Ekwiwalent za urlop – kiedy pracodawca musi go wypłacić?

Jeśli zatem zastanawiasz się kiedy, w jakiej wysokości i czy zawsze pracodawca ma obowiązek do jego wypłaty, to dowiesz się tego z niniejszego artykułu.

Ekwiwalent za urlop a przepisy prawa

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, w przepisie art. 171, reguluje kwestie związane z ekwiwalentem przysługującym pracownikowi za zaległy urlop. W przypadku bowiem niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania, lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.

Natomiast nie zawsze wypłata takiego ekwiwalentu będzie obowiązkowa. Przepisy prawa pracy przewidują wyjątek w tym zakresie, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Warto również zapamiętać, że:

• ekwiwalent za urlop dotyczy urlopu niewykorzystanego i może nim być urlop bieżący oraz zaległy. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 stycznia 1974 roku, sygn. akt III PRN 41/73, w którym wskazał, że:

Prawo do niewykorzystanych urlopów zaległych z powodu rozwiązania stosunku pracy i niemożności ich wykorzystania w okresie wypowiedzenia przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za nie.

• roszczenie o wypłatę ekwiwalent ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 2001 roku, sygn. akt I PKN 336/00, w którym wskazał, że:

Z dniem rozwiązania stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. W tym też dniu rozpoczyna bieg termin przedawnienia roszczenia o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane w naturze, a nieprzedawnione urlopy wypoczynkowe.

Wysokość ekwiwalentu za urlop

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop reguluje kwestie związane z ustaleniem wysokości ekwiwalentu za urlop w § 14-19.

Przede wszystkim w zakresie ekwiwalentu, na mocy ww. rozporządzenia, należy zapamiętać, że:

• ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego;
• składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu;
• składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, z wyjątkiem składników wynagrodzenia określonych w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu, wypłacone w okresie trzech miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu;
• jeżeli pracownik nie przepracował pełnego okresu, tj. trzech miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, wynagrodzenie faktycznie wypłacone mu w tym okresie dzieli się przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
• składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone w okresie dwunastu miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.

Wysokość ekwiwalentu oblicza się na podstawie wynagrodzenia z okresu bezpośrednio poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy. Jeśli chcesz wiedzieć, jak dokładnie wyliczyć ekwiwalent za urlop, to przeczytaj ten artykuł.

Jakie należności pieniężne jeszcze przysługują pracownikowi za urlop wypoczynkowy?

Pracownikowi przysługuje również:

• wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego:
• za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował;
• zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu trzech miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu; w przypadkach znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do dwunastu miesięcy.
• takie wynagrodzenie ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem:
• jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie;
• wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju;
• gratyfikacji (nagród) jubileuszowych;
• wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy;
• ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy;
• dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego;
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną;
• kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę;
• nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej;
• odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych;
• wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
• świadczenie pieniężne za czas urlopu:
• jeżeli pracodawca na podstawie odrębnych przepisów jest obowiązany objąć pracownika ubezpieczeniem gwarantującym mu otrzymanie świadczenia pieniężnego za czas urlopu, pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego lub ekwiwalent pieniężny;
• jeżeli świadczenie pieniężne za czas urlopu, jest niższe od wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego lub od ekwiwalentu pieniężnego, to pracodawca jest obowiązany wypłacić pracownikowi kwotę stanowiącą różnicę między tymi należnościami.

Podsumowanie

W przypadku niewykorzystania przez pracownika przysługującego mu urlopu (w całości lub w części, urlopu bieżącego lub zaległego) z powodu rozwiązania umowy o pracę, to takiemu pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.

A jeśli zastanawiasz się, za co i kiedy wypłacać pracownikom ekwiwalent za pracę zdalną, to przeczytaj ten artykuł.