Ponowne rozpoczęcie działalności a prawo do ulg w ZUS

Podatnik może swobodnie rozpoczynać działalność gospodarczą, zawieszać ją wznawiać a także zamykać. Rozpoczęcie działalności gospodarczej jest możliwe zarówno w sytuacji, gdy jest to pierwsza firma, jak również wtedy, gdy już wcześniej jakaś działalność była prowadzona. Rozpoczynając ponownie działalność gospodarczą, warto zapoznać się z zasadami przyznawania ulg w planach opłacania składek ZUS. Z niektórych ulg, przedsiębiorca może skorzystać ponownie. Dla ZUSu będzie miał znaczenie czas, jaki upłynął pomiędzy zakończeniem poprzedniej działalności, a rozpoczęciem nowej. Kluczowe jest 60 miesięcy (5 lat) przerwy w prowadzeniu działalności. Jednak czy zawsze jest to jedyny warunek?

Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie.

Rodzaje pakietów w ZUS i warunki ich stosowania

Nowa firma ma do wyboru następujące plany składek ZUS:

a) Ulga na start – jest możliwa do wybrania przez pierwszych 6 pełnych miesięcy, zaraz po rozpoczęciu działalności. Polega na opłacaniu wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wysokość składki zależy od rodzaju wybranej formy opodatkowania PIT. Więcej na temat ulgi znajduje się tutaj.

Wykluczenia:
• Przedsiębiorca w ramach działalności, wykonuje czynności na rzecz swojego obecnego lub byłego pracodawcy, dla którego wykonywał pracę w tym lub poprzednim roku, a wykonywane czynności działalności pokrywają się z zakresem prowadzonej działalności.
• Przedsiębiorca otworzył ponownie działalność ale od zamknięcia poprzedniej upłynęło mniej niż 60 miesięcy (5 lat)

Przykład 1

Pan Andrzej zakończył działalność gospodarczą z dniem 31 grudnia 2019 r. Chciałby rozpocząć ponownie działalność z dniem 1 czerwca 2024 r. Nie będzie mógł skorzystać z ulgi na start, ponieważ od daty likwidacji poprzedniej działalności upłynęły 53 miesiące. Jeśli z rozpoczęciem nowej działalności poczekałby do 1 stycznia 2025, zastosowanie ulgi na start byłoby już możliwe, ponieważ minęłoby 60 pełnych miesięcy od daty zamknięcia poprzedniej firmy.

Przykład 2

Pani Anna prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą, którą zamknęła w lutym 2018 r. Podjęła pracę na podstawie umowy o pracę na stanowisku księgowa w firmie produkcyjnej. W międzyczasie zdobyła umiejętności z zakresu tworzenia grafik komputerowych i tworzenia stron www. Rozpoczęła działalność gospodarczą 1 kwietnia 2024 r. W ramach swojej działalności, będzie świadczyła dodatkowe usługi graficzne dla firmy, w której jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę jako księgowa. Pani Anna może skorzystać z ulgi na start, ponieważ limit 60 miesięcy nieprowadzenia działalności został osiągnięty, a zakres usług świadczonych dla swojego pracodawcy jest inny niż te, które wynikają z umowy o pracę.

Prawo skorzystania z ulgi a ponowna działalność:
• wolno zastosować ulgę na start w ponownie rozpoczętej działalności, o ile od zamknięcia poprzedniej minęło więcej niż 60 miesięcy, oraz Przedsiębiorca nie wykonuje swojej działalności na rzecz obecnego ani byłego pracodawcy (rok obecny i poprzedni) w zakresie pokrywającym się z rodzajem czynności, jakie wykonywał lub wykonuje w stosunku pracy.

b) Składki preferencyjne– mogą być stosowane w działalności przez 24 pełne miesiące od jej rozpoczęcia lub po zastosowaniu ulgi na start. Preferencyjne składki polegają na opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w niższej wysokości tzn. podstawą dla składek jest 30% minimalnego wynagrodzenia brutto. Więcej na temat składek preferencyjnych, znajduje się tutaj.

Wykluczenia:
• Przedsiębiorca w ramach działalności, wykonuje czynności na rzecz swojego obecnego lub byłego pracodawcy, dla którego wykonywał pracę w tym lub poprzednim roku, a wykonywane czynności działalności pokrywają się z zakresem prowadzonej działalności.
• Przedsiębiorca otworzył ponownie działalność ale od zamknięcia poprzedniej upłynęło mniej niż 60 miesięcy (5 lat)

Przykład 3

Pan Adam prowadził działalność gospodarczą jako programista. Działalność została zamknięta 31.12.2017 r. Następnie pracował na podstawie umowy o pracę w firmie Alfa, która zakończyła się z dniem 31.12.2022 r. Od 01.01.2023 r. świadczył pracę dla firmy Omega, którą zakończył z dniem 31.12.2023 r. Rozpoczął działalność gospodarczą w zakresie programowania od 1 stycznia 2024 r.. Jego usługobiorcami są firmy polskie oraz zagraniczne, w tym firma Alfa. Pan Adam może skorzystać zarówno z ulgi na start, jak też z preferencyjnych składek ZUS, ponieważ minęło ponad 60 miesięcy od zamknięcia poprzedniej firmy a firma Alfa nie jest już traktowana jako “były pracodawca” ponieważ nie był z nią związany stosunkiem pracy ani w roku 2024, ani też w roku 2023.

Prawo skorzystania z preferencji a ponowna działalność:
• istnieje możliwość zastosowania preferencyjnych składek ZUS w ponownie rozpoczętej działalności, o ile od zamknięcia poprzedniej minęło więcej niż 60 miesięcy, oraz Przedsiębiorca nie wykonuje swojej działalności na rzecz obecnego ani byłego pracodawcy (rok obecny i poprzedni) w zakresie pokrywającym się z rodzajem czynności, jakie wykonywał lub wykonuje w stosunku pracy.

c) Mały ZUS plus – może być stosowany przez 36 miesięcy i polega na ustaleniu podstawy do wyliczenia składek ZUS równej dochodowi dla Przedsiębiorców prowadzących podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów, a dla tych, którzy rozliczają się Ryczałtem – podstawa do wyliczenia składek ZUS to przychód przemnożony przez wskaźnik 0,5. Więcej na temat tego planu, znajduje się tutaj.

Wykluczenia:
• Przedsiębiorca w ramach działalności, wykonuje czynności na rzecz swojego obecnego lub byłego pracodawcy, dla którego wykonywał pracę w tym lub poprzednim roku, a wykonywane czynności działalności pokrywają się z zakresem prowadzonej działalności.
• Przedsiębiorca nie spełnia warunków do skorzystania z preferencyjnego ZUSu.
• Przedsiębiorca w poprzednim roku rozliczał firmę za pomocą karty podatkowej i korzystał ze zwolnienia z podatku VAT
• Przedsiębiorca w poprzedniej działalności wykorzystał już 36 miesięcy (+ 12 miesięcy od 01.08.2023) korzystania Małego ZUSu plus
• Przedsiębiorca w poprzednim roku osiągnął dochód z działalności, przekraczający limit 120 000 zł. Limit ten liczony jest proporcjonalnie do dni prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku.
• Przedsiębiorca w poprzednim roku prowadził działalność przez okres krótszy niż 60 dni
• Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą jako:
  • twórca, artysta
  • wolny zawód
  • wspólnik spółki z o.o., spółki jawnej, spółki komandytowej lub spółki partnerskiej
  • publiczna lub niepubliczna szkoła, inna forma wychowania przedszkolnego, placówka lub ich zespół

Przykład 4

Pani Jola w dniu 31.05.2023 roku zakończyła działalność gospodarczą, jednak od dnia 01.02.2024 r. rozpoczęła kolejną firmę – sklep z grami i artykułami biurowymi. W takiej konfiguracji, Pani Jola nie może zastosować ulgi na start ani składek preferencyjnych, ale ma możliwość zastosowania Małego ZUSu plus, ponieważ działalność była prowadzona ponad 60 dni w roku poprzednim czyli 2023 przy założeniu, że nie przekroczyła limitu 120 000 zł przychodu, liczonego proporcjonalnie do miesięcy prowadzenia działalności.

Zawieszenie a likwidacja działalności w kontekście ulg w ZUS

Znając zasady funkcjonowania ulg w opłacaniu składek ZUS, warto rozważyć czy zawieszenie działalności będzie lepszym rozwiązaniem niż jej zamknięcie. Szczególnie w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie wykorzystał wszystkich dostępnych obniżek oraz jest w stanie przewidzieć, że w przeciągu kilku lub kilkunastu miesięcy po zamknięciu jednej, mógłby otworzyć nową.

Zawieszenie działalności nie wykreśla jej z rejestru przedsiębiorców i może być utrzymywane przez dowolnie długi czas. Okres zawieszenia działalności nie zobowiązuje do naliczania składek ZUS ani składania deklaracji rozliczeniowych podatkowych ani ZUS. Firma jest uśpiona, ale nie zakończona, dzięki czemu jej ewentualne wznowienie w okresie podlegania jeszcze pod poszczególne ulgi, daje możliwość ich kontynuowania.,/p>

Przykład 5

Pan Jan rozpoczął działalność 1 sierpnia 2023 roku. W dniu 10 grudnia 2023 niespodziewanie sytuacja przedsiębiorcy zmieniła się, uniemożliwiając prowadzenie działalności. Pan Jan zawiesił działalność 10 grudnia 2023 r. W związku z ustabilizowaniem sytuacji, w dniu 1 maja 2024 pan Jan postanowił wznowić działalność. W tej sytuacji może skorzystać z następujących ulg: składek preferencyjnych, następnie Małego ZUSu plus. Jedyną ulgą, która już minęła, jest ulga na start, ponieważ wznowienie działalności nastąpiło w dziesiątym miesiącu po jej rozpoczęciu. Jeszcze przez 21 miesięcy może podlegać pod preferencyjne składki ZUS, a w dalszej kolejności pod Mały ZUS plus. Gdyby Pan Jan zamknął swoją działalność w dniu 10 grudnia 2023, zamiast ją zawieszać, miałby prawo jedynie do Małego ZUSu plus, tracąc możliwość skorzystania ze składek preferencyjnych.

Ulgi w ZUS – prawo czy obowiązek skorzystania?

Przedsiębiorca, tak jak nie może w pełni swobodnie korzystać z istniejących ulg, tak też nie może w pełni swobodnie z niektórych ulg zrezygnować. W sytuacji, gdy po rozpoczęciu nowej działalności, spełnia warunki do skorzystania z preferencyjnych składek ZUS, powinien zarejestrować się do nich. Nie może podlegać od razu pod pełną wysokość składek ZUS. Pakiety składek, z których można zrezygnować to ulga na start oraz Mały ZUS Plus.

Podsumowanie

Przedsiębiorca rozpoczynający kolejną działalność gospodarczą po zamknięciu poprzedniej, może ponownie skorzystać z wszystkich ulg, jakie są dostępne w ZUSie dla nowych firm, pod warunkiem, że spełni kryteria opisane wyżej. Nie jest istotne, którą z kolei działalność gospodarczą otwiera Przedsiębiorca, ale po jakim czasie, co będzie jej przedmiotem oraz na rzecz kogo będzie dokonywał sprzedaży. Dodatkowo warto rozważyć, czy działalność wymaga rzeczywiście całkowitego zamknięcia, czy też jedynie jej zawieszenia.

Stan prawny na dzień: 30-04-2024