Podatek od wartości dodanej (czyli VAT) wprowadzono na Łotwie w 1995 roku. Unia Europejska reguluje rejestrację, składanie deklaracji oraz przestrzeganie zasad łotewskiego VAT poprzez stosowne Dyrektywy Unijne. Łotwa wcieliła w życie postanowienia dyrektyw, przenosząc ich treść (wskutek czego także ich obowiązywanie) do własnej ustawy o VAT. Podatkiem zarządza łotewski Państwowy Urząd Skarbowy, będący częścią Ministerstwa Finansów.

Czy powinieneś zarejestrować się do łotewskiego VAT?

Rejestracja na potrzeby odprowadzania podatku VAT na Łotwie może obowiązywać zagranicznych przedsiębiorców, których firmy dostarczają towary lub usługi na rynku krajowym. Następnie – od podmiotów gospodarczych egzekwowane będzie ścisłe przestrzeganie wszelkich zasad rozliczania podatku VAT (w tym fakturowania i trzymania się określonych stawek), a także odprowadzanie należnych podatków.

Występują sytuacje handlowe wymagające od zagranicznych przedsiębiorców zarejestrowania się w łotewskich organach podatkowych. Są one zgodne z zasadami ogólnymi Unii europejskiej i obejmują:

• import towarów przez terytorium Łotwy z innego kraju (zarówno z UE, jak i spoza UE),
• przemieszczanie towarów pomiędzy Łotwą, a innymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej w ramach dostaw wewnątrzwspólnotowych (w formie sprzedaży lub zakupu towarów),
• kupno oraz sprzedaż towarów na Łotwie,
• internetowa sprzedaż łotewskim konsumentom towarów za pośrednictwem Internetu, która podlega łotewskiemu progowi rejestracji VAT w sprzedaży na odległość,
• przechowywanie towarów w magazynach konsygnacyjnych,
• organizację wystaw/konferencji/szkoleń/innych wydarzeń na żywo, na które wstęp jest płatny na wejściu,
• spółki będące, w innym wypadku, podmiotami gospodarczymi nie podlegającymi opodatkowaniu VAT, jednocześnie otrzymującymi usługi na Łotwie w ramach zasady odwrotnego obciążenia,
• samodzielną dostawę towarów.

Liczba firm, które muszą rejestrować się jako miejscowi płatnicy VAT świadczący usługi lokalnym firmom z Łotwy, jest mocno ograniczona. Zamiast przechodzenia przez ten proces, można skorzystać z odwrotnego obciążenia. Ta możliwość wynika ze zmian wprowadzonych w ramach Pakietu VAT z 2010 roku.

Przedsiębiorcy dostarczający usługi elektroniczne, nadawcze lub telekomunikacyjne dla łotewskich konsumentów, podlegają obowiązkowej rejestracji do celów VAT w jednym z krajów UE. Jest to możliwe dzięki systemowi MOSS, z którego wynika możliwość złożenia jednej deklaracji obejmującej wszystkie 27 państw członkowskich Unii Europejskiej.

Jakie są łotewskie progi rejestracyjne VAT?

Dla firm zagranicznych (VAT/GST zarejestrowanych w swoim kraju) prowadzących na Łotwie działalność handlową, próg rejestracyjny jest zerowy.

Firmy zarejestrowane w UE do VAT, które sprzedają Łotyszom towary za pośrednictwem Internetu podlegają progowi rejestracji do VAT wynoszącemu 35 tysięcy euro rocznie.

Jakie informacje są wymagane do uzyskania łotewskiego numeru VAT i rejestracji?

Od firm, które nie są łotewskimi rezydentami podatkowymi, Łotewski Urząd Skarbowy będzie wymagać wypełnienia odpowiedniego formularza (VAT-22) oraz złożenia go wraz z niezbędną dokumentacją:

• certyfikat VAT, który potwierdza zarejestrowanie firmy jako podatnika VAT w innym miejscu niż terytorium Unii Europejskiej (jeżeli dotyczy),
• wyciąg z krajowego rejestru handlowego firmy.

Czy wymagany jest łotewski przedstawiciel fiskalny lub agent?

Działając w zgodzie z Dyrektywami Unii Europejskiej odnośnie podatku VAT, które wprowadzono w 2002 roku, lokalny łotewski agent czy też przedstawiciel nie jest wymagany przez firmę prowadzącą działalność na terenie innego kraju członkowskiego UE.

Jaki jest format łotewskiego numeru VAT?

Przestrzeganie łotewskiego podatku VAT

Kiedy firma już zarejestruje się do łotewskiego VAT, zaczną obowiązywać ją lokalne przepisy dotyczące wielu aspektów. Dotyczą m.in.:

• wystawiania faktur z danymi ujawniającymi (okreśłone w łotewskiej ustawie o VAT),
• elektroniczne faktury zaopatrzone w odpowiedni podpis elektroniczny, z zatwierdzoną autentycznością oraz zgodą odbiorcy,
• prowadzenia ewidencji księgowej, której okres przechowywania musi trwać co najmniej 10 lat,
• właściwego fakturowania klientów za towary lub usługi (w zgodzie z łotewskimi przepisami VAT dotyczącymi czasu dostawy),
• przetwarzania not kredytowych oraz innych korekt,
• stosowania zatwierdzonych kursów walut zagranicznych.

Jaki jest punkt podatkowy dla łotewskiego podatku VAT?

Obowiązek podatkowy powstaje w momencie dostawy towarów. Dzieje się tak w np. w przypadku większości towarów, dla których nie wystawia się faktury VAT (choćby sprzedaż detaliczna). Kiedy jednak faktura VAT jest wystawiana (jak w większości transakcji B2B), za moment powstania obowiązku podatkowego uważa się datę wystawienia faktury (nie ma znaczenia kiedy nastąpiła dostawa towarów).

Usługi podlegają pod nieco inne zasady. Chwilą powstania obowiązku podatkowego jest moment, w którym usługa jest świadczona lub wykonywana w sposób ciągły, przez dłuższy okres. Wtedy faktura VAT musi być wystawiana co sześć miesięcy. Zasada dotycząca momentu powstania obowiązku podatkowego na Łotwie określa, kiedy podatek VAT jest należny. Musi być wpłacony do urzędu skarbowego do dwudziestego dnia następującego po okresie rozliczeniowym VAT.

Kiedy płatność ma miejsce przed wystawieniem faktury (lub przed dostawą towarów lub usług), powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce w momencie dokonania płatności. Podobnie wygląda to w przypadku faktury wystawionej przed dostawą towarów lub świadczeniem usług. Moment powstania obowiązku podatkowego następuje w dniu wystawienia faktury.

Stawki VAT na Łotwie

Będąc dostawcą towarów lub usług zarejestrowanym na Łotwie jako płatnik VAT, należy naliczyć odpowiednią stawkę VAT i pobierać podatek celem jego dalszej zapłaty łotewskim władzom podatkowym poprzez wypełnienie deklaracji VAT. Kiedy Łotwa przestrzega zasad UE dotyczących zgodności z VAT, nieustannie ma swobodę w ustalaniu własnej (górnej) stawki VAT. Jedynym warunkiem koniecznym jest ustalenie stawki tak, aby była wyższa niż 15%.