Blog

Wycofanie z działalności i późniejsza sprzedaż środka trwałego, który był otrzymany w darowiźnie – konsekwencje dla PIT i VAT

Darowizny dokonywane w kręgu najbliższej rodziny są na porządku dziennym. Najczęściej darowizna jest dokonywana przez rodziców lub dziadków na rzecz dzieci i wnuków, ale nie jest to regułą. O ile darowizna dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie będzie zbyt problematyczna w rozliczeniu podatkowym, to już otrzymanie środka trwałego przez przedsiębiorcę rodzi uzasadnione obawy, co do rozliczenia na gruncie przepisów podatkowych. W dzisiejszej publikacji zajmiemy się rozliczeniem w podatku PIT i VAT środka trwałego otrzymanego w darowiźnie, który następnie został wycofany z działalności i sprzedany.

Otrzymanie w darowiźnie środka trwałego w prowadzonej działalności gospodarczej

Szczególnie na początku prowadzenia działalności gospodarczej każde wsparcie jest mile widziane. Nie wszystkich stać od razu na zakup samochodu czy komputera do firmy. Potrzeb jest wiele, a możliwości często są niewystarczające. W takich sytuacjach często można liczyć na wsparcie najbliższej rodziny. Jeżeli przedsiębiorca otrzyma środek trwały na drodze darowizny, to musi dopełnić kilku formalności.

Obowiązki przedsiębiorcy po otrzymaniu środka trwałego w formie darowizny:
Wprowadzenie środka trwałego do ewidencji środków trwałych
Wycena środka trwałego według wartości rynkowej na dzień otrzymania, jeżeli wartość z umowy darowizny jest niższa to przyjmuje się tę kwotę
Kontynuacja amortyzacji środka trwałego jest możliwa pod warunkiem, że wcześniej środek trwały był amortyzowany przez darczyńcę i nie został w 100% zamortyzowany
Przedsiębiorca nie ma prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego

Jeżeli chodzi o ujmowanie odpisów amortyzacyjnych do kosztów prowadzonej działalności gospodarczej wypowiedział się m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji nr 0114-KDIP2-1.4011.460.2022.1.MW z dnia 17.08.2022 r. Potwierdza on, że jest możliwa kontynuacja amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych otrzymanych w drodze darowizny.

Przykład 1

Pan Roman otrzymał w 2023 roku od swojego ojca samochód ciężarowy, który wcześniej był wykorzystywany w działalności gospodarczej ojca i były od niego dokonywane odpisy amortyzacyjne. Samochód nie został jednak w pełni zamortyzowany. Oznacza to, że pan Roman będzie mógł kontynuować amortyzację ujmując w PKPiR odpisy amortyzacyjne, które zaksięguje jako koszt podatkowy.

Przykład 2

Pani Joanna otrzymała od swojej mamy samochód osobowy w drodze darowizny, który chce wprowadzić do ewidencji środków trwałych i wykorzystywać go w prowadzonej działalności gospodarczej. Samochód wcześniej był użytkowany tylko prywatnie, a więc nie były od niego dokonywane odpisy amortyzacyjne. Dlatego też pani Joanna nie będzie mogła amortyzować samochodu w działalności.

Kiedy jeszcze odpis amortyzacyjny od środków trwałych otrzymanych w darowiźnie może być kosztem?

Począwszy od 19.07.2018 roku po zmianie przepisów ustawy o podatku dochodowym, wprowadzony został jeszcze jeden przepis, który pozwala na zaliczenie do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych (ŚT) otrzymanych w darowiźnie po spełnieniu pewnych warunków.

Odpis amortyzacyjny od ŚT otrzymanych w darowiźnie będzie kosztem pod warunkiem, że:
Obdarowany nie skorzystał ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn lub
Wartość przedmiotu darowizny mieściła się w kwocie wolnej od podatku od spadków i darowizn.

Przykład 3

Pani Ilona otrzymała w darowiźnie od swoich rodziców samochód, którego wartość wynosi 20.000 zł. Kwota otrzymanej darowizny mieści się w limitach zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, dlatego pani Ilona będzie mogła wprowadzić samochód do ewidencji ŚT i dokonywać od niego odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych. Takie odpisy znajdą się w kosztach uzyskania przychodów.

Wycofanie środka trwałego z działalności otrzymanego w darowiźnie

Zawsze może się tak zdarzyć, że zdecydujemy się na wycofanie z prowadzonej działalności gospodarczej środka trwałego, który wcześniej otrzymaliśmy na drodze darowizny. Zasada rozliczania na gruncie przepisów podatkowych będzie taka sama, jak w przypadku środków trwałych nabytych za wynagrodzeniem. W takim przypadku na gruncie rozliczeń podatkowych należy spojrzeć na to zagadnienie z dwóch perspektyw, podatku dochodowego i podatku VAT.

Wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej
Rozliczenie w podatku VAT
Jest opodatkowane w VAT	Jeżeli przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT przy nabyciu
Nie jest opodatkowany w VAT	Jeżeli przedsiębiorcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT przy nabyciu
Rozliczenie w podatku dochodowym
Nie rodzi skutków na gruncie podatku dochodowego, jeżeli do sprzedaży dojdzie po upływie 6 lat od wycofania

Sprzedaż środka trwałego otrzymanego w darowiźnie

Ustaliliśmy już, że wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej, otrzymanego w darowiźnie, w momencie wycofania nie rodzi skutków na gruncie ustawy o podatku VAT i podatku PIT. Dopiero w momencie sprzedaży należy ustalić pewne fakty, żeby sprawdzić czy nie będzie potrzeby opodatkowania.

Sprzedaż środka trwałego otrzymanego w darowiźnie po wycofaniu z działalności
Rozliczenie w VAT
Nie będzie podlegało opodatkowaniu w VAT, ponieważ sprzedaż jest dokonywana przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, która dokonuje sprzedaży w ramach zarządzania majątkiem prywatnym
Rozliczenie w PIT
Przychodem ze sprzedaży środka trwałego jest kwota przychodu pomniejszona o koszty uzyskania przychodów
Kosztem uzyskania przychodów branym pod uwagę przy sprzedaży będzie natomiast różnica pomiędzy wartością początkową środka trwałego a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych, bez względu na to czy były one księgowane do kosztów podatkowych czy też nie
Stanowi przychód z działalności gospodarczej	Jeżeli pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności, a dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat
Nie jest przychodem w działalności gospodarczej	Jeżeli pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności, a dniem ich odpłatnego zbycia upłynęło 6 lat
Niezamortyzowana wartość środka trwałego	Jeżeli na dzień sprzedaży środka trwałego pozostaje jeszcze jakaś niezamortyzowana kwota, to będzie ją można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, bez względu na to czy amortyzacja ŚT była w kosztach podatkowych czy też nie

Środek trwały otrzymany w darowiźnie, który zostanie wycofany z działalności gospodarczej nie będzie opodatkowany w VAT. Samo wycofanie środka trwałego nie rodzi skutków także na gruncie podatku dochodowego. Dopiero późniejsza sprzedaż może powodować obowiązek zapłaty podatku dochodowego, jeśli do sprzedaży dojdzie przed upływem 6 lat od wycofania.

Przykład 4

Pani Beata otrzymała od rodziców maszynę, którą wykorzystuje w działalności gospodarczej o wartości początkowej 50.000 zł. Odpisy amortyzacyjne naliczane od tej maszyny nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Maszyna została sprzedana w 2023 roku, do tego czasu suma odpisów amortyzacyjnych wyniosła 30.000 zł. Pomimo tego, że te odpisy nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów, to będą uwzględniane przy obliczeniu kosztu sprzedaży. Zgodnie z tym co napisaliśmy wcześniej jest to wartość początkowa pomniejszona o odpisy amortyzacyjne, co w naszym przypadku daje kwotę 20.000 zł (50.000 zł – 30.000 zł). Jest to niezamortyzowana wartość środka trwałego. Maszyna została sprzedana za 25.000 zł co w tym przypadku da dochód do opodatkowania 5.000 zł (25.000 zł – 20.000 zł).

Podsumowanie

Otrzymanie środka trwałego w darowiźnie wymaga wprowadzenia do ewidencji środków trwałych w firmie. Jak się okazuje nie zawsze będzie możliwe naliczanie odpisów amortyzacyjnych i księgowanie ich do kosztów uzyskania przychodów w PKPiR. Ta opcja jest dostępna tylko w takich przypadkach, że przed darowizną środek trwały był także amortyzowany. Najczęściej będą to więc sytuacje, kiedy to środek trwały jest przekazywany z jednej firmy do drugiej. Otrzymanie środka trwałego nie pozwala na odliczenie od niego podatku VAT, co ma także swoje późniejsze konsekwencje przy wycofaniu i sprzedaży majątku firmy, ta czynność też nie będzie musiała być opodatkowana. Na gruncie podatku dochodowego istotne będzie w jakim okresie dojdzie do sprzedaży środka trwałego, mowa jest o okresie 6 lat od wycofania. Jeśli przedsiębiorca pospieszy się ze sprzedażą i nastąpi to przed upływem 6 lat będzie musiał zapłacić podatek dochodowy. Jeśli sprzedaż majątku nastąpi po likwidacji działalności gospodarczej, to w dalszym ciągu przedsiębiorca musi taką sprzedaż opodatkować na takich samych zasadach, powstały przychód jest kwalifikowany do źródła przychodów z działalności gospodarczej.

Małgorzata Jagusiak

Księgowa, specjalista do spraw rozliczeń podatkowych z wieloletnim doświadczeniem pracy w organach podatkowych. Przez kilka lat prowadziła własne biuro rachunkowe. Praca w sektorze prywatnym pozwoliła na zmianę perspektywy postrzegania obowiązujących przepisów podatkowych. Zdobyte doświadczenia pozwalają na łączenie wiedzy teoretycznej z wieloletnią praktyką w zawodzie.

Chętnie dzieli się posiadaną wiedzą z innymi, stara się ją przekazywać w dostępnej dla każdego formie. Z pasja poświęca się pisaniu artykułów o tematyce podatkowej. Częste zmiany przepisów wymagają otwartej głowy, kreatywności i dużej elastyczności, co jest dodatkowym atutem tej pracy, nie ma miejsca na nudę. Większość jej publikacji dotyczy rozliczeń z zakresu podatku dochodowego i podatku VAT, ale nie unika wyzwań z obszarów o innej tematyce.

Dodatkowo jest wykładowcą i szkoleniowcem z zakresu zagadnień o tematyce podatkowej. Ciągle podnosi swoje kwalifikacje, śledzi na bieżąco zmieniające się przepisy podatkowe, żeby przekazywać zawsze aktualne i sprawdzone informacje.