W literaturze przedmiotu wskazuje się, że ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza do polskiego systemu prawnego nową instytucję, której zasadniczym założeniem jest ułatwienie wielopokoleniowej sukcesji, pozwalającą na połączenie ochrony prywatnych interesów rodziny z interesami związanymi bezpośrednio z prowadzonym biznesem [por. P. Tomczykowski (red.), Fundacja rodzinna. Aspekty prawne i podatkowe. Komentarz, Warszawa 2023].
Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Cele fundacji rodzinnej różnią się całkowicie od celów fundacji „zwykłej”, albowiem fundacje mogą być ustanowione dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami, fundacje rodzinne powoływane są m.in. w celu gromadzenia i zarządzania majątkiem w interesie beneficjentów. Natomiast sam cel powołania fundacji rodzinnej w przeciwieństwie do fundacji „zwykłej” może być celem dotyczącym interesu jednej osoby, czyli beneficjenta.
Więcej na temat fundacji przeczytasz tutaj.
Fundacja rodzinna jest narzędziem skierowanym do firm rodzinnych, które ma ułatwić planowanie ponadpokoleniowej sukcesji, w bardziej elastyczny sposób niż przewidują to zasady prawa spadkowego. Jak wskazano powyżej, cel fundacji rodzinnej, wyposażonej przez ustawodawcę w osobowość prawną, od chwili jej wpisania do rejestru fundacji rodzinnych, został wskazany już w treści samej ustawy, a mianowicie ma ona służyć:
Charakteryzując fundację można wskazać na trzy cechy, które pojedynczo występują w niektórych podmiotach prawnych w Polsce ale żaden z nich – poza fundacją – nie łączył ich w jednym miejscu. Są to:
Nazwa fundacji rodzinnej może być obrana dowolnie i zawiera dodatkowe oznaczenie “Fundacja Rodzinna”. Dla dodatkowego oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, jest dopuszczalne używanie w obrocie skrótu “F.R.”. Z kolei dodatkowego oznaczenia w nazwie “Fundacja Rodzinna” oraz skrótu “F.R.” może używać tylko fundacja rodzinna.
– nazwa fundacji rodzinnej może być obrana dowolnie i zawierać dodatkowe oznaczenie „Fundacja Rodzinna”.
Fundacja rodzinna jest osobą prawną, która osobowość prawną nabywa z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, który prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.
Fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców tylko w zakresie:
Co więcej, oświadczenia składane przez fundację rodzinną beneficjentowi, sądom, organom administracji publicznej, instytucjom państwowym i w zamówieniach handlowych zawierają:
Fundatorem fundacji rodzinnej może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Co więcej, fundacja rodzinna może być utworzona przez więcej niż jednego fundatora, z kolei fundacja tworzona w testamencie może mieć tylko jednego fundatora. Prawa i obowiązki fundatora są niezbywalne, ale warto wiedzieć, że fundator w statucie może powierzyć wykonywanie swoich uprawnień innej osobie, określając zakres tego powierzenia.
– jeżeli fundacja rodzinna ma więcej niż jednego fundatora, wykonują oni prawa i obowiązki fundatora wspólnie, chyba że statut stanowi inaczej.
Beneficjentem fundacji rodzinnej będzie mogła zostać:
Beneficjenta umieszcza się na liście beneficjentów, a taka lista powinna zawierać następujące dane, tj.:
Organami fundacji rodzinnej są:
Kadencję członka organu fundacji rodzinnej oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że statut stanowi inaczej.
– zgodę na pełnienie funkcji członka organu fundacji rodzinnej wyraża się w formie pisemnej.
Tylko na marginesie należy wskazać, że do zadań zarządu należy:
Z kolei rada nadzorcza pełni funkcje nadzorcze w stosunku do zarządu w zakresie przestrzegania prawa i postanowień zawartych w statucie. Statut fundacji rodzinnej może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej, w szczególności przewidywać, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem określonej czynności.
Statut fundacji rodzinnej ustalany jest przez fundatora i wymaga on zachowania formy aktu notarialnego.
Statut winien zawierać następujące elementy, tj.:
Statut może określać również inne sprawy, w tym:
– zmiana statutu staje się skuteczna z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych.
Prawa majątkowe wniesione przez fundatora albo osoby inne niż fundator do fundacji rodzinnej, ze wskazaniem osoby wnoszącej mienie oraz z określeniem rodzaju i wartości każdego z wniesionych składników mienia, w wysokości określonej według stanu i cen z chwili ich wniesienia oraz ich wartości podatkowej, zamieszcza się w spisie mienia.
Fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł. Jeżeli wynikająca z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy wartość aktywów fundacji rodzinnej jest niższa niż wartość jej zobowiązań, zysk za ten rok obrotowy przeznacza się na pokrycie przyszłych strat fundacji rodzinnej.
Do powstania fundacji rodzinnej jest wymagane:
– siedziba fundacji rodzinnej winna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Fundacja rodzinna w organizacji powstaje z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu. Nazwa fundacji rodzinnej w organizacji zawiera dodatkowe oznaczenie ,,w organizacji”.
Co więcej, fundacja rodzinna w organizacji:
– akt założycielski i testament sporządza się w formie aktu notarialnego.
Fundacja rodzinna podlega wpisowi do rejestru fundacji rodzinnych. Zgłoszenie do rejestru fundacji rodzinnych jest wnioskiem o wpis do tego rejestru i powinno zawierać następujące elementy, tj.:
Do zgłoszenia fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych dołącza się:
W przypadku gdy fundacja rodzinna nie została zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych w terminie sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu, albo w przypadku gdy postanowienie sądu rejestrowego odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, fundacja rodzinna w organizacji ulega rozwiązaniu.
Fundacja rodzinna ulega rozwiązaniu, w przypadku gdy:
Otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądu rejestrowego o rozwiązaniu fundacji rodzinnej albo podjęcia przez zarząd albo zgromadzenie beneficjentów uchwały o rozwiązaniu fundacji rodzinnej.
– likwidację prowadzi się pod nazwą fundacji rodzinnej z dodaniem oznaczenia ,,w likwidacji”. W czasie prowadzenia likwidacji fundacja rodzinna zachowuje osobowość prawną.
Dotychczas w polskim porządku prawnym brakowało przepisów regulujących kwestię związaną z procesem sukcesji majątku rodzinnego. Warto też wiedzieć, że ustawa o fundacji rodzinnej reguluje całokształt stosunku prawnego fundacji rodzinnej, albowiem żaden inny akt prawny nie reguluje zasad związanych z utworzeniem, funkcjonowaniem i likwidacją fundacji rodzinnej.
A jeśli chcesz wiedzieć czym jest stowarzyszenie zwykłe, to przeczytaj ten artykuł.
Firmy stają przed wyzwaniem zarządzania ogromną ilością treści publikowanych w internecie. Od postów w mediach…
Przepisy prawa przewidują możliwość obniżenia podatku dochodowego od osób fizycznych lub od osób prawnych poprzez…
Zepsuty telewizor, pralka czy smartphone? Takie sytuacje w życiu codziennym mogą przytrafić się każdemu z…
Chcesz kupić samochód od osoby fizycznej? Sprawdź, jak rozliczyć podatek PCC w takim przypadku.
Wkrótce do Sejmu ma trafić przyjęty przez Radę Ministrów projekt o zasadach dostępności w produktach…
Zastanawiasz się co to jest i kogo dotyczy system kaucyjny? W dzisiejszym artykule zajmiemy się…