych, czyli przypadające wynagrodzenie za jedną akcję wynosi 20 zł.

Dywidenda może być wypłacana z osiągniętego zysku firmy z kilku ostatnich lat, rezerw itp.

Wciąż zastanawiasz się, jak dobrze spożytkować wolne środki na koncie? Jesteś rozdarty pomiędzy niepewnymi, ale niekiedy obiecującymi akcjami, a bezpieczną lokatą? Znajdź najlepsze rozwiązanie dla siebie, czytając nasz artykuł!

Prawo do akcji

Spółka dopiero debiutująca na giełdzie lub emitująca nową akcję może wyemitować tzw. PDA, czyli prawo do akcji. Jest to tymczasowy zamiennik akcji, dzięki któremu możliwy jest obrót giełdowy. Wynika to z faktu, iż zarejestrowanie spółki lub emisja nowych akcji wymaga zatwierdzenia sądowego, którego otrzymanie może zająć trochę czasu. PDA umożliwia wykorzystanie posiadanego kapitału jeszcze przed planowaną emisją.

Obligacja

Obligacja jest instrumentem dłużnym, zaświadczającym o udzielonej pożyczce przez obligatariusza (wierzyciela) dla emitenta (posiadacza długu). Pożyczkobiorcami są zazwyczaj organy samorządu terytorialnego, Skarb Państwa, przedsiębiorstwa, którzy wykorzystują je do finansowania projektów, utrzymania swojej działalności itp. Obligacje zawierają informacje o ich wartości nominalnej (od której naliczane są odsetki), warunkach zaciągnięcia zobowiązania, oprocentowaniu i terminach spłaty.

Przykład 2

Wartość nominalna obligacji wynosi 5000 zł. Oprocentowanie w skali rocznej wynosi 0,5%. Terminy spłaty przypadają na następujące daty: 2 stycznia 2021, 2 stycznia 2022 i 2 stycznia 2023. W związku z tym wierzyciel dostanie od emitenta wartość nominalną powiększoną o odsetki, które w skali roku wyniosły 25 zł. Odsetki stanowią zysk z obligacji.

Warrant subskrypcyjny

To przykład papieru wartościowego (imiennego lub na okaziciela), który umożliwia zakup akcji lub obligacji o ustalonej wcześniej cenie. W ten sposób wyłączają one prawo poboru, mówiące o tym, iż zaangażowani dotychczas akcjonariusze mają pierwszeństwo w objęciu nowych akcji. Wartość warrantu zwykle wynosi 15%-20% ceny akcji.

Przykład 3

Jeżeli zakupiliśmy warrant za 200 zł, a ceny akcji wzrosły do 240 złotych to mamy prawo do wykupienia jej za ustalone wcześniej 200 zł. Następnie możemy je sprzedać po wyższej o 20% cenie.

Kwit depozytowy

Kwit depozytowy stanowi alternatywę dla handlu międzynarodowego. Jest to dokument pozwalający na wykup akcji w zagranicznych spółkach, dzięki czemu firmy mogą dywersyfikować swój portfel inwestycyjny.

Instrumenty niebędące papierami wartościowymi

Opcja

To jeden z instrumentów finansowych pochodnych, dzięki któremu możliwe są zakup (opcja call) lub sprzedaż (opcja put) bazowych papierów wartościowych np. akcji czy obligacji po wcześniej ustalonej cenie. Opcje mają termin wygaśnięcia, który wyznacza moment, do którego nabywca może sprzedać lub kupić instrument bazowy.

Swap walutowy

Transakcja opiera się na sprzedaży lub zakupie danej waluty, aby po określonym czasie dokonać jej sprzedaży lub odkupu. Swapy walutowe są zwykle wykorzystywane przez przedsiębiorstwa do zmniejszenia kosztów wynikających z płatności obcymi walutami. Ze względu na zmienność kursów walutowych jest to dobre rozwiązanie na uniknięcie ryzyka finansowego.

Nominały zagraniczne mogą okazać się również ciekawą alternatywą powiększania zasobów majątkowych. Sprawdź, w jaki sposób możesz zacząć inwestować w obce waluty!

Kontrakt futures

Jest to długoterminowa umowa, która może być przedmiotem obrotu na giełdzie. Dotyczy ona przyszłego zakupu lub sprzedaży akcji, obligacji, metali szlachetnych itd. w cenie, która ustalana jest w momencie zawarcia kontraktu. Zawierane transakcje są regulowane przez organy rządowe oraz izby rozliczeniowych, co jest formą zabezpieczenia przed możliwym ryzykiem.

Kontrakt forward

Tego rodzaju instrumenty finansowe są z kolei przedmiotem obrotu prywatnego, jest umową zawieraną pomiędzy sprzedającym a kupującym bez pośredników, z góry ustaloną ceną. Jest to instrument pozagiełdowy, niekontrolowany przez zewnętrzne instytucje, co może wiązać się niekiedy ze stratami finansowymi, w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych sytuacji na rynku.

Kontrakt CFD

Kontrakt CFD (Contract of Differences) to porozumienie pomiędzy sprzedawcą a nabywcą, określające ich prawa i obowiązki. Zakłada, że kupujący zapłaci sprzedającemu różnicę pomiędzy aktualną wartością aktywów, a ich wartością podczas trwania umowy.

Instrumenty finansowe – podsumowanie

Powyższe propozycje nie wyczerpują tematyki związanej z sektorem finansowym, który ma duże znaczenie w kształtowaniu się gospodarki. W artykule skupiliśmy się na podziale opartym na instrumentach będącymi i niebędącymi papierami wartościowymi, które mogą być stosowane przez firmy do inwestowania swojego kapitału i finalizowania transakcji pomiędzy innymi podmiotami.