Objaśnienia podatkowe wydawane przez Ministra Finansów

O objaśnieniach podatkowych przeczytamy w art. 14a § 1 pkt 2 Ordynacji Podatkowej. Wskazuje on, że Minister Finansów wydaje z urzędu ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego dotyczące stosowania tych przepisów, czyli tzw. objaśnienia podatkowe.

Czym są objaśnienia podatkowe?

Objaśnienia podatkowe to ogólne wyjaśnienie przepisów podatkowych naprowadzające, jak można zachować się w określonej sytuacji podatkowej lub mające na celu ułatwienie poprawnego wykonywania obowiązków związanych z prawidłowym wyliczeniem podatku. Możemy je nazwać “instrukcją obsługi”.

Regulacje dotyczące objaśnień podatkowych znajdziemy w Ordynacji Podatkowej w rozdziale 1A pt. Interpretacje przepisów prawa podatkowego – co może wskazywać, że objaśnienia podatkowe należą do kategorii interpretacji podatkowych, są pewnego rodzaju interpretacją przepisów.

Czy objaśnienie podatkowa są wiążące?

Objaśnienia podatkowe wydawane są z urzędu (z inicjatywy Ministerstwa Finansów) w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów przez organy podatkowe.

Zastosowanie się przez podatnika w okresie rozliczeniowym do objaśnień powoduje objęcie go ochroną przewidzianą w art. 14k–14m Ordynacji Podatkowej.

Objaśnienia podatkowe mają podobny charakter do interpretacji ogólnej. Czyli nie są źródłem prawa, nie wiążą bezpośrednio urzędów skarbowych, ale chronią podatników, którzy się do tych wyjaśnień zastosowali. Przy czym nikt nie jest zobowiązany do ich stosowania tylko z przyczyny ich opublikowania, ale jak już się do nich zastosuje – to jest chroniony.

W interpelacji nr 29534 w sprawie wydawanych objaśnień podatkowych Minister Finansów stwierdził, że “objaśnienia podatkowe są pośrednio i względnie wiążące w stosunku do organów podatkowych i sądów administracyjnych. Ich wiążący charakter wynika z przepisów o zasadzie nieszkodzenia (artykuły 14k-14n Ordynacji podatkowej), natomiast pośredniość polega na tym, że związanie organu podatkowego zależy od decyzji i faktycznego zachowania podatnika. Z kolei względność polega na tym, że organ podatkowy i sąd administracyjny mają obowiązek samodzielnie ocenić i ustalić istnienie albo nieistnienie przesłanek uwzględnienia w konkretnej sprawie podatkowej zasady nieszkodzenia”.

Objaśnienia podatkowe a interpretacje ogólne

W Ordynacji Podatkowej w dziale Interpretacje przepisów prawa podatkowego odnajdziemy regulacje dotyczące interpretacji ogólnych, interpretacji indywidualnych, czy objaśnień podatkowych.

Oznacza to, że pisma te spełniają z jednej strony te same funkcje – pomoc w zrozumieniu przepisów podatkowych, wytłumaczenie niejasności i jednolite stosowanie prawa przez organy podatkowe, to jednak ze względu na to, że każda z tych instytucji ma odrębną nazwę nie są dokładnie tym samym i nie należy ich traktować tak samo (jednolicie).

Objaśnienia od interpretacji ogólnych (zwanych czasami także wyjaśnieniami podatkowymi) odróżnia to, że te pierwsze są wydawane wyłącznie z inicjatywy Ministerstwa, zaś te drugie mogą być wydane na wniosek podatnika oraz z inicjatywy Ministerstwa.

Ponadto, objaśnienia podatkowe skupiają się bardziej na praktycznym aspekcie stosowania prawa podatkowego – znajdziemy w nich przykładowe sytuacje “z życia” oraz “podpowiedzi”, objaśnienie jak wyliczyć podatek w odniesieniu do każdej z przedstawionych sytuacji. Podczas gdy interpretacja ogólna, to bardziej wyjaśnienie, komentarz do ogólnego zagadnienia podatkowego, bez wchodzenia w szczegółowe przykłady praktyczne.

Możemy powiedzieć, że interpretacja ogólna, to takie doprecyzowanie, co ustawodawca miał na myśli wprowadzając dane przepisy (ich wykładnia), zaś objaśnienia podatkowe to przedstawienie zastosowania przepisów od strony praktycznej.

Kolejną rzeczą, która odróżnia objaśnienia podatkowe od interpretacji ogólnej jest to, że objaśnienia nie zawierają jednoznacznego stanowiska Ministra Finansów, zaś interpretacja ogólna już tak. Ponadto, to co było tematem objaśnień podatkowych może być powtórzone w interpretacji indywidualnej, natomiast jeśli dana sprawa została już omówiona w interpretacji ogólnej nie wydaje się w odniesieniu do niej interpretacji indywidualnej.

Przykładowe objaśnienia podatkowe

Wydane dotąd objaśnienia podatkowe możemy znaleźć na stronie Ministra Finansów, w zakładce “Ostrzeżenia i wyjaśnienia podatkowe”. Znajdziemy tam np.:

• objaśnienia podatkowe PIT-2,
• objaśnienia dotyczące ulgi dla młodych,
• objaśnienia VAT e-commerce,
• objaśnienia w sprawie ulgi na zakup kas online,
• objaśnienia Ip Box.

Choć objaśnienia podatkowe mają na celu pomóc we właściwym zachowaniu się podatkowym w określonej sytuacji oraz chronią osoby, które się do nich zastosowały, to jednak nie są źródłem prawa, a i niektóre mogą być sprzeczne z przepisami, czy kwestionowane przez sądy. Minister Finansów może zmienić raz wydane objaśnienia podatkowe. Stąd ważne jest, aby za każdym razem sprawdzić, czy w danym zakresie nie pojawiły się zaktualizowane objaśnienia.