Zwolnienie z VAT – kiedy nie można skorzystać

Osoby i firmy, które prowadzą działalność gospodarczą są zobowiązane do płacenia podatków, które stanowią główne źródło dochodów budżetu państwa. Zasadniczo podatki dzielą się na podatki bezpośrednie i pośrednie, podatek VAT znajduje się w tej drugiej kategorii. W dzisiejszej publikacji zajmiemy się zaprezentowaniem informacji na temat tego kto musi być czynnym podatnikiem VAT i kiedy nie można skorzystać ze zwolnienia z VAT.

Opodatkowanie w VAT

Każdy chyba wie, że większość towarów i usług jest opodatkowana w VAT. Zobowiązani do zapłaty są zarówno przedsiębiorcy, jak i osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Podatek VAT zawarty jest w cenie towaru i usługi i w sposób pośredni jego koszty ponoszą wszyscy. Natomiast przedsiębiorcy mają obowiązek zapłaty podatku VAT do urzędu skarbowego, o ile podatek VAT należny (od sprzedaży) jest wyższy od podatku VAT naliczonego (od zakupów). Większość przedsiębiorców, w szczególności osób fizycznych, nie chce podlegać pod podatek VAT i jeżeli jest to tylko możliwe korzystają ze zwolnienia podmiotowego w VAT. W takim przypadku nie staną się podatnikami VAT, jeśli wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Pewne kategorie przychodów mogą również korzystać ze zwolnienia przedmiotowego (art. 43 ustawy o VAT) bez względu na wartość sprzedaży. Jednak ustawodawca tak skonstruował przepisy, że nie w każdym przypadku przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia z VAT i o tym napiszemy w dzisiejszej publikacji.

Limit zwolnienia podmiotowego – kwota 200.000 zł

Zanim jednak przejdziemy dalej warto jeszcze sobie przypomnieć, co to jest limit zwolnienia podmiotowego i jak jest liczony. W ustawie o podatku VAT zostały wymienione kategorie przychodów, których nie wlicza się do do limitu zwolnienia podmiotowego (200.000 zł):

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO), która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium Polski,
• sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI), która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium Polski,
• odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku (zwolnienie przedmiotowe) na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
  • transakcji związanych z nieruchomościami,
  • usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41,
  • usług ubezpieczeniowych
  – jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych,
• odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zwolnienie z VAT – kiedy nie można z niego skorzystać?

W ustawie o podatku VAT zostały wymienione towary i usługi, które nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT. Co to oznacza w praktyce? Otóż przedsiębiorca, który będzie sprzedawał określone kategorie towarów, czy świadczył pewne kategorie usług, będzie miał od pierwszej sprzedaży obowiązek rejestracji do podatku VAT. Zobaczmy więc co dokładnie w ustawie możemy przeczytać na ten temat.

Ze zwolnienia podmiotowego w VAT do limitu sprzedaży 200.000 zł nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy:
Towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o podatku VAT, znajdują się tam wyroby z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali
Towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z pewnymi ustawowymi wyjątkami
Dostaw budynków, budowli lub ich części w określonych przypadkach
Terenów budowlanych
Nowych środków transportu
Samochodów osobowych innych niż nowe środki transportu (samochody używane), które nie zostały wpisane do ewidencji środków trwałych i nie były od nich dokonywane odpisy amortyzacyjne
Towarów dostarczanych w ramach umów zawartych na odległość (sprzedaż internetowa): preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1), komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26), urządzeń elektrycznych (PKWiU 27), maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28)
Hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do: pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3), motocykli (PKWiU ex 45.4). W tym przypadku nie ma znaczenia czy sprzedaż będzie się odbywała internetowo czy stacjonarnie.
Świadczą usługi:
Prawnicze
W zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego
Jubilerskie
Ściągania długów, w tym factoringu
Nie posiadają siedziby działalności gospodarczej w Polsce

Przykład 1

Przedsiębiorca świadczy usługi reklamowe, chcąc jednak rozwijać swoją firmę powziął decyzję o sprzedaży markowych perfum przez internet, które znajdują się w grupowaniu PKWiU 20.42.1, w związku z powyższym od tego momentu musi się zarejestrować do podatku VAT. Oznacza to, że zarówno usługi reklamowe, jak i sprzedaż perfum będzie opodatkowana w VAT.

Przykład 2

Pani Lucyna prowadzi drogerię stacjonarnie, w której dokonuje sprzedaży preparatów kosmetycznych i toaletowych. W jej przypadku nie ma obowiązku rejestracji do podatku VAT, dopóki nie przekroczy limitu zwolnienia podmiotowego, tj. kwoty 200.000 zł.

Usługi doradztwa a zwolnienie z VAT

Niekiedy przedsiębiorcy mają dylemat, jeśli we wskazanym przez nich kodzie PKD mieści się w opisie usługa doradztwa, ale tak naprawdę nie jest ona świadczona w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Takimi przykładami mogą być przykładowo:

Kod PKD	Opis
69.20.Z	Działalność rachunkowo – księgowa, doradztwo podatkowe
71.12.Z	Działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne
71.1	Działalność w zakresie architektury i inżynierii oraz związane z nią doradztwo techniczne

Przedsiębiorcy w rzeczywistości nie wykonują usług doradztwa, jednak nie mają także możliwości skorzystania z innego kodu PKD dla wykonywanej przez nich działalności. Stąd też pojawiają się interpretacje podatkowe, które pozwalają rozwiać ewentualne wątpliwości. Z takim pytaniem zwrócił się jeden z przedsiębiorców w interpretacji z dnia 26 kwietnia 2021 r. nr 0113-KDIPT1-1.4012.112.2021.2.WL. Zadał pytanie odnośnie możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego, pomimo tego że jeden z jego kodów PKD jest to 71.12.Z, w opisie którego znajdziemy doradztwo techniczne. W ocenie Wnioskodawcy nie świadczy on usług doradzwa, w związku z powyższym może korzystać ze zwolnienia podmiotowego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe. W uzasadnieniu Dyrektor KIS napisał m.in. pomimo, iż świadczone przez Wnioskodawcę usługi są sklasyfikowane w PKD 71.12.Z, ale przedsiębiorca nie wykonuje usług doradczych, to będzie mu przysługiwało prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Podobne wątpliwości przez wiele lat dotyczyły doradztwa podatkowego, które pojawia się w kodzie PKD 69.20.Z. W tej sprawie została nawet wydana interpretacja ogólna przez Ministra Finansów, w której ostatecznie zostały rozwiane powstałe wokół tego tematu wątpliwości. Pojawia się tam m.in. informacja, że czynności polegające na prowadzeniu ksiąg i ewidencji podatkowych w ramach czynności księgowy, czynności polegające na sporządzaniu deklaracji i zeznań podatkowych mają w znacznej mierze charakter techniczny, a nie prawny. Natomiast doradztwo podatkowe ma charakter prawny i obejmuje czynności polegające na udzielaniu porad z zakresu podatków czy też wskazywaniu sposobu postępowania w sprawie związanej z podatkami. Biorąc pod uwagę powyższe MF uznał, że usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych lub też sporządzania (wypełniania) zeznań i deklaracji podatkowych może korzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT.

Zwolnienie z VAT – podsumowanie

W publikacji opisaliśmy kiedy przedsiębiorca nie może skorzystać ze zwolnienia z VAT. Towary i usługi wykluczone ze zwolnienia podmiotowego do kwoty 200.000 zł zostały enumeratywnie wymienione w ustawie. Jednak jak się okazuje nie zawsze przepisy dają odpowiedzi na wszystkie pytania. Zapis o świadczeniu usług doradztwa jest zapisem bardzo ogólnym, a stosowane kody PKD dość często szeroko opisują wykonywane czynności, nawet te, które w praktyce nie są świadczone. Podaliśmy tutaj przyklad usług księgowych i doradztwa podatkowego, a także działalności w zakresie inżynierii. W przypadku usług księgowych sprawa została definitywnie wyjaśniona dzięki interpretacji ogólnej MF. Niestety przy usługach inżynierskich każdy przypadek może być inny i to na przedsiębiorcy spoczywa ciężar udowodnienia, że nie świadczy on usług doardztwa. Każdy przedsiębiorca, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej lub zmienia jej profil powinien znać przepisy dotyczące zwolnienia z VAT, żeby nie narazić się na poważne konsekwencje.