Jak opodatkować sprzedaż tokenów?

Osoby, które posiadają nadwyżki środków finansowych zastanawiają się w co je zainwestować. Przez wiele lat popularne były inwestycje w nieruchomości, dzieła sztuki, metale szlachetne i tak też jest obecnie. Jednak również na polu inwestycji zauważalne są zmiany idące w kierunku nabywania dóbr cyfrowych, najbardziej popularne są chyba waluty cyfrowe, pojawiają się również nowe opcje takie jak przykładowo tokeny. W dzisiejszej publikacji zajmiemy się opodatkowaniem sprzedaży tokenów.

Czym są tokeny?

Nie będzie łatwo wyjaśnić czym jest token, na pewno lepiej z definiowaniem poradziliby sobie inwestorzy, ale spróbujemy to zrobić w oparciu o dostępne publikacje na ten temat. Można przeczytać, że tokeny są jednym z narzędzi inwestycyjnych o sporym spektrum możliwości. Według jednej z przyjętych kategorii podziału mowa jest o:

1. Tokenach użytkowych – pozwalających na dostęp do usług, aplikacji, systemów informatycznych – jest to metoda płatności.
2. Tokenach kapitałowych – postrzeganych, jako kategoria instrumentów finansowych.
3. Tokenach kryptograficznych – opartych o technologię Blockchain, określany również jako Non-Fungible Token (NFT), co w przetłumaczeniu mówi, że jest to token niezmienialny i stanowi źródło inwestycji.

Nie znajdziemy w polskich przepisach informacji na temat tokenów, a to oznacza, że ich posiadacze mogą mieć dylemat, w jaki sposób rozliczać sprzedaż tokenów. W tym miejscu warto podkreślić, że token to nie jest to samo co kryptowaluta i nie może być z nią utożsamiany. W kontekście omawiania tematyki tokenów pojawia się pojęcie tokenizacji, którą pokrótce omówimy poniżej.

Co to jest tokenizacja?

Nie ma definicji prawnej pojęcia tokenizacja. W bardzo dużym uproszczeniu można uznać, że tokenizacja polega na zamianie różnego rodzaju aktywów na postać cyfrową. Przykładowe rodzaje aktywów, które mogą być tokenizowane:

1. Nieruchomości – może obejmować całą lub część nieruchomości.
2. Dzieła sztuki.
3. Metale szlachetne.
4. Akcje, obligacje.
5. Szeroko rozumiane instrumenty finansowe.

Rynek inwestycji w tokeny zaczyna się rozwijać, nie ma zbyt wielu informacji na ten temat, ale Unia Europejska pracuje już nad przepisami, które pozwolą na swobodny obrót posiadanymi tokenami. Z uwagi na zbyt wąski dostęp do informacji na ten temat wiele osób podchodzi z dystansem do tej formy inwestycji. Naszym dzisiejszym celem jest odpowiedź na pytanie jak opodatkować sprzedaż tokenów, co opisujemy poniżej.

Jak opodatkować w PIT sprzedaż tokenów?

Z uwagi na brak regulacji prawnych w obszarze obrotu aktywami określanymi, jako tokeny trudno znaleźć w przepisach podatkowych odniesienie do opodatkowania sprzedaży tokenów. Nic więc dziwnego, że przedsiębiorcy, którzy chcą rozwijać swój biznes w oparciu o tokeny szukają odpowiedzi na pytanie, jak takie transakcje powinny być opodatkowane? W takich przypadkach nie pozostaje nic innego, jak powołać się na interpretacje podatkowe. W jednej z nich nr 0111-KDIB1-1.4010.315.2022.6.SG z dnia 26.08.2022 r. zadano m.in. pytanie, w jakim momencie powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym w przypadku obrotu tokenami. Z opisanego we wniosku stanu sprawy wynika, że wnioskodawca planuje prowadzić działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, a następnie udostępnienia niewymienialnych tokenów NFT (ang. non-fungible token). Token NFT jest oparty na sieci blockchain, ale nie jest kryptowalutą, ponieważ jest niewymienialny, nie jest też instrumentem finansowym. NFT to cyfrowe zapisy, które przedstawiają daną wartość i mogą być jedynie kupione i sprzedane na blockchainie danej kryptowaluty, którą użytkownicy protokołu mogą między sobą handlować. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) na podstawie opisanego stanu faktycznego stwierdził, że w dokonywanej przez wnioskodawcę transakcji nie występuje element tradycyjnej waluty, a jedynie dochodzi do zbycia tokenów NFT (niebędących walutą wirtualną) za kryptowalutę (walutę wirtualną) – po stronie przedsiębiorcy powstaje przychód podatkowy z odpłatnego zbycia tokenów, który stanowi przychód z działalności gospodarczej.

Jak opodatkować w VAT sprzedaż tokenów?

W innej interpretacji podatkowej zadane zostało pytanie odnośnie opodatkowania transakcji zbycia tokenów NFT w zamian za walutę wirtualną na gruncie podatku VAT, a mianowicie ustalenie, czy taka czynność podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Dyrektor KIS w interpretacji nr 0111-KDIB3-1.4012.346.2022.7.ICZ z dnia 29.08.2022 r. uznał, że taka transakcja podlega opodatkowaniu w VAT, jako odpłatne świadczenie usług polegające na przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. W innej interpretacji nr 0114-KDIP1-3.4012.232.2022.2.KP z dnia 15.09.2022 r. wnioskodawca przedstawił następującą sytuację. Przedsiębiorca chce wprowadzić token na metale szlachetne takie jak złoto i srebro. W zależności od rodzaju tokenu będzie zabezpieczona fizycznie odpowiednia ilość złota i srebra, żeby nabywca w każdej chwili mógł dokonać wymiany na kruszec. Zakupu tokenów będzie można dokonać poprzez przelania określonej kwoty pieniężnej w PLN zgromadzone w wirtualnej portmonetce. W każdej chwili nabywca może wymienić tokeny na metale szlachetne i w ocenie przedsiębiorcy dopiero na tym etapie powstaje obowiązek podatkowy w VAT. Dyrektor KIS nie zgodził się z tym stanowiskiem i uznał, że podstawą opodatkowania w VAT w opisanych dwóch przypadkach, czyli w przypadku dostawy złota lub srebra, a także w przypadku obrotu wtórnego tokenami, będzie wszystko co stanowi zapłatę. W pierwszym przypadku będzie to wartość emisyjna tokenów plus opłaty dodatkowe takie jak: kwota podatku należnego od wydanego towaru oraz opłata związana z przygotowaniem przez wnioskodawcę złota/srebra do postaci, w jakiej klient chce nabyć towar (pomniejszona o podatek VAT). Natomiast w drugim przypadku będzie to wartość po jakiej przedsiębiorca sprzeda tokeny po pomniejszeniu o podatek VAT.

Sprzedaż tokenów – podsumowanie

Transakcje związane z obrotem tokenami nie są jeszcze zbyt popularne na polskich rynkach finansowych. Wiele osób ma ograniczone zaufanie do inwestycji w dobra wirtualne. Na przykładzie kilku interpretacji pokazane zostały przypadki, w których mamy do czynienia z obrotem tokenami. Już nawet na tak małej grupie przypadków nie trudno zauważyć, jak różnorodne mogą to być sytuacje, a każda wymaga indywidualnego podejścia. Jednak na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w ocenie organów podatkowych sprzedaż tokenów nie jest traktowana tak jak zbycie walut wirtualnych czy papierów wartościowych, które najczęściej są rozliczane poza działalnością gospodarczą. Oznacza to, że obrót tokenami ma być rozliczany w działalności gospodarczej zarówno na gruncie podatku dochodowego, jak i podatku VAT.