Remanent na koniec roku 2015

Podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do książki przychodów i rozchodów spisu z natury (remanentu końcowego) towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów na koniec każdego roku podatkowego. W remanencie na koniec roku nie ujmujemy środków trwałych i wyposażenia. W firmie, która nie ma na stanie towarów handlowych – a tak się często zdarza w branżach związanych z usługami – wartość remanentu wynosi 0 zł i też powinna być wpisana do księgi.

Co wykazujemy w remanencie?

Towary handlowe to wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nie przerobionym; towarami handlowymi są również produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, Materiały podstawowe to materiały, które w procesie produkcji lub przy świadczeniu usług stają się główną substancją gotowego wyrobu; do materiałów podstawowych zalicza się również materiały stanowiące część składową (montażową) wyrobu lub ściśle z wyrobem złączone (np. opakowania – puszki, butelki) oraz opakowania wysyłkowe wielokrotnego użytku (np. transportery, palety), jeżeli opakowania te nie są środkami trwałymi, Materiały pomocnicze to materiały niebędące materiałami podstawowymi, które są zużywane w związku z działalnością gospodarczą i bezpośrednio oddają wyrobowi swoje właściwości, Wyroby gotowe to wyroby własnej produkcji, których proces przerobu został całkowicie zakończony, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno-kartograficzne, zakończone roboty, w tym także budowlane. Produkcja niezakończona to produkcja w toku oraz półwyroby (półfabrykaty), to jest niegotowe jeszcze produkty własnej produkcji, a także wykonywane roboty, usługi przed ich ukończeniem, Braki to nieodpowiadające wymaganiom technicznym wyroby własnej produkcji, całkowicie wykończone bądź też doprowadzone do określonej fazy produkcji; brakami są również towary handlowe, które na skutek uszkodzenia lub zniszczenia w czasie transportu bądź magazynowania utraciły częściowo swą pierwotną wartość, Odpady to materiały, które na skutek procesów technologicznych lub na skutek zniszczenia albo uszkodzenia utraciły całkowicie swą pierwotną wartość użytkową. Remanent powinien zawierać również wartość odpowiadającą wartości nieopłaconych towarów i materiałów zmniejszające koszty uzyskania przychodu lub zwiększające przychód przypadający na towary handlowe, materiały ujęte w remanencie na koniec roku. Zmniejszenie remanentu o nieopłacone towary, materiały ujęte w remanencie na koniec roku konieczne jest ze względu na przepisy dotyczące nieuregulowanych płatności. Od 1.01. 2013 r. należy obowiązkowo w remanencie na koniec roku wykazać pozycje KPIR pod którymi zostały zmniejszone koszty uzyskania przychodu lub zwiększono przychód w wyniku wyksięgowania nieopłaconych wydatków z KPIR.

Jakie dane powinny znaleźć się w remanencie?

Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
• datę sporządzenia spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• szczegółowe określenie towaru i innych składników,
• jednostkę miary,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury,
• wartość pomniejszenia, o którym mowa w § 29, ze wskazaniem pozycji spisu z natury i pozycji w księdze, z którymi związane jest pomniejszenie,
• klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”,
• podpisy osób sporządzających spis,
• podpis właściciela zakładu (wspólników).

Spis z natury należy sporządzić w sposób staranny i trwały. Powinien on zawierać klauzulę o ilości pozycji a także podpisy osób uczestniczących w spisie. Spis z natury powinien obejmować również towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika, a także towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika. Towary obce nie podlegają wycenie; wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.  

Remanenty szczególne

Niektóre rodzaje działalności są traktowane szczególnie, w przypadku:

• księgarń i antykwariatów księgarskich – spisem z natury można obejmować jedną pozycją wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora, z podziałem na książki, broszury, albumy i inne,
• działalności kantorowej – spisem z natury należy objąć nie sprzedane wartości dewizowe,
• działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw – spisem z natury należy objąć rzeczy zastawione pod udzielone pożyczki,
• działów specjalnych produkcji rolnej – spisem z natury należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.

 

Jak wycenić remanent?

Po sporządzeniu remanentu należy go wycenić. Towary handlowe, materiały podstawowe i pomocnicze wycenia się według cen zakupu albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu (np. ze względu na uszkodzenie towaru). Półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe i braki własnej produkcji wycenia się na podstawie kosztów ich wytworzenia. Odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania. Niesprzedane wartości dewizowe wycenia się na podstawie cen zakupu z dnia sporządzenia spisu (cena ta nie może być wyższa niż średni kurs ogłaszany przez NBP w dniu 30 grudnia). Wartość rzeczy zastawionych wycenia się według ich wartości rynkowej. Produkcję niezakończoną (w działalności usługowej i budowlanej) wycenia się według kosztów wytworzenia, jednak wartość ta nie może być niższa od kosztów materiałów bezpośrednio zużytych do produkcji. Produkcję zwierzęcą wycenia się według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, uwzględniając gatunek, grupę i wagę zwierząt. Cena zakupu to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszona o podatek od towarów i usług, podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy imporcie powiększona o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe, obniżona o rabaty opusty, inne podobne obniżenia, w przypadku zaś otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku – wartość odpowiadająca cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika, Koszt wytworzenia to wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług.  

Korekta kosztów uzyskania przychodu, zwiększenie przychodów w przypadku nieopłaconych wydatków ujętych w remanencie.

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w latach 2013-2015, należy pomniejszyć wartości spisu z natury o kwotę o którą zostały zmniejszone koszty uzyskania przychodu lub zwiększono przychody z tytułu nieopłaconych dokumentów zakupu dotyczących towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, które zostały zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodu objętych tym spisem. Zmniejszenia dokonujemy tylko o tą część kwoty, która miała wypływ na zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenia przychodów, przypadającą na towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady, objęte tym spisem. Jeśli do wyceny towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, objętych spisem z natury, zastosowano zamiast ceny zakupu lub nabycia albo kosztu wytworzenia inne zasady wyceny, przewidziane w par. 29 ust. 1-4 i 7 Rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, kwota pomniejszenia nie może być wyższa niż wartość tej wyceny. Wyceny związanej z pomniejszeniem spisu z natury nie dokonujemy, jeżeli przed rozpoczęciem spisu z natury przedsiębiorca dokonał zwiększenia w kosztach uzyskania przychodu, zgodnie z art. 24d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli przed dokonaniem spisu z natury podatnik dokonał zapłaty za towary handlowe, które uległy korekcie w KPIR, a w księdze został ujęty zapis na plus z tytułu opłacenia towarów handlowych, to w remanencie nie dokonujemy pomniejszenia spisu z natury z tyt. nieopłaconych towarów handlowych. Czynny płatnik VAT wycenia zakupione na fakturę VAT materiały i towary, od których przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT, według cen netto. W pozostałych przypadkach podatnik wycenia pozycje spisu z natury według wartości brutto.  

Spis z natury na koniec roku a przeterminowane płatności w PIT z tytułu niezapłaconych faktur.

W remanencie na koniec roku ujmujemy oraz wyceniamy wszystkie towary, jakie widnieją na stanie firmy na dzień sporządzenia spisu z natury, tj. 31 grudnia 2015 r., również towary handlowe oraz materiały, które nie zostały opłacone na dzień sporządzenia spisu z natury oraz które na dzień sporządzenia spisu z natury przestały być kosztem uzyskania przychodu.   Informacje związane ze sporządzeniem spisu z natury zawiera: § 29 pkt. 4a – rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26.08.2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.  

Garść przydatnych uwag

Wartość remanentu na koniec roku odejmuje się od kosztów, czyli ma on wpływ na dochód za cały rok 2015. Nie warto robić dużych zakupów towarów pod koniec roku. Problemem w działalności handlowej jest wypośrodkowanie między rozszerzeniem i wzbogaceniem asortymentu przed świętami i sylwestrem a koniecznością sporządzenia remanentu, w którym znajdą się niesprzedane towary. Skutkiem będzie nie tylko zamrożenie gotówki, ale także konieczność zapłacenia podatku. W ciągu roku warto na bieżąco prowadzić ewidencję strat (towarów przeterminowanych, zepsutych, zniszczonych), ponieważ pomoże nam wyjaśnić różnicę między marżą z remanentu a marżą rzeczywistą. Urząd skarbowy ma prawo zażądać podania dodatkowych danych na remanencie, np. oprócz podania cen netto zakupu, również podania cen netto sprzedaży. Podzielenie sumy netto sprzedaży przez sumę netto zakupu, da nam marżę wynikającą z remanentu (dwie cyfry po przecinku to marża). Podzielenie sumy netto sprzedaży towarów (z kol. 7 KPIR) przez sumę zakupu towarów handlowych ( z kol. 10 KPIR, po uwzględnieniu różnicy remanentowej) da nam marżę rzeczywistą (i tu również dwie cyfry po przecinku, to marża). Jeżeli okaże się, że marża z remanentu jest większa niż ta wynikająca z zapisów w KPIR, pracownicy US mogą uznać, że zaniżyliśmy przychody. I w takim właśnie przypadku pomocne jest prowadzenie ewidencji strat. Towary zniszczone, zepsute, przeterminowane zaksięgowane jako zakup towarów handlowych a niesprzedane, pozwolą nam wyjaśnić różnicę między marżą rzeczywistą a wyliczoną z remanentu. Wyceny remanentu należy dokonać w ciągu 14 dni od dnia jego sporządzenia, jeżeli remanent sporządzono na dzień 31 grudnia 2015 r., wycena powinna być dokonana najpóźniej do 14 stycznia 2016 r. Kontrola remanentowa nie musi być pisemnie zapowiedziana, oznacza to, że w styczniu do każdej firmy handlowej, usługowej czy produkcyjnej mogą przyjść pracownicy US i (po okazaniu legitymacji) zażądać pokazania remanentu. Sporządzić spis z natury trzeba przed otworzeniem sklepu w nowym roku. Zgodnie z przepisami nie możemy rozpocząć sprzedaży w nowym roku, jeśli nie spisaliśmy stanu towarów. Wartość remanentu na dzień 31 grudnia 2015 jest jednocześnie wartością remanentu na dzień 1 stycznia 2016 r.  

Wpływ remanentu na zeznanie roczne

Wartość remanentu początkowego i końcowego dla danego roku ma bezpośredni wpływ na roczne zeznanie podatkowe, ponieważ odpowiednio powiększa i pomniejsza poniesione w trakcie roku koszty uzyskania przychodu. Uzyskane wyniki wyliczenia należy wykazać na formularzu PIT-B będącym załącznikiem do zeznania rocznego PIT-36 lub PIT-36L.