Pojęcie ulgi na złe długi zaczęło obowiązywać w podatku dochodowym od 2020 roku. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT przychodem w działalności gospodarczej są kwoty należne choćby nie zostały otrzymane. Oznacza to w praktyce, że przedsiębiorca w momencie rozpoznania obowiązku podatkowego w PIT jest zobowiązany do ujęcia w podstawie do naliczenia podatku dochodowego również nieopłaconych jeszcze przychodów. Co przedsiębiorca może zrobić w sytuacji gdy nabywca nie dotrzymuje terminów płatności?

Co może zrobić wystawca faktury gdy nie otrzyma zapłaty?

W takim przypadku przedsiębiorca, który wystawia fakturę sprzedaży może pomniejszyć podstawę opodatkowania w podatku dochodowym o kwotę niezapłaconej faktury jeżeli nie zostanie ona uregulowana lub zbyta w ciągu 90 dni od dnia upływu jej terminu płatności wskazanego na fakturze lub w umowie (art. 26i ustawy o PIT). Zmniejszenie podstawy opodatkowania możliwe jest jednak wyłącznie w sytuacji gdy przedsiębiorca uzyskuje dochód. W takim razie powstaje pytanie jak postąpić, gdy tego dochodu nie osiąga?

Ulga na złe długi a brak dochodu

Jeżeli przedsiębiorca nie osiągnął dochodu w miesiącu, w którym mija 90. dzień od terminu płatności wynikającego z faktury lub umowy przedsiębiorca ma prawo do pomniejszenia dochodu w kolejnych okresach rozliczeniowych. Z zapytaniem i wątpliwościami w tym temacie zwrócił się do Ministra Finansów jeden z posłów. Poniżej przedstawimy stanowisko Ministerstwa w tej kwestii.

Stanowisko Ministerstwa Finansów

W zapytaniu poselskim nr 1255 została zawarta wątpliwość: Czy zgodnie z przepisami ustawy obniżenie podstawy opodatkowania na poziomie zaliczek może nastąpić jedynie w miesiącu upływu 90 dni od terminu płatności czy też modyfikacja podstawy opodatkowania może nastąpić także w dowolnym kolejnym miesiącu?

W odpowiedzi Minister Finansów wskazał:

Zmniejszenie dochodu będącego podstawą obliczenia zaliczki o nieuregulowaną wierzytelność jest prawem podatnika, a nie obowiązkiem. Jeżeli podatnik chce z tego prawa skorzystać, może to zrobić najwcześniej obliczając zaliczkę za okres rozliczeniowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty należności. Jeżeli wartość zmniejszenia dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki jest wyższa od tego dochodu, zmniejszenia dochodu o nieodliczoną wartość dokonuje się w kolejnych okresach rozliczeniowych roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia. Zmniejszenia dokonuje się w kolejnych okresach, jeżeli do dnia terminu płatności zaliczki miesięcznej lub kwartalnej wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta.

Jednocześnie w swojej odpowiedzi Minister Finansów przypomina, że w momencie, gdy dłużnik ureguluje płatność za fakturę wówczas przedsiębiorca, który wystawił fakturę sprzedaży będzie zobowiązany wykazać przychód i tym samym zwiększyć podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym. Dodatkowo należy wskazać, że w sytuacji, gdy należność nie zostanie uregulowana do dnia złożenia zeznania rocznego wystawca faktury może dokonać pomniejszenia podstawy opodatkowania w składanym zeznaniu rocznym pod warunkiem, że:

• do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta,
• od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa,
• dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 26i ust. 8) jeżeli wartość zmniejszenia podstawy obliczenia podatku jest wyższa od tej podstawy, zmniejszenia podstawy obliczenia podatku o nieodliczoną wartość dokonuje się w kolejnych latach podatkowych, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia. Podsumowując należy stwierdzić, że przedsiębiorca ma prawo do zmniejszenia podstawy opodatkowania w rozliczeniu za okres, w którym mija termin 90 dni od terminu płatności z faktury/rachunku lub umowy jak również w kolejnych okresach rozliczeniowych, nie dłużej jednak niż przez 3 lata od końca roku, w którym nabył takie prawo.