Przymusowe dochodzenie należności z tytułu podatku VAT według nowych przepisów

Więcej na ten temat przeczytasz poniżej.

Przyczyny i potrzeba wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie ustawy

Na oficjalnej stronie rządowej wskazano, że zmiana ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wynika z potrzeby uregulowania przymusowego dochodzenia należności z tytułu podatku VAT rozliczanego w procedurach szczególnych od podatnika, którego miejscem zamieszkania lub siedziby jest inne państwo niż Polska, a sama deklaracja została złożona w państwie członkowskim innym niż Polska.

Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw mają służyć przede wszystkim:

• usprawnieniu egzekucji ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez pracodawcę;
• uproszczeniu zasady przedawnienia kosztów upomnienia i odstąpienia przez wierzyciela od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych w stopniu mającym wpływ na systemy informatyczne wierzycieli;
• usprawnieniu korzystania z Rejestru Należności Publicznoprawnych;
• uproszczeniu etapu wszczęcia postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego oraz wystawiania dalszego i kolejnego tytułu wykonawczego;
• usprawnieniu egzekucji z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka w przypadku, gdy zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa zobowiązanego za zobowiązanie podatkowe obejmuje majątek wspólny, a także z majątku obciążonego zastawem skarbowym i hipoteką przymusową, jeżeli własność tego majątku przeszła na inny podmiot;
• doprecyzowaniu regulacji w zakresie umorzenia postępowania egzekucyjnego;
• usprawnianiu pracy organów egzekucyjnych w przypadku, gdy zajęcia rzeczy lub prawa majątkowego dokonał więcej niż jeden organ egzekucyjny;
• doprecyzowaniu zasad pobierania kosztów egzekucyjnych;
• usprawnieniu realizacji przez bank, jako dłużnika zajętej wierzytelności, zajęcia rachunku bankowego, a także usprawnieniu rozliczania środków pieniężnych uzyskanych z rachunku VAT;
• doprecyzowaniu przepisów o egzekucji z prawa majątkowego zarejestrowanego w rejestrze akcjonariuszy;
• dostosowania przepisów ustawy regulujących egzekucję z ruchomości do przepisów o ochronie danych osobowych oraz prawa celnego;
• usprawnieniu egzekucji z nieruchomości;
• usprawnieniu postępowania wierzycieli i organów egzekucyjnych w przypadku niedotrzymywania terminu płatności rat ustalonych decyzją lub postanowieniem właściwego organu.

Przymusowe dochodzenie należności – istota rozwiązań ujętych w projekcie ustawy

W zakresie umożliwienia przymusowego dochodzenia podatku VAT rozliczanego w procedurach szczególnych projektowana ustawa przewiduje przykładowo:

• dodaniem do katalogu dokumentów stanowiących podstawę egzekucji administracyjnej również deklaracji złożonej w państwie członkowskim innym niż Polska oraz wyłączenie warunku wszczęcia egzekucji administracyjnej w zakresie zamieszczania w tej deklaracji pouczenia, że stanowi ona podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego;
• wyłączeniem obowiązku doręczania zobowiązanemu upomnienia przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego oraz postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, gdy zobowiązany ma miejsce zamieszkania lub siedziby na terenie innego państwa niż Polska;
• uzupełnieniem elementów tytułu wykonawczego o dane identyfikujące zobowiązanego w państwie członkowskim;
• uregulowaniem przeliczania podatku VAT w obcej walucie na walutę polską.

Jednocześnie przewiduje się kolejne rozwiązania w postaci:

• Świadczenia pieniężne przysługujące z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wypłacane przez pracodawcę w okresie zatrudnienia, a także w okresie 12 miesięcy od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, będą podlegały zajęciu wraz z zajęciem wynagrodzenia za pracę.
• Zmiana przedawniania kosztów upomnienia będzie polegała na przyjęciu, że koszty upomnienia będą przedawniały się wraz z wygaśnięciem należności pieniężnej objętej tym upomnieniem. Jeżeli w upomnieniu ujęto więcej niż jedną należność pieniężną, koszty upomnienia będą się przedawniały wraz z wygaśnięciem należności pieniężnej o najpóźniejszym terminie płatności, zaś zmiana dotycząca podejmowania czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych będzie polegała na rezygnacji z ujmowania zmiennej wartości kwoty odsetek, od której uzależnia się podjęcie tych czynności.
• Umożliwienie automatycznego uzyskiwania danych z Rejestru Należności Publicznoprawnych przez podmioty uprawnione oraz rezygnacja z pisemnej formy upoważnienia osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej do uzyskania jej danych.
• W celu uproszczenia etapu wszczęcia postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego przewiduje się rezygnację z nadawania przez organ egzekucyjny klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej i przyjęciu zarządzenia zabezpieczenia do wykonania (zmiana również ustawy o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych), a także umożliwienie automatycznej weryfikacji danych zawartych w tytule wykonawczym z danymi zawartymi w KRS. Przewiduje się również zmianę danych zobowiązanego wskazywanych w tytule wykonawczym i zarządzeniu zabezpieczenia oraz rozszerzenie zakresu informacji przekazywanych przez wierzyciela organowi egzekucyjnemu w zakresie niezbędnym do skutecznego prowadzenia egzekucji administracyjnej. Niezbędne jest także doprecyzowanie momentu wszczęcia egzekucji administracyjnej w przypadku, gdy pierwszą czynnością egzekucyjną jest zajęcie dokonane poprzez sporządzenie protokołu zajęcia lub odbioru dokumentu, czy też doręczenie zawiadomienia o zajęciu innemu podmiotowi niż dłużnik zajętej wierzytelności. W zakresie dalszego i kolejnego tytułu wykonawczego przewiduje się m.in. rezygnację z podpisywania i podawania danych osoby działającej z upoważnienia wierzyciela, która podpisała pierwotny tytuł wykonawczy, analogicznie w zakresie kolejnego zarządzenia zabezpieczenia.
• W zakresie usprawnienia egzekucji do majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka zaproponowano m.in. możliwość uzyskiwania przez wierzyciela lub organ egzekucyjny danych małżonka zobowiązanego w zakresie odpowiedzialności majątkiem wspólnym, informacji o ustroju małżeńskim oraz składnikach majątku wspólnego, a także podawania danych małżonka w dokumentach stanowiących podstawę do dokonania zajęcia tego majątku. Analogiczne rozwiązania proponuje się w przepisach regulujących egzekucję z majątku obciążonego zastawem skarbowym i hipoteką przymusową.
• Doprecyzowanie regulacji w zakresie umorzenia postępowania egzekucyjnego będzie polegało na ujednoliceniu podstaw umorzenia postępowania egzekucyjnego zarówno, gdy organ egzekucyjny działa na wniosek wierzyciela, jak i gdy jest jednocześnie wierzycielem i organem egzekucyjnym.
• Usprawnienie postępowania organów egzekucyjnych w przypadku zajęcia rzeczy lub prawa majątkowego przez co najmniej dwa organy egzekucyjne będzie polegało na rezygnacji z obowiązku zawiadamiania komornika sądowego o sposobie rozliczenia środków pieniężnych w przypadku, gdy nie przekazał organowi egzekucyjnemu adnotacji umożliwiającej prowadzenie łącznej egzekucji, a także uregulowaniu przypadku, gdy zajęcie rzeczy lub prawa majątkowego zostanie dokonane przez co najmniej dwa organy egzekucyjne w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym (również zmiana ustawy – Kodeks postępowania cywilnego).
• Doprecyzowanie zasad pobierania kosztów egzekucyjnych będzie polegało na pobieraniu opłaty egzekucyjnej od wyegzekwowanej/ zapłaconej kwoty należności głównej, odsetek na dzień pobrania i kosztów upomnienia oraz określeniu maksymalnej opłaty egzekucyjnej jedynie kwotowo w niezmienianej wysokości. W przypadku gotówki proponuje się stawkę tej opłaty odpowiednio: 11% i 6 %. Ponadto w celu usunięcia wątpliwości interpretacyjnych doprecyzowano przepisy regulujące górną wysokość opłaty egzekucyjnej: 40.000 zł oraz 20 000 zł (w zależności od sposobu uzyskania kwot), odrębnie dla każdego tytułu wykonawczego. Ujednolica się zasadę obciążania wierzyciela niewyegzekwowanymi od zobowiązanego kosztami egzekucyjnymi również w przypadku egzekucji do rzeczy lub prawa majątkowego przejętej po zbiegu egzekucji.
• W ramach egzekucji z rachunku bankowego rezygnuje się z obowiązku przetrzymywania przez bank środków pieniężnych zajętych przez organ egzekucyjny (zmiana również ustawy – Kodeks postępowania cywilnego). Proponuje się także doprecyzowanie przepisów o realizacji zajęcia rachunku bankowego i rachunku VAT w zakresie przekazywania do organu egzekucyjnego środków pieniężnych dwoma odrębnymi przelewami bankowymi, co umożliwi rozliczenie tych środków zgodnie z przepisami podatkowymi.
• Doprecyzowanie egzekucji z praw majątkowych zarejestrowanych w rejestrze akcjonariuszy będzie polegało na możliwości wezwania spółki, by należne zobowiązanemu kwoty przekazała organowi egzekucyjnemu, w przypadku gdy zajęcie tego prawa nastąpi poprzez przesłanie zawiadomienia o zajęciu do podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy.
• Przepisy ustawy regulujące egzekucję z ruchomości zostaną dostosowane do przepisów regulujących ochronę danych osobowych (rezygnacja ze wskazywania adresu zobowiązanego w obwieszczeniu o licytacji ruchomości oraz w protokole postępowania przetargowego), a także do prawa celnego (ruchomości o nieunijnym statusie celnym nie będą podlegały zajęciu do czasu dopuszczenia do obrotu tej ruchomości).
• Usprawnienie egzekucji z nieruchomości będzie polegało na m. in.: zmianie sposobu publikowania obwieszczenia o licytacji nieruchomości, doprecyzowaniu etapu opisu i oszacowania nieruchomości. Dodatkowo katalog osób wyłączonych z licytacji nieruchomości dostosowano do przepisów o egzekucji z ruchomości; doprecyzowano również pojęcie pracownika obsługującego organ egzekucyjny na potrzeby tego wyłączenia.
• W przypadku niedotrzymania terminu płatności trzech rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa, przewiduje się wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu na raty (rezygnacja z trzech kolejnych rat). Analogiczne rozwiązanie przyjęto w przypadku rozłożenia na raty zapłaty kosztów egzekucyjnych. Ponadto przeniesiono regulacje w zakresie wygaśnięcia decyzji udzielającej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych (art. 259) z działu IV Ordynacji podatkowej do działu III (projektowany art. 67f), co ma umożliwić zastosowanie tych przepisów również do należności pieniężnych, do których stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej, podlegających również egzekucji administracyjnej.

Więcej o projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (UD143) przeczytasz tutaj.

Podsumowanie

Znowelizowane przepisy umożliwią przymusowe dochodzenie należności z tytułu podatku VAT rozliczanego w szczególnych procedurach w stosunku do podatnika, który mieszka lub ma siedzibę poza granicami Polski i złożył deklarację w innym państwie. Z tekstem znowelizowanej ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw zapoznasz się tutaj.