Rejestracja firmy w Czechach – najważniejsze informacje

Osoby fizyczne spoza Republiki Czeskiej mogą prowadzić działalność gospodarczą na terenie Czech na takich samych warunkach jak obywatele czescy. Przedsiębiorca może prowadzić działalność gospodarczą w Czechach jedynie pod warunkiem, że na daną działalność uzyskał uprawnienie lub zezwolenie od odpowiednich czeskich urzędów, wg przepisów prawa czeskiego.

Jak zarejestrować działalność gospodarczą w Czechach?

Aby założyć jednoosobową działalność gospodarczą w Czechach potrzebny jest:

• dowód osobisty,
• zgłoszenie rejestracyjne,
• zaświadczenie o niekaralności z kraju macierzystego oraz tego, w którym dana osoba przebywała w ciągu ostatnich lat przez trzy miesiące,
• zaświadczenie o tytule własności lub prawie do użytkowania lokalu, w którym ewentualnie będzie prowadzona firma,
• uiszczenie opłaty za rejestrację jednoosobowej firmy w wysokości 1 000 CZK (ok.180 zł).

Rejestracji można dokonać osobiście w Urzędzie ds. Działalności Gospodarczej lub w punkcie Czech Point. Ponadto, założyć firmę można e-mailowo (tylko gdy posiadamy podpis elektroniczny) lub listownie.

Początkujący przedsiębiorca ma obowiązek zarejestrowania się w trzech podmiotach. Są to głównie rejestracja u administratora podatkowego (Urząd Skarbowy), rejestracja w ZUS oraz rejestracja w Okręgowym Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (OSSZ). W przypadku, gdy przedsiębiorca nie rejestruje się w całości w systemie CRM (Centralny Punkt Rejestracji), konieczna jest odrębna rejestracja w każdym z tych urzędów.

Aby założyć firmę w Czechach, musi ona posiadać adres czeski, jednak niekonieczne jest zamieszkiwanie na terenie tego kraju.

A zatem można mieć firmą zarejestrowaną w Czechach, ale mieszkać (i pracować) w Polsce. Choć takie rozwiązanie jest zgodne z prawem, to może to być podejrzliwe dla polskiego fiskusa, o czym piszemy szerzej w akapicie “Rejestracja firmy w Czechach – zagrożenia”.

Czeski “ZUS”

Odpowiednik polskiego ZUS to Czeska Administracja Ubezpieczenia Społecznego (CSSZ).

Osoby prowadzące działalność są zobowiązane do wpłacania zaliczek na ubezpieczenie społeczne. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.

Kwota miesięcznej zaliczki na ubezpieczenie opiera się na zysku osiągniętym w poprzednim roku i jest wykazywana w zestawieniu dochodów i wydatków, które wszystkie osoby samozatrudnione muszą corocznie przekazywać swojemu zakładowi ubezpieczeń.

Ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe) jest liczone od podstawy wymiaru, która stanowi 50% dochodu przedsiębiorcy. Stawka na ubezpieczenie społeczne wynosi 29,2%.

Jeżeli jednak faktyczna podstawa wymiaru jest niższa niż 10 081 CZK (ustawowa minimalna podstawa wymiaru), roczne składki na ubezpieczenie społeczne należy obliczać na podstawie minimalnej podstawy wymiaru.

Minimalna kwota zaliczki na ubezpieczenie społeczne, to:

• 2 944 CZK – gdy działalność gospodarcza jest jedynym źródłem dochodu
• 1 178 CZK – gdy działalność gospodarcza nie jest jedynym źródłem dochodu.

Składka chorobowa (która jest dobrowolna) – wynosi 168 koron czeskich.

Ubezpieczenie zdrowotne wynosi 13,5% podstawy wymiaru, którą jest 50% dochodu z działalności gospodarczej (czyli 6,75% z zysku).

Podstawa do obliczenia składki w przypadku osoby samozatrudnionej nie może być niższa od ustawowej podstawy minimalnej liczonej od średniego wynagrodzenia za rok poprzedni (20 162 CZK w roku 2023).

Minimalna kwota zaliczki na ubezpieczenie zdrowotne, to: 2 722 CZK.

Kiedy przedsiębiorca podlega czeskim, a kiedy polskim ubezpieczeniom?

Ogólną zasadą jest podleganie pod ubezpieczenie tego państwa, w którym przedsiębiorca wykonuje faktyczną działalność. Nie ma znaczenia, w którym kraju mieszka, czy gdzie działalność jest jedynie zarejestrowana. A zatem przedsiębiorca, który ma działalność zarejestrowaną w Czechach, natomiast w Polsce mieszka i faktycznie wykonuje tu działalność podlega pod polskie ubezpieczenia, czyli odprowadza składki wg polskich przepisów i do polskiego ZUS.

Od ogólnej zasady istnieje parę wyjątków, które przedstawiono w artykule: Wykonywanie działalności za granicą a ubezpieczenie w ZUS.

Firma w Czechach a podatek PIT

Stawki PIT w Czechach to 15% oraz 23% dochodów.

Przedsiębiorcy, których dochód w ubiegłym roku nie przekroczył 2 000 000 CZK (I.zespół) oraz m.in. nie są czynni podatnikami VAT mogą skorzystać z ryczałtowego opłacania podatku, czyli dokonując comiesięcznej płatności w kwocie 6 208 CZk, która obejmuje podatek składkę emerytalną podwyższoną o 15% oraz zdrowotną.

Oprócz progu w wysokości 2 miliona koron istnieją dwa dodatkowe progi (II.strefa i III.strefa) dla podatku ryczałtowego, które są zależne od rodzaju dochodów oraz wydatków a także ich wielkości procentowej.

Przedsiębiorca może wybrać sposób rozliczania kosztów:

• w wysokości faktycznie poniesionej – wraz z obowiązkiem ich dokumentowania,
• ryczałtowo w wysokości 60% przychodów nie więcej jednak niż 1 200 000 CZK – bez potrzeby dokumentowania kosztów, jednak należy tu prowadzić ewidencję przychodów oraz należności.

Bardziej szczegółowe informacje przedstawiono w artykule: Podatek PIT w Czechach.

Zalety i wady prowadzenia firmy w Czechach

Do zalet firmy w Czechach możemy zaliczyć czas poświęcony na rozliczenie płatności podatków. Publikacja Polskiej Agencja Inwestycji i Handlu informuje, że według wskaźnika Doing Business 2020, czas poświęcony na rozliczenie płatności podatków w Czechach wynosi 230 godzin łącznie w ciągu roku, podczas gdy w Polsce potrzeba na to 334 godzin.

Niewątpliwym plusem jest inne podejście urzędników – często można spotkać się z opiniami, że czescy urzędnicy sprawdzają rozliczenia, aby pomóc w prowadzeniu firmy, nie zaś jak jest przypadku urzędników polskich – nastawionych na kontrolę i karanie.

Trudnością może być zdobycie czeskich kontrahentów, ponieważ ta narodowość charakteryzuje się lojalnością do tych już wybranych, a ponadto pierwsze polskie firmy, które weszły na czeski rynek charakteryzowały się niską ceną oraz niską jakością – co przekłada się na obraz, jaki mają Czesi o polskich przedsiębiorcach. Jeśli jednak już uda się pozyskać czeskich partnerów, to jest duża szansa na stałego i wiernego klienta.

Minusem firmy w Czechach jest wyższy “ZUS” niż w Polsce, natomiast na plus przemawiają niższe stawki PIT, czy możliwość ryczałtowego rozliczenia kosztów z działalności gospodarczej.

Rejestracja firmy w Czechach – zagrożenia

Wątpliwości polskiego fiskusa może budzić fakt sytuacja, gdy firma jest jedynie zarejestrowana w Czechach, podczas gdy działalność jest faktycznie wykonywana w Polsce.

W oczach urzędników, taka działalność jest jedynie pozornie rejestrowana za granicą, tylko po to, aby w Polsce nie płacić podatków. Takie działanie nie powoduje ustania polskiej rezydencji podatkowej u rodzimego przedsiębiorcy. A to oznacza, że to do polskiego urzędu należy odprowadzać podatek ze wszystkich źródeł.

Ponadto, jeśli firma jest zarejestrowana za granicą, ale zakład jest w Polsce, to taki dochód – zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania z Czechami – powinien być opodatkowany w Polsce.

Zakład na terenie danego kraju występuje, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

• istnieje placówka o stałym charakterze, np. filia, biuro, fabryka, miejsce zarządu
• działalność jest wykonywana za pośrednictwem tej placówki.

Zakład nie obejmuje – w przypadku umowy z Czechami np.utrzymywania stałej placówki wyłącznie w celach reklamy, magazynu.

Jeżeli natomiast działalność będzie faktycznie wykonywana na terenie Czech, czy przedsiębiorca będzie definitywnie posiadał czeską rezydencję podatkową – nie powinno to wzbudzać większych wątpliwości polskich urzędników.