Podatek giełdowy – jak rozliczać zyski kapitałowe?

Co to podatek giełdowy?

W myśl art. 30a i 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek giełdowy wynosi 19% (zgodnie z zasadami opodatkowania liniowego) od uzyskanej wartości dochodów z inwestycji w instrumenty finansowe. Dotyczy to zatem np. akcji, obligacji, opcji, kontraktów terminowych itd. Różnić mogą się jednak terminy i sposoby uiszczenia podatku w określonych przypadkach. Nawet jeśli inwestor stracił na obrocie papierami wartościowymi w danym roku, to wciąż musi wypełnić zeznanie podatkowe.

W przypadku posiadanych kont oszczędnościowych lub lokat bankowych podatek pobiera się z góry, więc nie ma konieczności samodzielnego rozliczania go. Podobnie jest z inwestowaniem w fundusze inwestycyjne – o ile nie zrezygnujesz w danej chwili z tej inwestycji i nie otrzymasz zgromadzonych środków. Wynika to z tego, że rozliczeniem podatku z Urzędem zajmuje się wybrany fundusz inwestycyjny. Jeżeli zdecydujesz się na umarzanie zgromadzonych środków w ramach TFI, przyjmuje się następujące podejście:

• FIFO – umarzanie najwcześniej zakupionych jednostek;
• HIFO – umarzanie najdroższych zakupionych jednostek;
• LIFO – umarzanie najpóźniej zakupionych jednostek.

Jak rozliczać zyski kapitałowe?

Osoby, które obowiązuje podatek dochodowy, muszą dostarczyć do Urzędu Skarbowego dostarczyć deklarację PIT-38. Kiedy jest konieczne spełnienie tego zobowiązania?

Dotyczy to podatników, którzy w danym roku podatkowym osiągnęło przychody z tytułu odpłatnego zbycia:

• papierów wartościowych;
• pożyczonych papierów wartościowych;
• pochodnych instrumentów finansowych;
• udziałów w spółkach prawa handlowego z osobowością prawną lub wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo;
• waluty wirtualnej.

Oprócz PIT-38 należy również złożyć PIT-8C. Deklarację wystawia biuro maklerskie, w którym podatnik posiada rachunek inwestycyjny i z tego tytułu ponosi koszty uzyskania przychodu. Jeśli korzystasz z usług kilku biur maklerskich, każde z nich wyśle Ci zestawienie z dokonanymi przez Ciebie transakcjami.

Warto również wspomnieć, iż nie ma możliwości wspólnego rozliczenia podatku przez małżonków – każdy musi wypełnić deklarację oddzielnie.

Termin rozliczenia PIT-38

Deklarację podatkową musisz złożyć do 30 kwietnia danego roku kalendarzowego. Jeśli data ta wypada w dzień ustawowo wolny lub w sobotę, ostatni dzień upływu terminu przypada na pierwszy dzień roboczy następujący po 30 kwietnia. W 2023 roku był to 2 maja.

Ulgi od podatku giełdowego

Istnieją dwie sytuacje, w których możemy być zwolnieni z rozliczenia zysków kapitałowych. Dotyczy to:

Poniesienie strat giełdowych w poprzednich latach – przysługuje inwestorom, którzy w 5 poprzednich latach wykazali straty. Wartość odliczonej sumy nie może być jednak wyższa niż 50% całej straty;

Zapłaty podatku za granicą – przysługuje osobom, które zapłaciły podatek dochodowy poza granicami Polski (PIT/ZG). Możesz skorzystać z ulgi abolicyjnej;

Posiadanie Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) lub Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – warunkiem uprawniającym do skorzystania z ulgi to wypłacenie zgromadzonych środków dopiero po uzyskaniu prawa do emerytury;

OIPE (Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny) – ustawa regulująca tę kwestię przyjęto 18 kwietnia 2023 roku. Dotyczy ona nowego sposobu inwestowania transgranicznego i gromadzenia długoterminowych oszczędności. Jest to rozwiązanie dedykowane każdemu mieszkańcowi Unii Europejskiej i pozwala na ominięcie obowiązku rozliczenia się z zysków kapitałowych;

Podobne możliwości oferują Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) lub Pracownicze Programy Emerytalne (PPE) – w przypadku PPK, jeśli po 60. roku życia wypłacisz do 25% zgromadzonych oszczędności, a pozostałą kwotę rozłożysz na 120 rat. W PPE dotyczy to sytuacji, gdy ukończysz 60 lat lub przejdziesz na wcześniejszą emeryturę.

Inwestowanie w metale lokacyjne np. złoto – jeżeli zakupione złoto przechowujesz dłużej niż 6 miesięcy, znika obowiązek zapłacenia podatku dochodowego. Wiążący jest jedynie podatek od czynności cywilnoprawnej wynikający ze sprzedaży, który wynosi 2% (jeśli wartość transakcji wynosi powyżej 1000 zł). Wyjątkiem jest zakup złota papierowego, w którym należy już uiścić opłatę od zysków kapitałowych;

Inwestowanie w nieruchomości – w tym przypadku nie obowiązuje podatek giełdowy, natomiast należy opłacić podatek dochodowy od osób fizycznych;

Otrzymane zyski możesz przekazać na cele charytatywne, w takich sytuacjach jesteś zwolniony z zapłacenia podatku;

Możesz skorzystać z ulgi o wysokości 50% wartości przeznaczonych środków na inwestycje w fundusze venture capital. Są to podmioty zajmujące się finansowaniem młodych firm, start-upów z dużym potencjałem szybkiego wzrostu;

Stosuj strategię inwestycyjną Kup i trzymaj – nabywaj akcje z długim horyzontem czasowym, możesz przechowywać je w swoim portfelu inwestycyjnym przez wiele lat i mogą one pełnić funkcję stabilizującą Twoje finanse. Jeżeli przez długi okres nie zamierzasz sprzedawać tych akcji, nie masz obowiązku rozliczenia podatku od zysków kapitałowych.

Zmiany w podatku giełdowym od 2024 roku?

Od jakiegoś czasu Ministerstwo Finansów deklarowało, iż pracuje nad zmianą dotychczasowych warunków rozliczania podatku giełdowego. Ma bowiem zostać wprowadzona kwota wolna od tej daniny w wysokości 10 000 zł oraz zmianę z 19% na 20%. Plan wejścia ustawy w życia szacuje się na 2024 rok, aczkolwiek nie są to potwierdzone informacje.

Podsumowanie

Działając na rynku papierów wartościowych warto pamiętać o spełnieniu obowiązków podatkowych oraz znać możliwości uzyskania ulg oraz zwolnień w tym zakresie. W ten sposób możesz podjąć działania, pozwalające na efektywniejsze zarządzanie swoimi finansami.