Małgorzata Jagusiak
Przepisy podatkowe nie dają odpowiedzi na wiele pytań. Nic więc dziwnego, że powstają tak liczne publikacje, w których wyjaśniane są problematyczne kwestie. W dzisiejszym artykule skupimy się na temacie podatku VAT od części składowych w kontekście leasingu operacyjnego.
Co charakteryzuje leasing operacyjny?
W przypadku każdej umowy leasingowej występują dwie strony umowy:
- leasingodawca,
- leasingobiorca.
Jeśli chodzi o leasing operacyjny leasingobiorca jest uprawniony do korzystania z przedmiotu leasingu w zamian za comiesięczne spłacanie rat leasingowych.
| Właścicielem przedmiotu umowy w leasingu operacyjnym jest leasingodawca i ten przedmiot znajduje się w jego środkach trwałych |
| Leasingobiorca nie dokonuje odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu |
| Wykup samochodu z leasingu operacyjnego po zakończeniu umowy i na warunkach z niej wynikających leasingobiorca staje się właścicielem przedmiotu leasingu |
Części składowe – definicja
W ustawach podatkowych nie znajdziemy definicji części składowych. Z pomocą przychodzą nam przepisy ustawy Kodeks cywilny, w którym można znaleźć kilka istotnych informacji na temat części składowych.
| Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych |
| Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego |
| Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych |
Pomocniczo można jeszcze posłużyć się informacjami, jakie znajdują się w Krajowym Standardzie Rachunkowości (KSR) nr 11, w którym czytamy m.in., że część składowa:
- jest to nieodłączny element środka trwałego warunkujący jego użytkowanie (np. silnik w samochodzie, fundament pod budynek, płyta główna w zespole komputerowym),
- nie może być odłączona od środka trwałego bez istotnego uszczerbku dla zdatności środka do użytkowania
- jest powiązana fizycznie (wchodzi fizycznie w skład danego środka trwałego) lub prawnie ze środkiem trwałym.
VAT od części składowych a leasing operacyjny
Co do zasady nabycie części składowych powinno spowodować wzrost wartości rzeczy, o ile są one środkiem trwałym w przedsiębiorstwie. Jednak w przypadku leasingu operacyjnego przedmiot leasingu nie jest środkiem trwałym w firmie przedsiębiorcy tylko leasingodawcy. Oznacza to, że przepis ustawy o VAT dotyczący części składowych nie ma tutaj zastosowania, bo nie jest to własność przedsiębiorcy. Jeśli taka operacja jest przeprowadzana przez podatnika VAT czynnego, to przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT na zasadach ogólnych, jak od innych zakupów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeżeli przedsiębiorca wykonuje tylko czynności opodatkowane, to ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów związanych z samochodem osobowym zgodnie z ustawą – należy uwzględnić zasadę ograniczonego prawa do odliczenia, jeśli samochód jest wykorzystywany w sposób mieszany, tj. w działalności i prywatnie.
Ważne!
W przypadku leasingu operacyjnego przedsiębiorca ma prawo do odliczenia podatku VAT od wszelkich zakupów związanych z samochodem osobowym na zasadach ogólnych wynikających z przepisów, pomimo że pojazd nie jest środkiem trwałym w firmie
Wykup z leasingu operacyjnego a VAT
Ustaliliśmy już, że przedmiot leasingu operacyjnym nie jest środkiem trwałym w firmie, ale przedsiębiorca ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupów, które mają związek z tym przedmiotem. Dopiero jak dojdzie do wykupu przykładowo samochodu osobowego z leasingu operacyjne kluczowe będzie, czy to będzie wykup prywatny, czy do działalności gospodarczej.
| W przypadku wykupu z leasingu operacyjnego do firmy przedsiębiorca ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, ale musi pamiętać, że wycofując środek trwały z firmy będzie miał obowiązek do naliczenia podatku VAT należnego, takiego jak od sprzedaży | |
| Jeśli dojdzie do wykupu do majątku prywatnego, nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego, ale również obowiązku naliczania podatku VAT należnego | |
| Ważne! Z punktu widzenia przepisów VAT za odpłatną dostawę towarów uważa się również m.in. nieodpłatne przekazanie towarów należących do firmy na cele osobiste, jeśli przedsiębiorcy przysługiwało prawo w całości lub w części do odliczenia podatku VAT naliczonego. Oznacza to, że naliczanie podatku VAT należnego będzie brane pod uwagę dopiero w momencie, w którym przedmiot leasingu stanie się własnością/środkiem trwałym przedsiębiorcy | |
Podsumowanie
W ustawach podatkowych nie zdefiniowano pojęcia części składowych, informacja na ten temat jest dostępna w ustawie Kodeks cywilny. W dużym uproszczeniu jest to taka część, która nie może funkcjonować samodzielnie w oderwaniu od środka trwałego, nie może być odrębnym przedmiotem własności. Jeśli dojdzie do odliczenia podatku VAT od części składowych przedmiotów wykorzystywanych na podstawie umowy leasingu operacyjnego, przedsiębiorca nie ma obowiązku korygowania podatku VAT w momencie wykupu.W trakcie trwania umowy leasingu operacyjnego przedsiębiorca nie jest właścicielem przedmiotu leasingu i nie ma prawa do ujęcia go w środkach trwałych firmy. Natomiast jeśli po zakończeniu umowy wykup będzie na firmę i dojdzie do wycofania składnika majątku z firmy po wykupie z leasingu, to jeśli przedsiębiorca miał prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy wykupie, to ma obowiązek naliczenia podatku VAT należnego, takiego jak od sprzedaży przy wycofaniu.
964 
Adrianna Glapiak
Dorota Łesak
