Inne

Wypłata z PPK a rozliczenie podatku- co trzeba zrobić?

Odkąd wprowadzona została reforma ubezpieczeń społecznych, która zmieniła system emerytalny w Polsce, co jakiś czas pojawiają się nowe propozycje promujące oszczędzanie na przyszłą emeryturę. Każdy ma swoje doświadczenia z tym związane, jednak bez względu na wszystko Polacy podchodzą z rezerwą do nowych pomysłów, przyczyn może być kilka, ale nie o tym będziemy pisać. W dzisiejszej publikacji podejmujemy temat wypłat z PPK a konkretnie rozliczenia podatku w takim przypadku.

Pracownicze Plany Kapitałowe – dla kogo?

Program PPK został wprowadzony z myślą o wszystkich Polakach, którzy pozostają w zatrudnieniu nie tylko w oparciu o umowy o pracę, ale również umowy cywilnoprawne, jeśli podlegają pod obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ustawa o PPK opisuje w szczegółach, w jaki sposób interpretować osobę zatrudnioną. Istnieją także pewne ograniczenia, krótkie przypomnienie poniżej.

Beneficjentem programu PPK może zostać każdy pracownik do ukończenia 70 roku życia

Pracownicy w wieku od 18 do 55 lat zapisywani są do PPK z automatu, ale to nie oznacza, że nie mogą zrezygnować z uczestnictwa

Pracownicy w wieku od ukończenia 55 lat do ukończenia 70 lat mogą przystąpić do PPK na wniosek

Każdy pracownik w dowolnym momencie może złożyć deklarację przystąpienia, jak i rezygnacji z PPK

W jakich okolicznościach dochodzi do wypłaty środków z PPK?

Do wypłaty środków z PPK może dojść jedynie na zasadach wynikających wprost z przepisów, mowa jest o nich w ustawie. Poniżej opiszemy okoliczności, w których dochodzi do takiej wypłaty.

Wypłata środków z PPK	Opis
Przekroczenie wieku 60 lat	Wypłaty można dokonać w ratach lub w całości, od tego będzie zależało rozliczenie podatku o czym napiszemy poniżej.
Wypłata w celu pokrycia wkładu własnego z obowiązkiem zwrotu wypłaconych środków	Uczestnik PPK może wypłacić 100% zgromadzonych środków w PPK m.in. na: budowę, przebudowę budynku mieszkalnego, zakupu budynku/lokalu mieszkalnego. Termin na zwrot środków do PPK musi się rozpocząć nie później niż po 5 latach od wypłaty i nie może trwać dłużej niż 15 lat.
Poważne zachorowanie członka PPK, jego małżonka lub dziecka	Co należy rozumieć pod pojęciem poważnego zachorowania zostało zdefiniowane w ustawie. Uczestnik PPK może w takim przypadku wypłacić do 25% zgromadzonych środków.
Wypłaty transferowe	Wypłata transferowa może być dokonana na: inny rachunek PPK, rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej uczestnika PPK, po osiągnięciu przez niego 60. roku życia, na rachunek lokaty terminowej uczestnika PPK prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK), po osiągnięciu przez niego 60. roku życia, na IKE małżonka zmarłego uczestnika PPK lub na IKE osoby uprawnionej, na rachunek w PPE prowadzony dla małżonka zmarłego uczestnika PPK lub dla osoby uprawnionej, do zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność określoną w dziale I załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej lub na rachunek lokaty terminowej małżonka lub byłego małżonka uczestnika PPK.
Zwrot środków z PPK Wypłata w dowolnym momencie bez podania przyczyny	Jeśli dojdzie do wypłaty środków zgromadzonych w PPK jeszcze przed ukończeniem 60 roku, to należy wziąć pod uwagę, że wypłata zostanie pomniejszona o: wpłaty finansowane przez Budżet Państwa, 30% wpłat finansowanych przez pracodawcę, środki będą przekazane na rachunek bankowy ZUS, podatek Belki. Pozostałe 70% wpłat dokonywanych przez pracodawcę i 100% wpłat własnych otrzyma uczestnik programu.

Wypłata z PPK a rozliczenie podatku – co trzeba zrobić?

Ustaliliśmy już kiedy może dojść do wypłaty środków z PPK, to teraz pora ustalić czy taka wypłata będzie się wiązała z obowiązkiem zapłaty podatku od zysków kapitałowych w wysokości 19%, czy jednak można będzie tego podatku uniknąć. Odpowiedź nie jest taka prosta, ponieważ ustawodawca wprowadził szereg warunków, które musi spełnić uczestnik PPK, żeby tego podatku nie zapłacić. Omówimy to na poszczególnych okolicznościach, w których dochodzi do wypłaty środków z PPK. Obowiązek zapłaty tzw. podatku Belki wystąpi dopiero, jeśli uczestnik programu nie wywiąże się z umowy i nie dokonana zwrotu w ustawowym terminie lub w pełnej wysokości. Wówczas trzeba będzie zapłacić zryczałtowany podatek dochodowy zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) od dochodu uczestnika pracowniczego planu kapitałowego uzyskanego z tytułu zwrotu zgromadzonych środków. Jednak co do zasad obliczania, w szczególności kosztów podatkowych, przepisy nie są już precyzyjne.

Płatnikiem zryczałtowanego podatku PIT jest instytucja finansowa prowadząca PPK
Z przepisów ustawy o PIT wynika, że jeśli powstanie obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 19% od wypłaty środków zgromadzonych w PPK, to należy ustalić dochód do opodatkowania
Dochodem jest kwota przychodu pomniejszona o koszty uzyskania przychodów
Przychód będzie stanowiła kwota uzyskana w związku z odkupieniem jednostek uczestnictwa w poszczególnych funduszach inwestycyjnych
Koszty uzyskania przychodów będą stanowiły kwoty przeznaczone na nabycie jednostek uczestnictwa. Przy czym przepisy nie precyzują czy pod uwagę powinny być brane koszty własne, czy również ponoszone przez Skarb Państwa i pracodawcę

Wypłata środków z PPK po przekroczeniu 60 lat a zapłata podatku

Jeśli dojdzie do wypłaty środków zgromadzonych w PPK po przekroczeniu 60 lat, to w ustawie zapisane zostały warunki, jakie należy spełnić, żeby uniknąć zapłaty podatku od zysku.

Wypłata środków bez podatku	Wypłata środków z podatkiem
Po osiągnięciu 60 lat uczestnik PPK uniknie zapłaty podatku pod warunkiem, że: wypłaci jednorazowo do 25% środków zgromadzonych w PPK, pozostałe 75% środków będzie wypłacane w co najmniej 120 ratach miesięcznych, czyli przez okres 10 lat, złoży wniosek o wypłatę środków w 120 ratach w formie świadczenia małżeńskiego, dokonana wypłaty transferowej do zakładu ubezpieczeń, jeśli ma zawartą umowę na podstawie, której po osiągnięciu 60. roku życia nabędzie prawo do świadczenia okresowego lub dożywotniego, przetransferuje środki na rachunek lokaty oszczędnościowej, lokaty terminowej w SKOK, pod warunkiem, że lokata spełni warunki ustawowe.	opisanych w kolumnie obok rodzi obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 19%.

Wypłata środków bez podatku

Wypłata środków z podatkiem

Po osiągnięciu 60 lat uczestnik PPK uniknie zapłaty podatku pod warunkiem, że:

wypłaci jednorazowo do 25% środków zgromadzonych w PPK,
pozostałe 75% środków będzie wypłacane w co najmniej 120 ratach miesięcznych, czyli przez okres 10 lat,
złoży wniosek o wypłatę środków w 120 ratach w formie świadczenia małżeńskiego,
dokonana wypłaty transferowej do zakładu ubezpieczeń, jeśli ma zawartą umowę na podstawie, której po osiągnięciu 60. roku życia nabędzie prawo do świadczenia okresowego lub dożywotniego,
przetransferuje środki na rachunek lokaty oszczędnościowej, lokaty terminowej w SKOK, pod warunkiem, że lokata spełni warunki ustawowe.

opisanych w kolumnie obok rodzi obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 19%.

Wypłata środków z PPK na pokrycie wkładu własnego a zapłata podatku

Kolejna okoliczność związana z wypłatą środków z PPK wystąpi jeśli uczestnik programu, który nie ukończył 45 lat, zdecyduje się na wypłatę środków w trakcie trwania programu w związku potrzebą sfinansowania zakupu m.in. lokalu mieszkalnego. W takim przypadku, jak to już zostało napisane wcześniej, należy pamiętać o ustawowym terminie, w którym należy zwrócić środki. Jeśli warunki nie zostaną spełnione uczestnik PPK musi się liczyć z zapłatą podatku Belki od dochodu, jeśli taki został wypracowany.

Poważne zachorowanie członka PPK, jego małżonka lub dziecka a zapłata podatku

Jeśli uczestnik programu znajdzie się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, mowa jest poważnym zachorowaniu samego beneficjenta, ale również małżonka i niepełnoletniego dziecka, to może wypłacić 25% zgromadzonych środków w PPK. Katalog poważnych zachorowań został wymieniony w ustawie o PPK. Wypłata środków następuje na wniosek uczestnika złożony do instytucji finansowej. Wypłata może być dokonana jednorazowo lub w ratach.

Ważne! Wypłata 25% środków zgromadzonych na koncie PPK w związku z poważną chorobą nie powoduje obowiązku zapłaty podatku PIT w wysokości 19%

Wypłaty transferowe a zapłata podatku

Jeśli wypłata transferowa odbędzie się zgodnie z obowiązującymi przepisami na inny rachunek PPK, czy na rachunek lokaty oszczędnościowej czy terminowej po ukończeniu 60 lat lub w pozostałych przypadkach wymienionych w przepisach, uczestnik programu PPK nie będzie ponosił konsekwencji w postaci zryczałtowanego podatku dochodowego, nie będzie obowiązku zapłaty 19% podatku od dochodu.

Wypłata środków przed ukończeniem 60 lat a zapłata podatku

Podaliśmy jeszcze jedną okoliczność, w której może dojść do wypłaty środków z PPK a mianowicie chodzi o wycofanie środków bez podania przyczyny przed ukończeniem 60 lat. W tym przypadku beneficjent PPK poniesienie dotkliwe konsekwencje, ponieważ zostanie pozbawiony części środków a w pozostałym zakresie zapłaci podatek w wysokości 19% od dochodu.

Podsumowanie

Oszczędzanie w PPK nie jest obowiązkowe, osoby zatrudnione mogą dobrowolnie przystąpić lub zrezygnować z oszczędzania. Program PPK został przygotowany z myślą o przyszłych emerytach. Wpłaty na PPK są finansowane w części przez pracownika, pracodawcę i Skarb Państwa. Zgromadzone środki są inwestowane w różnego rodzaju instrumenty finansowe, takie jak przykładowo: obligacje, bony skarbowe, depozyty bankowe, akcje. Środkami zgromadzonymi w PPK w imieniu uczestnika zarządza upoważniona instytucja finansowa. Tak naprawdę środki można wypłacić z PPK w dowolnym momencie, jednak jeśli to będzie niezgodne z założeniami ustawy uczestnik zostanie obciążony podatkiem od zysków kapitałowych w wysokości 19%. Podatek nie jest pobierany od kwoty zgromadzonych środków, tylko od dochodu, który stanowi różnicę pomiędzy kwotą zwrotu a kwotą wydatkowaną na na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa. W publikacji opisano okoliczności, w których dochodzi do wypłaty, jak również pokazano kiedy trzeba będzie zapłacić podatek Belki. Przed podjęciem decyzji o wypłacie uczestnik PPK powinien ustalić czy i jakie opłaty są z takim transferem środków związane. Dzięki temu będzie miał pełen obraz jakimi środkami będzie dysponował po wypłacie.

Małgorzata Jagusiak

Księgowa, specjalista do spraw rozliczeń podatkowych z wieloletnim doświadczeniem pracy w organach podatkowych. Przez kilka lat prowadziła własne biuro rachunkowe. Praca w sektorze prywatnym pozwoliła na zmianę perspektywy postrzegania obowiązujących przepisów podatkowych. Zdobyte doświadczenia pozwalają na łączenie wiedzy teoretycznej z wieloletnią praktyką w zawodzie.

Chętnie dzieli się posiadaną wiedzą z innymi, stara się ją przekazywać w dostępnej dla każdego formie. Z pasja poświęca się pisaniu artykułów o tematyce podatkowej. Częste zmiany przepisów wymagają otwartej głowy, kreatywności i dużej elastyczności, co jest dodatkowym atutem tej pracy, nie ma miejsca na nudę. Większość jej publikacji dotyczy rozliczeń z zakresu podatku dochodowego i podatku VAT, ale nie unika wyzwań z obszarów o innej tematyce.

Dodatkowo jest wykładowcą i szkoleniowcem z zakresu zagadnień o tematyce podatkowej. Ciągle podnosi swoje kwalifikacje, śledzi na bieżąco zmieniające się przepisy podatkowe, żeby przekazywać zawsze aktualne i sprawdzone informacje.