Umowa o dzieło a umowa o pracę
W odróżnieniu od umowy o pracę umowa o dzieło pozostawia wykonawcy swobodę jeżeli chodzi o czas i miejsce wykonywania dzieła. Zatrudnienie pracownika na umowę o dzieło, oznacza ze osoba ta nie podlega bezpośrednio poleceniom swojego przełożonego. Sama decyduje o sposobie wykonania dzieła. Natomiast zleceniodawca ma obowiązek zapewnić zleceniobiorcy wynagrodzenie a także bezpieczne i higieniczne warunki pracy.Co powinno być zawarte w umowie o dzieło?
- W umowie o dzieło należy przede wszystkim określić strony umowy.
- Umowa powinna też zawierać dokładny opis zamawianego dzieła.
- Powinien być też określony zakres współpracy.
- Należy też podać datę i miejsce sporządzenia umowy.
- Ponieważ umowa o dzieło jest umową odpłatną należy podać wysokość wynagrodzenia oraz termin a także sposób zapłaty.
- Można podać też kto dostarcza materiały i kto ponosi ich koszt.
- Powinny być też własnoręczne podpisy obu stron.
Umowa o dzieło a składki ZUS
Umowa o dzieło jest dla pracodawców atrakcyjną forma zatrudnienia ponieważ nie odprowadza się od niej składek ZUS. Obowiązek ubezpieczenia z tytułu umowy o dzieło powstaje jednak w dwóch przypadkach:- gdy umowę zawiera się z własnym pracodawcą
- gdy umowa o dzieło jest wykonywana na rzecz własnego pracodawcy.
Koszty uzyskania przychodu przy umowie o dzieło
Przy podpisywaniu umowy o dzieło ważne jest ustalenie kosztów uzyskania przychodów. W przypadku osobistego wykonania prac na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenia określa się koszt uzyskania przychodu w wysokości 20 procent uzyskanego przychodu. Natomiast koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów z praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów lub rozporządzenia przez nich tymi prawami wynoszą 50 procent. Czyli, twórcy zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło nie otrzymują wynagrodzenia za wykonanie dzieła (utworu). Tylko właśnie za przeniesienie praw do utworu (umowa zbycia praw autorskich, licencja). W umowie o dzieło określone są warunki na których twórca wykona dzieło, a także termin w którym przeniesie prawa autorskie do wykonanego przez siebie dzieła. Wynagrodzenie jest wypłacane za prawa autorskie. Koszty w wysokości 50 proc. mogą być zastosowane, gdy jednocześnie wystąpią dwie okoliczności- po pierwsze musi istnieć utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- po drugie twórca musi udzielić odpłatnie licencji zamawiającemu na korzystanie z danego utworu albo twórca dokona innego odpłatnego rozporządzania przysługującymi mu majątkowymi prawami autorskimi do utworu. Jeżeli chodzi o licencję na korzystanie z autorskich praw majątkowych do utworu to musi ona zostać udzielona w formie pisemnej. Natomiast rozporządzanie majątkowymi prawami autorskimi umożliwia twórcy zawieranie umów dotyczących prawa autorskiego do utworu -przeniesienie praw autorskich. I jeśli chodzi o przeniesienie praw autorskich na nabywcę to powinno to być również sporządzone w formie pisemnej umowy.
Utwór oraz prawa autorskie w ustawie
Wszystko to jest uregulowane w ustawie z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wg tej ustawy„ przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”.Powyższa ustawa podaje, że w szczególności są to utwory:
- wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
- plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wrornictwa przemysłowego,
- architektoniczne, urbanistyczne,
- muzyczne i słowno-muzyczne,
- sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne oraz audiowizualne (w tym filmowe).
- akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
- urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
- opublikowane opisy patentowe lub ochronne
- proste informacje prasowe.
Badania lekarskie i szkolenia BHP przy umowie o dzieło
O tym czy skierować zleceniobiorcę na badania lekarskie decyduje pracodawca. Decyzja ta jest uzależniona od rodzaju wykonywanej pracy przez osobę zatrudnioną na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenia. Potwierdziła to Państwowa Inspekcja Pracy w stanowisku Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy z lipca 2007 r. ( nr GNP/426/4560-364/07/PE ). Cyt:„ Główny Inspektorat Pracy uważa, że wszystko zależy od rodzaju pracy. Jeżeli zagrożenia związane z warunkami pracy lub jej przebiegiem są na tyle duże, że nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne z odpowiednim stanem zdrowia i przeszkoleniem bhp, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilną aby poddała się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. Przy czym pracodawca może stwierdzić, że ze względu na zagrożenia na danym stanowisku pracy będzie zalecał wykonanie przez zleceniobiorcę tylko jednego z tych obowiązków, np. instruktażu stanowiskowego.”Takie samo stanowisko potwierdzone jest także przez orzecznictwo ( wyrok Sądu Najwyższego z 25 września 1974 r. , II CR 493/74 ). Jeżeli chodzi o koszty związane z przeprowadzeniem badań lekarskich i szkoleń bhp osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych nie są określone w kodeksie pracy. Dlatego najlepiej jest tę kwestię ująć w zawartej z pracownikiem umowie cywilnoprawnej. Czyli w umowie tej określić należy kto ponosi koszty badań i szkoleń bhp, czy będzie to zleceniodawca czy zleceniobiorca.
Umowa o dzieło – plusy i minusy
- dla zleceniodawcy
- od umowy o dzieło nie odprowadzamy składek ZUS;
- naliczany jest koszt uzyskania przychodu minimum 20 procent bez względu na wydatki ponoszone przez zatrudnionego.
- przy umowie o dzieło pracownik nie może się ubiegać o dodatkowe świadczenia;
- pracodawca nie ma bezpośredniej kontroli nad zadaniami jakie wykonuje pracownik, jak to jest w przypadku umowy o pracę.
- dla zleceniobiorcy
- wyższe zarobki;
- oraz swoboda co do miejsca i czasu pracy.
- brak prawa do niektórych świadczeń przewidzianych przez prawo pracy np. urlopu wypoczynkowego czy innych dni wolnych;
- także brak niektórych świadczeń socjalnych np. po zakończonej umowie o dzieło nie można dostać zasiłku dla bezrobotnych; nie można korzystać z bezpłatnej służby zdrowia bo taka osoba nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu; umowa o dzieło nie liczy się do emerytury i renty ponieważ nie jest odprowadzana składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe;nie można korzystać ze zwolnienia lekarskiego ponieważ nie jest się zgłoszonym do ubezpieczenia chorobowego.