Na czym polega gwarancja bankowa i jaki jest jej koszt?

Gwarancja bankowa – omówione zagadnienia:

Pokaż więcej ↓

Gwarancja bankowa – na czym polega?

Gwarancja bankowa została uregulowana w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r.– Prawo bankowe i zgodnie z przepisem art. 81.

„Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji – bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku” [por. ustęp 1];
„Udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem nieważności” [por. ustęp 2].

Z powyższego przepisu wynikają następujące wnioski:

STRONY GWARANCJI BANKOWEJ

Gwarant (bank-gwarant) – bank lub inna instytucja finansowa, która udziela gwarancji.
Zleceniodawca – podmiot, który zleca bankowi wystawienie gwarancji, np. wykonawca w zamówieniach publicznych, najemca w umowie najmu, nabywca w umowie sprzedaży, zleceniodawca zazwyczaj zawiera z bankiem umowę gwarancyjną.
Beneficjent gwarancji – podmiot uprawniony do żądania zapłaty od banku, jeśli zleceniodawca nie spełni swojego zobowiązania (np. nie zapłaci czynszu, nie wykona robót, nie zapłaci faktury), np. wynajmujący.

CHARAKTER GWARANCJI BANKOWEJ

Jednostronne zobowiązanie banku (gwaranta), które nie zależy od woli drugiej strony (beneficjenta).
Gwarancję bankową wypłaca bank.
Bank zobowiązuje się zapłacić określoną kwotę beneficjentowi, pod warunkiem, że beneficjent spełni określone warunki zapłaty.
Gwarancja bankowa udzielana jest na zlecenie, co oznacza, że osoba trzecia (zleceniodawca) zawiera z bankiem odrębną umowę gwarancyjną (ważne – na podstawie umowy gwarancyjnej bank zobowiązuje się do wystawienia gwarancji na rzecz beneficjenta, zgodnie z warunkami określonymi przez zleceniodawcę i beneficjenta).

WARUNKI URUCHOMIENIA GWARANCJI

Bank wypłacił środki, beneficjent musi przedstawić żądanie zapłaty wraz z wymaganymi dokumentami, określonymi w treści gwarancji.
Skuteczność żądania zapłaty zależy od zgodności formalnej z warunkami gwarancji.

FORMA ŚWIADCZENIA BANKU

Bank może zrealizować płatność bezpośrednio lub przez inny bank.

FORMA PRAWNA GWARANCJI

Udzielenie i potwierdzenie gwarancji musi nastąpić na piśmie pod warunkiem nieważności.
Analogicznie – sama gwarancja jak i jej ewentualne potwierdzenie (np. przez inny bank) wymagają formy pisemnej – jest to rygor prawny.

WIERZYTELNOŚĆ Z GWARANCJI BANKOWEJ

Wierzytelność z gwarancji bankowej można przenieść (dokonać cesji), ale tylko łącznie z przeniesieniem wierzytelności, którą ta gwarancja zabezpiecza.

MOŻLIWOŚĆ POTWIERDZENIA GWARANCJI PRZEZ INNY BANK

Przepisy prawa bankowego przepisują również możliwość potwierdzenia gwarancji przez inny bank (tzw. potwierdzający bank):

bank A udziela gwarancji, a Bank B może ją potwierdzić.
w takim przypadku beneficjent może dochodzić zapłaty:
- od banku, który udzielił gwarancji (Bank A),
- od banku, który ją potwierdził (Bank B),
- albo od obu jednocześnie – aż do pełnej zapłaty.

WAŻNE – gwarancja bankowa to zobowiązanie banku (gwaranta) do zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz beneficjenta, jeśli spełnione są warunki określone w gwarancji. Zatem gwarancja jest czynnością bankową, której celem jej zapłata nie za swoje zobowiązanie, ale cudze.

Przykład:

Spółka X zawiera z bankiem umowę o udzielenie gwarancji (płaci prowizję, zobowiązuje się do ewentualnego zwrotu).
Bank wydaje dokument gwarancji na rzecz Y (beneficjenta).
Gwarancja trafia do Y jako załącznik do umowy najmu.
Gdy X nie płaci czynszu, Y:
- wysyła wezwanie do zapłaty do X,
- a jeśli brak zapłaty – składa żądanie zapłaty do banku.
Bank wypłaca pieniądze Y (do wysokości kwoty gwarancji).
Bank domaga się zwrotu od X (najczęściej zgodnie z zawartą umową gwarancyjną).

Rodzaje gwarancji bankowej

RODZAJ GWARANCJI BANKOWEJ	OPIS
GWARANCJA PRZETARGOWA (WADIALNA)	zabezpiecza udział w przetargu i zobowiązanie wykonawcy do zawarcia umowy zwrot wadium następuje tylko w przypadku wygranej
GWARANCJA ZWROTU ZALICZKI	zapewnia zwrot zaliczki wpłaconej przez zamawiającego, gdy wykonawca nie wywiąże się z umowy
GWARANCJA DOBREGO WYKONANIA UMOWY	zabezpiecza należyte wykonanie umowy przez wykonawcę wypłacana w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania
GWARANCJA SPŁATY KREDYTU	zapewnia bankowi spłatę kredytu przez kredytobiorcę abezpiecza wierzytelność banku
GWARANCJA ZAPŁATY RAT LEASINGOWYCH	zabezpiecza leasingodawcę w spłacie rat leasingowych przez leasingobiorcę
GWARANCJA ZAPŁATY DŁUGU CELNEGO	zabezpiecza urząd celny w przypadku niewpłacenia należności celnych przez dłużnika
GWARANCJA ZAPŁATY	ogólna gwarancja zabezpieczająca zapłatę określonej kwoty na rzecz beneficjenta
REGWARANCJA	gwarancja udzielona przez inny bank gwarantujący — rodzaj gwarancji „drugiego stopnia”
AKREDYTYWA STAND-BY	instrument podobny do akredytywy dokumentowej stosowany jako gwarancja zapłaty lub wykonania umowy

Wygaśnięcie gwarancji bankowej

Gwarancja bankowa wygasa poprzez:

spełnienie świadczenia – czyli gdy bank wypłacił beneficjentowi gwarantowaną kwotę zgodnie z warunkami gwarancji;
upływu terminu, na jaki gwarancja została udzielona – jeśli gwarancja ma określony czas obowiązywania i w tym czasie nie nastąpiło żądanie zapłaty, traci ważność.

Ile kosztuje gwarancja bankowa?

Koszt gwarancji zależy od wielu czynników i ustalany jest indywidualnie, a do jego głównych składników zalicza się:

prowizję,
dodatkowe opłaty w postaci:
- opłaty za rozpatrzenie wniosku,
- opłaty za przygotowanie dokumentu gwarancji,
- opłaty za aneksowanie umowy lub zmianę warunków,
- opłaty za wystawienie promesy gwarancyjnej.

Jak uzyskać gwarancję?

Uzyskanie gwarancji bankowej nie jest automatyczne – wymaga spełnienia określonych warunków:

Weryfikacja zdolności kredytowej – bank ocenia sytuację finansową klienta (dochody, zobowiązania, historię kredytową).
Złożenie wniosku i dokumentów.
Spełnienie warunków dodatkowych – bank może zażądać przykładowo otwarcia rachunku bankowego.
Zawarcie umowy gwarancyjnej.

Podsumowanie

Gwarancja bankowa jest narzędziem zabezpieczającym roszczenia wynikające z innej umowy, które zleceniodawca zleca bankowi realizować na rzecz beneficjenta. Relacje między gwarantem a zleceniodawcą są uregulowane oddzielnie, a warunki skorzystania z gwarancji zależą od stosunku podstawowego między zleceniodawcą a beneficjentem.