Kto i kiedy powinien rozliczyć podatek u źródła?

Regulacje podatkowe dotyczące podatku u źródła ciągle budzą wiele emocji. Przepisy są bardzo ogólne a różnorodność dokonywanych transakcji często sprawia dużo problemów z właściwym określeniem sposobu ich opodatkowania. W publikacji przedstawimy ogólne zasady jak obliczyć podatek u źródła.

Kategoria przychodów objętych podatkiem u źródła

W ustawach o podatkach dochodowych zostały wymienione określone kategorie przychodów, od których należy pobrać podatek u źródła. Poniżej wymienione zostaną grupy przychodów z podziałem na zryczałtowane stawki podatku dochodowego:

• zryczałtowany podatek w wysokości 20%:
  • od odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do znaków towarowych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności otrzymanych za udostępnienie praw do wynalazków w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),
  • od zapłaty za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej,
  • od świadczenia usług doradczych, księgowych, prawnych, reklamowych, badania rynku, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.
• zryczałtowany podatek w wysokości 10%:
  • od opłat z tytułu wywozu ładunków i pasażerów do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi morskiej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,
  • od opłat uzyskiwanych na terytorium Polski przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej.
• zryczałtowany podatek w wysokości 19%:
  • od przychodów z udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terenie Polski,
  • od przychodów z dywidend.

Kiedy nie trzeba płacić podatku u źródła?

W celu uniknięcia zapłaty podatku od dochodu w podwójnej wysokości wiele krajów podpisało umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednakże aby nie zapłacić podatku zgodnie z taką umową przedsiębiorca wchodzący w rolę płatnika podatku musi spełniać pewne warunki. Mianowicie musi udokumentować dla celów podatkowych miejsce zamieszkania, siedziby podatnika. Dokumentem potwierdzającym miejsce rezydencji podatkowej jest certyfikat rezydencji.

Przy weryfikacji warunków zastosowania zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Ocena dochowania należytej staranności uwzględnia charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika.

Jaki tryb postępowania przyjąć do ustalenia, czy należny jest podatek u źródła?

Można określić ogólny schemat postępowania, który może posłużyć przedsiębiorcom pomocniczo przy pobieraniu podatku u źródła:

1. Sprawdzić, czy przychody mieszczą się w katalogu:
   • wymienionym w art. 29 i art. 30a ust. 1 pkt 1-5a ustawy o PIT – dotyczy przychodów osiąganych przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
   • wymienionym w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy o CIT – dotyczy przychodów osiąganych przez podmioty z osobowością prawną, takie jak: spółki z o.o., akcyjne.
2. Przychód z ww. źródeł musi być uzyskany przez nierezydenta. Jeżeli to jest osoba fizyczna to nie posiada ona miejsca zamieszkania na terytorium Polski, a jeżeli jest to osoba prawna to nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub zarządu na terenie Polski.
3. Należy sprawdzić, czy przychód nie korzysta ze zwolnienia z podatków dochodowych.
4. Jeżeli wymagają tego przepisy, płatnik musi uzyskać certyfikat rezydencji podatnika.
5. W oparciu o obowiązujące stawki zryczałtowanego podatku dochodowego należy ustalić jaka stawka dotyczy osiągniętego przychodu.
6. Płatnik, jeżeli ma taki obowiązek, nalicza, pobiera i odprowadza podatek dochodowy do naczelnika właściwego urzędu skarbowego.

Rozliczanie podatku u źródła w deklaracji rocznej

Po zakończeniu roku podatkowego, który w przypadku podatku dochodowego od osób prawnych, nie zawsze będzie się pokrywał z rokiem kalendarzowym, płatnik podatku u źródła ma obowiązek złożyć deklaracje rozliczeniowe:

1. CIT-10Z – w zakresie pobranego podatku u źródła od osób prawnych.
2. PIT-8AR – w zakresie pobranego podatku u źródła od osób fizycznych.

PIT-8AR należy złożyć do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku do naczelnika urzędu skarbowego według miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Tematyka związana z poborem i zapłatą podatku u źródła ciągle budzi wiele emocji. Projekt objaśnień podatkowych związanych z tą problematyką na razie pozostaje w fazie roboczej. Ministerstwo Finansów informuje, że trwają prace dotyczące modernizacji poboru podatku u źródła, które zostaną ukończone w 2021 roku.