Prawo do popełnienia błędu – nowy przywilej podatników

Z dniem 1 stycznia 2020 roku wchodzi w życie zmiana ustawy Prawo przedsiębiorców wprowadzona ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych.

Nowy przepis ustawy wskazuje, że jeżeli przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej narusza przepisy prawa związane z wykonywaną działalnością gospodarczą w okresie 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, a właściwy organ wszczyna w związku z tym naruszeniem postępowanie:

– przed nałożeniem na przedsiębiorcę grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożeniem na niego lub wymierzeniem mu administracyjnej kary pieniężnej organ ten wzywa, w drodze postanowienia, przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń, jeżeli skutki takie wystąpiły, w wyznaczonym przez siebie terminie.

Prawo do popełnienia błędu dotyczy tylko i wyłącznie przedsiębiorców będących osobami fizycznymi

Z przepisu wynika, że prawo to jest ograniczone czasowo i dotyczy początkowego okresu prowadzenia działalności, w którym najczęściej jako początkujący przedsiębiorcy naruszymy przepisy podatkowe.

W praktyce, gdy mały lub średni przedsiębiorca nie złoży w terminie deklaracji podatkowej lub prześle po terminie jednolity plik kontrolny organ podatkowy przed nałożeniem kary grzywny lub kary pieniężnej wzywa, w drodze postanowienia, przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń, jeżeli skutki takie wystąpiły, w wyznaczonym przez siebie terminie.

Jeżeli w naszej sprawie prowadzone jest już postępowanie mandatowe na podstawie ustawy karnej skarbowej przedstawiciel organu podatkowego może odebrać od przedsiębiorcy pisemne oświadczenie, w którym przedsiębiorca ten zobowiązuje się do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń, jeżeli skutki takie wystąpiły, w wyznaczonym nam terminie.

Należy pamiętać, że w przypadku gdy przedsiębiorca odmówi złożenia pisemnego oświadczenia, to nie może skorzystać z prawa do popełnienia błędu.

W momencie gdy usuniemy stwierdzone naruszenie przepisów prawa podatkowego czyli złożymy deklarację podatkową, wyślemy drogą elektroniczną jednolity plik kontrolny to przedsiębiorca nie będzie podlegał karze w postępowaniu mandatowym.

A w postępowaniu administracyjnym, w którym naruszenie przepisów podlega karze pieniężnej np. za niestawienie się na wezwanie organu bez uzasadnionej przyczyny lub odmówienie okazania lub nie przedstawienia w wyznaczonym terminie dokumentów w tym ksiąg podatkowych, których obowiązek posiadania wynika z przepisów prawa podatkowego organ podatkowy w drodze decyzji odstąpi od nałożenia kary pieniężnej, stosując tylko pouczenie.

Prawo do popełnienia błędu nie ma zastosowania, jeżeli:

• 1) naruszenie dotyczy przepisów prawa, które zostały naruszone przez przedsiębiorcę w przeszłości lub
• 2) naruszenie przepisów prawa jest rażące, lub
• 3) nie jest możliwe usunięcie naruszeń przepisów prawa lub gdy wywołały one nieodwracalne skutki, lub
• 4) konieczność nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożenia lub wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej wynika z ratyfikowanej umowy międzynarodowej albo bezpośrednio stosowanych przepisów prawa Unii Europejskiej, lub
• 5) naruszenie przepisów prawa polega na wykonywaniu działalności gospodarczej pomimo braku uzyskania wymaganych prawem koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej lub na działaniu bez uzyskania wcześniejszej zgody, zezwolenia lub pozwolenia właściwego organu na to działanie, jeżeli przepisy przewidują obowiązek ich uzyskania, lub na działaniu niezgodnym z taką zgodą, zezwoleniem lub pozwoleniem, lub
• 6)przepisy odrębne przewidują nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożenie lub wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za niewykonanie zaleceń pokontrolnych.

Instytucja „prawo do popełnienia błędu” pozwala początkującym przedsiębiorcom uniknąć obciążeń finansowych za błędy popełnione w początkowej fazie prowadzenia działalności, które często są niezamierzone i spowodowane niejasnymi przepisami podatkowymi.