Praca CEO w startupie – jak naprawdę wygląda zarządzanie młodą firmą?

×

Rzeczywistość wygląda jednak zupełnie inaczej – zwłaszcza w przypadku startupów na wczesnym etapie rozwoju. CEO to najczęściej człowiek od wszystkiego: sprzedaży, rekrutacji, marketingu, zarządzania produktem, a nawet księgowości. To osoba, która w jednej godzinie negocjuje umowę z partnerem, a w kolejnej… odpowiada klientowi na czacie lub samodzielnie poprawia treść landing page’a.

Czym naprawdę zajmuje się CEO w startupie? Jakie wyzwania stoją przed nim na co dzień? Czy jest to rola dla każdego?

Czym tak właściwie jest startup?

Tego, czym jest startup, nie trzeba raczej wyjaśniać. Słownik Merriam-Webster definiuje startup jako „raczkujące przedsiębiorstwo”, a Steve Blank określa go jako przejściową, chwilową organizację, która nie ma jeszcze określonego modelu biznesowego („A startup is a temporary organization used to search for a repeatable and scalable business model”). Według Dave’a McClure’a – założyciela inkubatora przedsiębiorczości 500 Startups w Dolinie Krzemowej – startup to taki rodzaj organizacji, która nie do końca jeszcze wie, jaki produkt może zaoferować, komu może go zaoferować i w jaki sposób mogłaby na tym zarobić. „Z chwilą gdy startupowi uda się rozwiązać te trzy kwestie, przestaje wówczas być startupem i staje się prawdziwą firmą”, mówi Dave.

Niezależnie jednak od tego, jak by go definiować, ogniskową i maszyną napędową każdego startupu jest zawsze jego CEO. CEO, czyli innymi słowy jego właściciel, założyciel czy prezes. W Europie panuje zasada nadawania takiego tytułu jedynie w firmach, które posiadają zarząd. W Polsce takim tytułem coraz częściej mianują się właściciele jednoosobowych i małych działalności. CEO – to brzmi dumnie. Abstrahując jednak od nazewnictwa, to czym tak właściwie na co dzień zajmuje się założyciel startupu?

Kim jest CEO w startupie?

W tradycyjnej firmie CEO to najczęściej osoba stojąca na szczycie hierarchii — nadzorująca zarząd, zatwierdzająca strategie, podejmująca decyzje o wielomilionowych budżetach. Tymczasem rola CEO w startupie (szczególnie tym świeżo powołanym do życia) wygląda zupełnie inaczej.

W startupie CEO to nie tylko lider – to także wykonawca. W praktyce oznacza to, że zamiast delegować zadania całym działom, sam je realizuje. Przez większość czasu to osoba, która nad wszystkim czuwa: od produktu i sprzedaży, przez finansowanie, aż po kulturę zespołu. Szczególnie w pierwszych miesiącach (czy nawet latach) prowadzenia startupu, CEO pracuje na styku biznesu, operacji i strategii – często bez żadnego wsparcia.

To właśnie dlatego tak trudno o jednoznaczną definicję obowiązków CEO w młodej firmie. W każdej fazie rozwoju startupu ta rola wygląda nieco inaczej:

• Na etapie pomysłu (ideacji): CEO to główny motor napędowy, który walczy o weryfikację założeń, buduje MVP i testuje rynek.
• Na etapie walidacji: CEO zdobywa pierwszych klientów, ustala model biznesowy i zaczyna myśleć o pierwszym zespole.
• Na etapie skalowania: pojawiają się pierwsze procesy, potrzeba finansowania, większa liczba decyzji strategicznych i relacje z inwestorami.

W każdej z tych faz CEO musi umieć działać elastycznie, szybko się uczyć i podejmować trudne decyzje w warunkach niepewności. To nie sztywna rola, lecz funkcja skrojona na miarę dynamicznych, zmiennych warunków.

Jakiś czas temu na portalu quora.com pojawiło się pytanie, jak wygląda codzienny dzień pracy założyciela startupu. Odpowiedziało na nie kilkunastu założycieli, którzy wypisali w komentarzach swoje typowe grafiki dnia.

https://www.forbes.com/

Kyle’a Wonga, CEO Pixlee.com, przeanalizował dwa tygodnie ze swojego kalendarza, aby sprawdzić, jakie zadania zabierają mu najwięcej czasu. Według terminarza jego codzienny dzień pracy skupia się przede wszystkim na zarządzaniu zespołem i rekrutowaniu pracowników, zagrzewaniu pracowników do pracy, a także na delegowaniu zadań. Nieco mniej czasu poświęca na produkt i strategię – ma od tego swoich ludzi.

Oczywiście nie ma jednego prostego wzorca na sukces. Każdy ma swój indywidualny styl pracy i to od niego zależy, jak powinien ułożyć sobie plan dnia. Freud pracował 13 godzin dziennie, Mozart 4. Balzac – różnie, lecz przez większość czasu i tak pił kawę (50 filiżanek dziennie). Jedni są tzw. rannymi ptaszkami, którym najlepiej myśli się przed południem, a inni sowami, którzy ciężką pracę wolą zostawić sobie na wieczór. Niezależnie jednak od grafiku dnia, rola CEO sprowadza się generalnie do czterech zadań:

1. Wymyślenia produktu, który będzie rozwiązywał realne potrzeby klientów, i za który klienci będą chcieli zapłacić.
2. Znalezienia świetnego zespołu, który ten produkt stworzy.
3. Nieustannej opieki nad produktem i zespołem.
4. Sprzedawania, sprzedawania, sprzedawania.

W praktyce CEO w startupie jest człowiekiem od wszystkiego, szczególnie na samym początku. To on (współ)tworzy produkt, rekrutuje pracowników, dba o kontakty z mediami i marketing, spotyka się z klientami, zarządza pieniędzmi, szuka źródeł finansowania, nadzoruje postępy prac, a także szuka biura, na bieżąco kontaktuje się z księgową lub urzędami, a czasem nawet wynosi śmieci.

To niełatwa i wymagająca rola, ale też szansa na zdobycie nowych doświadczeń, sprawdzenie siebie i swoich możliwości.

Sprawdź nasz poradnik: Zarządzanie czasem. Jak sprawnie zorganizować czas pracy?

Obowiązki CEO na co dzień

Wbrew stereotypom, rola CEO w startupie to nie tylko spotkania z inwestorami i wielkie decyzje strategiczne. Zwłaszcza na wczesnym etapie, kiedy zespół dopiero się formuje, produkt nie jest jeszcze gotowy, a budżet jest napięty — CEO działa na wielu frontach jednocześnie. Czasem to lider, czasem „człowiek od wszystkiego”, a często – po prostu ostatnia linia odpowiedzialności.

Oto cztery kluczowe obszary, które najczęściej wypełniają codzienność CEO.

Budowanie zespołu i kultury organizacyjnej

Zespół to fundament startupu, a jego jakość często zależy bezpośrednio od decyzji CEO. To właśnie on najczęściej prowadzi pierwsze rekrutacje, rozmawia z kandydatami, i podejmuje decyzje o tym, kto pasuje do kultury firmy.

Ale rekrutacja to dopiero początek. W codziennej pracy CEO:

• dba o atmosferę i komunikację w zespole,
• wspiera rozwój pracowników i daje regularny feedback,
• rozwiązuje konflikty i ustala zasady współpracy.

W startupie nie ma działu HR – to CEO jest pierwszym i najważniejszym „menedżerem ludzi”.

Rozmowy z inwestorami i zdobywanie finansowania

Fundraising to duża część pracy CEO, szczególnie w startupie technologicznym. To on przygotowuje pitch decki, prowadzi spotkania z inwestorami, odpowiada na pytania, negocjuje warunki. Ale zdobycie finansowania to dopiero początek – potem trzeba jeszcze regularnie raportować postępy i utrzymywać relację opartą na zaufaniu.

W praktyce oznacza to:

• planowanie rund inwestycyjnych i wyceny spółki,
• tworzenie materiałów informacyjnych (raportów, KPI),
• budowanie sieci kontaktów wśród funduszy VC i aniołów biznesu.

Praca nad produktem i strategią rozwoju

CEO musi doskonale rozumieć, co buduje jego firma i dla kogo. To on bierze odpowiedzialność za to, czy produkt rozwiązuje realny problem i czy ma sens rynkowy.

Na co dzień CEO:

• zbiera feedback od klientów i partnerów,
• podejmuje decyzje o priorytetach w roadmapie,
• współpracuje z zespołem technologicznym i produktowym,
• łączy wizję długoterminową z tym, co da się dowieźć „tu i teraz”.

To też nieustanne balansowanie między tym, co ambitne, a tym, co wykonalne – i nieustanne podejmowanie decyzji w warunkach niepewności.

Zarządzanie sobą – odporność, priorytety, energia

CEO to często najbardziej samotne stanowisko w firmie. Z jednej strony – pełna odpowiedzialność, a z drugiej – brak wsparcia „z góry”.

W codziennej pracy ogromne znaczenie mają:

• planowanie dnia i wyznaczanie priorytetów (nie da się zrobić wszystkiego),
• delegowanie zadań i zaufanie do zespołu,
• dbałość o odpoczynek, sen, ruch, a czasem – rozmowę z kimś spoza firmy.

Lider w startupie. Jak być dobrym i skutecznym CEO?

W startupie CEO często działa na przecięciu kilku światów naraz: biznesu, produktu, ludzi i pieniędzy. Raz rozmawia z inwestorem, chwilę później gasi pożar w zespole, a wieczorem tworzy prezentację do akceleratora. Tak wymagające stanowisko nie jest dla każdego.

Dobry CEO powinien znać się na biznesie tak jak kapitan statku zna się na żegludze. Oczywiście nikt nie rodzi się od razu ekspertem – często trzeba więc odwagi, aby wypłynąć na głębokie wody i spróbować się czegoś nauczyć. Skuteczni liderzy potrafią przede wszystkim podejmować decyzje i motywować do działania.Są świetnymi strategami – umieją kalkulować i sprawnie podejmować decyzje, które często nie należą do najłatwiejszych.

To oni nadają startupowi dynamiki, tworząc strategię, rozwiązując problemy i delegując nowe zadania. Nie mają kłopotu z komunikacją, dawaniem informacji zwrotnych i wyrażaniem swoich oczekiwań. „Myślę, że jako CEO definiujesz swój biznes poprzez decyzje na temat tego, co zamierzasz zrobić, a także decyzje na temat tego, czego nie zamierzasz”, uważa Mark Pincus, CEO firmy Zynga.

Poza delegowaniem zadań dobrzy liderzy umieją także słuchać, zadawać pytania i szukać wskazówek. Wiedzą, że ludzie są jedną z najważniejszych wartości w startupie, ważniejszą nawet niż sam pomysł na biznes: dobry zespół może poprawić zły pomysł, ale świetny pomysł nie wystarczy, gdy zabraknie dobrego zespołu. Skuteczni liderzy dbają więc o swój zespół i w niego inwestują.

Jack Welch, CEO General Electric i jeden z najsłynniejszych menedżerów na świecie uważa, że obsadzenie odpowiednich ludzi na odpowiednich stanowiskach jest ważniejsze, niż rozwój strategii. „Dobry lider powinien mieć swoje cele i plan, jak je osiągnąć, a także znać swoje mocne i słabe strony. Tylko dzięki temu może zbudować naprawdę dobry zespół”.

Skuteczny lider jest też dobrym sprzedawcą, który potrafi skutecznie zadbać o kontakt z mediami oraz z klientami. „Jeśli rozmawiają z nami, nie mają czasu na rozmowy z konkurencją”, radzi Jack Welch.

Jakie cechy pomagają CEO?

• Odporność psychiczna: czyli umiejętność działania mimo stresu, chaosu i emocji.
• Samodyscyplina i organizacja: nikt Ci nie mówi, co masz robić. Ty ustalasz rytm.
• Gotowość do nauki: od marketingu po prawo – uczysz się w biegu, często z błędów.
• Zdolność do przyjmowania feedbacku: zwłaszcza nieprzyjemnego.
• Umiejętność mówienia „nie”: projektom, ludziom, pokusom.

Wsparcie w codzienności CEO – najlepsze darmowe narzędzia

Bycie dobrym CEO to nie tylko podejmowanie decyzji strategicznych. To również radzenie sobie z chaosem, planowanie, komunikacja i rozwój osobisty. Jedną z kluczowych cech dobrego CEO jest zdolność do zarządzania złożonością – swojego czasu, zespołu, informacji i decyzji. A nad tym wszystkim dużo łatwiej zapanować, wykorzystując potencjał dostępnych za darmo narzędzi.

Narzędzia do organizacji pracy i zadań

• Trello – prosty i intuicyjny system Kanban do zarządzania projektami i zespołem. Świetnie sprawdza się w małych teamach.
• ClickUp – bardziej rozbudowane narzędzie z widokiem Gantta, dokumentacją i integracjami.
• Notion – elastyczny kombajn do zarządzania wiedzą, notatek, planów i dokumentów – idealny jako baza wiedzy startupu.


https://www.notion.com/

• Asana – alternatywa do zarządzania zadaniami z opcją planowania sprintów i śledzenia postępów.
• Clockify – darmowy time tracker, jeśli chcesz wiedzieć, ile czasu naprawdę zajmuje Ci dana czynność.
• Google Workspace (Dysk, Dokumenty, Arkusze) – do współpracy i zarządzania dokumentami. Wersja darmowa dla małych zespołów wystarczy.


https://workspace.google.com/

Narzędzia do nauki i rozwoju

• Coursera / edX / FutureLearn – darmowe kursy z zakresu zarządzania, leadershipu, finansów startupowych, UX itd.
• Y Combinator Startup School – bezpłatna platforma edukacyjna od jednego z najlepszych akceleratorów na świecie.


https://www.startupschool.org/

• Khan Academy – świetna do przypomnienia podstaw ekonomii, finansów i matematyki.
• YouTube + Podcasty (np. Masters of Scale, How I Built This) – idealne do nauki „w międzyczasie”.
• FasterCapital Blog / Indie Hackers – społecznościowe źródła wiedzy z realnymi historiami startupowców.
• Medium i First Round Review – artykuły pisane przez founderów, dla founderów.


https://review.firstround.com/articles/medium/

Podsumowanie

Bycie CEO w startupie to codzienna praktyka, w której miesza się odpowiedzialność, presja, niepewność – ale też wolność, rozwój i realny wpływ.

Czasem należy być strategiem, czasem rekruterem, czasem psychologiem, a czasem… po prostu człowiekiem, który robi wszystko, co trzeba, by firma przetrwała kolejny kwartał. To właśnie ten miks sprawia, że rola CEO jest tak wyjątkowa – i tak trudna do zdefiniowania.

Nie ma jednej instrukcji obsługi tej funkcji. Każdy CEO musi wypracować własny styl, własny rytm i własny system działania. Jedni lepiej odnajdują się w operacjach, inni w strategii. Dla jednych najważniejsza będzie organizacja zespołu, dla innych – rozwój produktu. Warto jednak pamiętać, że dobry CEO to nie ten, który wszystko trzyma w głowie, tylko ten, który potrafi myśleć jasno i działać konsekwentnie – nawet w chaosie.