Ubezpieczenie społeczne doktoranta. Doktorat a umowa zlecenie – najważniejsze informacje

Wiele osób podnosi swoje kwalifikacje zawodowe przez całe życie. Jedni specjalizują się w robieniu różnego rodzaju kursów zawodowych, inni natomiast zdobywają kolejne szczeble w karierze akademickiej. W dzisiejszej publikacji będzie nas interesowała kwestia rozliczania umowy zlecenie jeżeli zleceniobiorca równoległe odbywa studia doktoranckie.

Stypendium doktoranckie – co to jest?

Doktoranci są to osoby, które podejmują naukę na studiach doktoranckich. Po zakończeniu studiów i napisaniu pracy doktorskiej zdobywają tytuł doktora. Nas będzie interesowało, jakie świadczenia otrzymują doktoranci i jaki to ma wpływ w przypadku zbiegu do innych tytułów ubezpieczeniowych. Jak się okazuje doktoranci mają sporo różnego rodzaju przywilejów zbliżonych do tych, które przysługują nauczycielom akademickim a jednym z nich jest stypendium przyznawane na zasadach wynikających z ustawy o Szkolnictwie wyższym i nauce. Sprawdźmy, w jaki sposób jest rozliczanie stypendium doktoranckie.

Stypendium doktoranckie a ZUS

Doktoranci, którzy pobierają stypendia doktoranckie podlegają:

• pod ubezpieczenia społeczne – obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Podstawę wymiaru składek stanowi kwota przyznanego stypendium,
• Pod ubezpieczenie zdrowotne – Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca płatnik, np. uczelnia a finansuje tę składkę budżet państwa. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne doktorantów stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych (w 2022 r. 620 zł).

Jeżeli doktorant posiada inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, to wówczas nie jest już zgłaszany do tego ubezpieczenia przez uczelnię. Takie sytuacje mogą mieć miejsce, kiedy np. zostanie zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZCNA przez współmałżonka, czy też zatrudni się na umowę o pracę, czy umowę zlecenie.

Wysokość stypendium doktoranckie zgodnie z ustawą o Szkolnictwie wyższym i nauce wynosi:

1. 37% wynagrodzenia profesora – do miesiąca, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa.
2. 57% wynagrodzenia profesora – po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa.

A więc tak naprawdę trudno w tym przypadku jednoznacznie określić, jaka to może być konkretnie kwota.

Doktorant a zatrudnienie na umowę zlecenie – składki na ubezpieczenia społeczne

Doktoranci, jak każda inna osoba mogą podejmować różnego rodzaju aktywności zawodowe, m.in. dodatkowo pracować na przykład na umowę zlecenie. W takim przypadku dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczenia. To oznacza, że należy zbadać kryterium dochodowe, żeby dokonać oceny, czy składki na ubezpieczenia społeczne są należne:

• od stypendium doktoranckie i od umowy zlecenie,
• czy tylko od stypendium doktoranckiego.

Decydująca w tym przypadku będzie wysokość stypendium doktoranckiego. Jeżeli stypendium doktoranckie będzie w kwocie równej lub wyższej od minimalnego wynagrodzenia za pracę wówczas kolejny tytuł do ubezpieczenia, przykładowo od umowy zlecenie, nie rodzi obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.

Przykład 1

Pan Michał otrzymuje w 2022 r. stypendium doktoranckie w wysokości 3.200 zł. W miesiącu kwietniu 2022 r. zatrudnił się na umowę zlecenie, za którą otrzymał 4.000 zł. W tym przypadku obowiązkowe będzie zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z tytułu stypendium, natomiast od umowy zlecenie składki społeczne można zapłacić dobrowolnie.

Przykład 2

Pan Karol robi doktorat na Uniwersytecie Łódzkim i otrzymuje stypendium doktoranckie. Jednocześnie podpisał umowę zlecenie z tą samą uczelnią. W takim przypadku pan Karol jest traktowany jak pracownik w rozumieniu przepisów ubezpieczeniowych i składki społeczne będą naliczane zarówno od stypendium, jak i od umowy zlecenie.

Przykład 3

Pan Andrzej podjął studia doktoranckie i z tego tytułu w 2022 roku otrzymuje stypendium w wysokości 2.100 zł. Dodatkowo podjął się pracy na umowę zlecenie, za którą otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3.500 zł. W takim przypadku podlega pod ubezpieczenia społeczne z obu tytułów: od stypendium i od umowy zlecenie. Doktorant a zatrudnienie na umowę zlecenie – składki na ubezpieczenie zdrowotne Nieco inaczej wygląda zasada obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne od stypendium doktoranckiego. W tym przypadku, jeżeli doktorant nie ma innego tytułu do ubezpieczeń, obowiązek zapłaty składki ciąży na budżecie państwa za pośrednictwem płatnika. Jeśli jednak doktorant będzie posiadał inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego wówczas nie będzie ono naliczane przez płatnika.

Przykład 4

Pani Michalina pobiera stypendium doktoranckie i jednocześnie jest zatrudniona na umowę zlecenie z inną firmą niż uczelnia, na której robi doktorat. W takim przypadku od stypendium doktoranckiego nie są naliczane składki na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ są one płacone od umowy zlecenie.

Przykład 5

Pani Klaudia kończy studia doktoranckie i pobiera stypendium. Do ubezpieczenia zdrowotnego została zgłoszona w firmie męża. w tym przypadku również nie trzeba opłacać z budżetu państwa ubezpieczenia zdrowotnego.

Przykład 6

Pani Magdalena uczęszcz na studia doktoranckie na Uniwersytecie Warszawskim i pobiera stypendium. Jednocześnie uczelnia podpisała z nią umowę zlecenie na 3 miesiące. W tej sytuacji składka na ubezpieczenie zdrowotne będzie pobierana tylko od umowy zlecenie.

Podsumowanie

Zasada rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne została uregulowana w obowiązujących przepisach ZUS. Co do zasady składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansują w odpowiednich częściach zarówno doktorant, jak i płatnik/uczelnia. Jeżeli jest opłacana dobrowolna składka na ubezpieczenie chorobowe to wówczas składkę pokrywa doktorant, a składka wypadkowa jest finansowana przez płatnika. W przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń obowiązują zasady opisane na przykład w publikacji. Zasada finansowania składki zdrowotnej odbywa się na odmiennych zasadach. Wystarczy, że doktorant będzie zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z jakiegokolwiek innego tytułu, to wówczas uczelnia nie musi już naliczać za niego składek.