Czynny żal – podstawa prawna
Czynny żal regulowany jest w art. 16 ustawy, zgodnie z którym:„Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.”
Forma wyrażenia czynnego żalu
Zawiadomienie zazwyczaj jest składane na piśmie, chociaż istnieje możliwość przekazania go ustnie do protokołu. Czynny żal powinien informować o istotnych okoliczności czynu zabronionego, w szczególności wskazać osoby współdziałające. Zawiadomienie powinno zawierać opis czynu, który został popełniony oraz informację o innych osobach zaangażowanych w udział (o ile takie występowały). Niepowiadomienie choćby o jednym współdziałającym, o którym sprawca wie, wyklucza możliwość zastosowania „czynnego żalu”. Nie istotne jest jakimi motywami kieruje się sprawca zawiadamiający o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia. Podstawą skorzystania z czynnego żalu jest uregulowanie należności podatkowych (art 16 § 2 k.k.s.). Zapłata uszczuplonej należności nie musi następować równolegle ze składanym zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa czy wykroczenia skarbowego. Może nastąpić później – w terminie wyznaczonym przez organ podatkowy. Czynny żal odnosi taki sam skutek, jeżeli zapłata podatku nastąpi przed złożeniem zawiadomienia. Jak i dopiero w terminie wyznaczonym przez Urząd.Wykroczenia skarbowe
Wykroczenia skarbowe popełniane przez małe firmy (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą) najczęściej są spowodowane niewiedzą, lub zwykłym zapomnieniem o spoczywających na przedsiębiorcy obowiązkach. Najbardziej „popularne” wykroczenia to:- Niezłożenie deklaracji podatkowej w terminie,
- Niezainstalowanie w określonym przez przepisy terminie kasy fiskalnej,
- Niedokonanie przez nievatowca rejestracji jako podatnik VAT gdy wartość sprzedaży przekracza ustalony przepisami limit,
Czynny żal a korekta deklaracji
Obecnie nie ma potrzeby składania czynnego żalu w przypadku składania korekty deklaracji. Prawidłowo dokonana korekta wystarcza dla uniknięcia ewentualnej odpowiedzialności karnej skarbowej.Wynika to z art. 16a k.k.s.: “Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną korektę deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyny korekty i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie”.
Zawiadomienie jest bezskuteczne jeżeli zostało złożone:
- w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,
- po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
- po kontakcie z organami podatkowymi. Nie można zapytać się organu podatkowego o grożące mu sankcje za wdane wykroczenie/przestępstwo i dopiero następnie złożyć czynny żal.
Z czynnego żalu nie może skorzystać sprawca, który:
- kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego,
- wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego,
- zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że czynny żal został dokonany ze wszystkimi członkami grupy lub związku,
- nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.