Renta z tytułu niezdolności do pracy to świadczenie dla osób, które są częściowo lub całkowicie niezdolne do wykonywania pracy oraz odpowiedni czas opłacały składki ZUS. Przeczytaj artykuł, a dowiesz się, komu dokładnie przysługuje renta i co zrobić, aby ją otrzymywać.
Warunki nabywania prawa, zasady wypłacania i ustalania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2022.504 t.j.).
Osobą niezdolną do pracy jest, w myśl art. 12 ustawy, osoba, która utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Niezdolność do pracy dzieli się na całkowitą (gdy osoba jest niezdolna do wykonywania jakiejkolwiek pracy) i częściową (gdy osoba utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami).
O niezdolności do pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS oraz ustala jej okres. Zgodnie z art.13 ust. 2 i 3 niezdolność orzeka się na okres do 5 lat, chyba że wg wiedzy medycznej nie ma możliwości odzyskania sprawności przed tym czasem – wtedy orzeka się ją na adekwatnie dłuższy okres lub na stałe.
W przypadku, kiedy lekarz lub komisja ZUS stwierdzi, że naruszenie sprawności organizmu powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, orzeka niezdolność do samodzielnej egzystencji (art. 13 ust. 5 ustawy).
To orzeczenie daje prawo do ubiegania się o dodatkowe świadczenie uzupełniające w wysokości 500 zł (potocznie zwane 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji).
Prawo do renty przysługuje osobie (art. 57 ust. 1 ustawy):
Uwaga – osoba, której niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku w drodze lub z pracy jest zwolniona z wymogu posiadania okresu składkowego i nieskładkowego (art. 57a ustawy).
Do okresów składkowych zalicza się okresy, w czasie których opłacane były składki na ubezpieczenia społeczne: m.in. w czasie zatrudnienia, prowadzenia działalności gospodarczej, pobierania zasiłku macierzyńskiego, przebywania na urlopie wychowawczym lub macierzyńskim, pełnienia służby w Wojsku Polskim.
Okres nieskładkowy to czas, w którym nie odprowadzano składek na ubezpieczenia społeczne. To m.in. okres pobierania wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, nauki w szkole wyższej (pod warunkiem jej ukończenia).
Minimalny okres składkowy i nieskładkowy, aby starać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy wynosi:
Powyższe reguluje art. 58 ust. 1 ustawy emerytalnej.
Okres 5 lat, wymagany od osoby, której niezdolność powstała po ukończeniu 30 roku życia, musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Przykład 1: Pani Anna, która w 2022 r. skończyła 42 lata, złożyła w czerwcu 2022 r. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Pomiędzy październikiem 2021 r. a marcem 2022 r. Anna pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Przed pobieraniem zasiłku pracowała nieprzerwanie 17 lat, a później już nie wróciła do pracy. Lekarz orzecznik ZUS orzekł, że Anna jest całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność powstała w maju 2022 r. Tym samym Anna ma prawo do renty, ponieważ posiada orzeczenie o niezdolności, spełnia wymóg okresu składkowego i nieskładkowego, a niezdolność powstała mniej niż 18 miesięcy po zakończeniu okresu składkowego.
Wniosek o rentę można złożyć przez internet (przez ZUS PUE), osobiście lub wysłać pocztą do oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskującego. Wymagane dokumenty:
Jeżeli ubezpieczony wnioskuje o rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy do powyższej dokumentacji powinien dołączyć kartę wypadku.
W przypadku otrzymania decyzji odmownej, ubezpieczonemu przysługuje prawo do wniesienia odwołania w terminie 30 dni od odebrania decyzji. Odwołanie od decyzji ZUS należy kierować do Sądu Okręgowego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskującego.
O możliwościach jakie oferuje działalność nierejestrowana działając w e-commerce, ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich ulg oraz…
Kasowy PIT pozwala podatnikom na wykazanie przychodu w działalności dopiero wtedy, gdy przedsiębiorca faktycznie otrzyma…
Przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż mieszaną, mają obowiązek ustalania proporcji VAT. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak…
Planujesz realizację zupełnie nowej inwestycji? Jeśli tak, to pamiętaj, że przepisy prawa przewidują pomoc w…
Jesteś właścicielem salonu kosmetycznego lub salonu piękności? Zobacz, jakie zmiany w VAT szykują się dla…
Wybór działalności nierejestrowanej niesie za sobą wiele ułatwień dla przedsiębiorców, którzy zyskują szansę na zmniejszenie…