Urlop rodzicielski pracownika – najważniejsze informacje

Osoby, które zajmują się wychowywanie dzieci, zarówno własnych, jak i przysposobionych, mają prawo do skorzystania z różnego rodzaju uprawnień rodzicielskich. Jednym z nich jest urlop rodzicielski, o którym napiszemy kilka informacji w dzisiejszej publikacji.

Wniosek o skorzystanie z urlopu rodzicielskiego

Podstawowym warunkiem skorzystania z urlopu rodzicielskiego jest wykorzystanie urlopu macierzyńskiego lub zakończenie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres trwania urlopu macierzyńskiego. Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego może być złożony na dwa sposoby:

Wymiar urlopu rodzicielskiego

Ubieganie się o urlop rodzicielski nie jest obowiązkiem, a jedynie przywilejem pracownika. Może on skorzystać z urlopu w całości lub w części lub nie korzystać w ogóle. Wymiar urlopu rodzicielskiego wynika z przepisów i wynosi:

Urlop rodzicielski może zostać wykorzystany w różnych konfiguracjach:

1. Tylko przez jednego rodzica.
2. Przez oboje rodziców na zmianę.
3. Równocześnie przez oboje rodziców, przy czym czas trwania tego urlopu nie może przekroczyć terminów podanych powyżej.

Urlop rodzicielski można wykorzystać najpóźniej do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat.

Przykład 1

Pani Joanna i pan Michał postanowili razem przebywać na urlopie rodzicielskim. W takim układzie wymiar tego urlopu dla każdego z nich wynosi przy jednym dziecku po 16 tygodni.

Przykład 2

Pani Aneta zdecydowała się na wykorzystanie w części urlopu rodzicielskiego zaraz po urlopie macierzyńskim w ilości 10 tygodni. Po tym czasie wniosek o urlop rodzicielski złożył mąż pani Aneta w ilości 8 tygodni. Pozostałe 14 tygodni urlopu można wykorzystać w całości lub dzieląc na dwie części np. 8 i 6 tygodni urlopu.

Praca w trakcie urlopu rodzicielskiego u własnego pracodawcy

W trakcie trwania urlopu rodzicielskiego pracownik może świadczyć pracę dla swojego pracodawcy, jednak wymiar czasu pracy nie może przekraczać ½ etatu. W takiej sytuacji wymiar czasu urlopu rodzicielskiego ulega proporcjonalnemu do wymiaru czasu pracy wydłużeniu, maksymalnie do:

1. 64 tygodni – w przypadku jednego dziecka.
2. 68 tygodni – w przypadku dwójki lub większej ilości dzieci.

W tym przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Oczywiście wydłużenie urlopu będzie wyglądało inaczej w zależności od tego, na jaką część etatu jest zatrudniony pracownik.

Przykład 3

Pani Klara postanowiła skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze 12 tygodni i jednocześnie podjęła zatrudnienie u własnego pracodawcy na ⅓ etatu. W tym przypadku wymiar urlopu rodzicielskiego wydłuży się o 4 tygodnie (12 x 1/3 etatu). Pani Klara musi wskazać, jak będzie pracowała w tej wydłużonej części urlopu. Jeżeli będzie to ½ etatu, to urlop zostanie wydłużony o kolejne 8 tygodni, a wynika to z wyliczenia: 4 tygodnie ÷ (1-½) = 8 tygodni.Czyli łączny czas urlopu rodzicielskiego będzie wynosił 20 tygodni (12+8), przy czym przez 12 tygodni urlop będzie łączony z pracą na ⅓ etatu, a przez kolejne 8 tygodni z pracą na ½ etatu.

Zmiany w urlopie rodzicielskim od 2023

Zapowiadane zmiany w urlopach rodzicielskich, które miały wejść w życie 2 sierpnia 2022 roku zostały przesunięte na 1 stycznia 2023 r. Po zmianach wydłużony zostanie urlop rodzicielski i będzie wyglądał następująco:

Urlop rodzicielski nie będzie mógł być po zmianach wykorzystany tylko przez jednego z rodziców. Co najmniej 9 tygodni urlopu będzie musiało być wykorzystane przez drugiego rodzica, nie będzie możliwości zrzeczenia się tej części na rzecz drugiego rodzica. Jest to zmiana w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów.

Podsumowanie

Urlop rodzicielski jest dodatkowym czasem, w którym rodzice mogą się zajmować swoimi dziećmi. Ustawodawca wprowadził możliwość pobierania zasiłku macierzyńskiego w trakcie trwania urlopu rodzicielskiego, o czym więcej napisaliśmy w podlinkowanej publikacji. Na urlopie rodzicielskim można podejmować różne formy aktywności zawodowej, może to być również praca u własnego pracodawcy, tylko wówczas jest to możliwe maksymalnie na ½ etatu. Zmiana ustawy Kodeks pracy ma wprowadzić wydłużenie urlopu rodzicielskiego o kolejne 9 tygodni, ale na razie ustawa jest jeszcze procedowana. Więcej szczegółów na ten temat pojawi się na łamach naszych publikacji w momencie wejścia przepisów w życie.