Małgorzata Jagusiak
Od 2020 roku zaczęły obowiązywać przepisy z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nazywane ulgą na złe długi. Dla niektórych przedsiębiorców stosowanie tych nowych zasad jest przywilejem, a dla niektórych obowiązkiem. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jak wygląda rozliczanie przeterminowanych kosztów u ryczałtowca począwszy od 2022 roku.
Czym jest ulga na złe długi?
Tytułem przypomnienia napiszemy kilka słów na temat ulgi na złe długi. Zasada rozliczania dotyczy przypadków, kiedy w wyniku przeprowadzonej transakcji zakupu towaru/usługi nie dojdzie do zapłaty za nie w terminie 90 dni od upływu terminu płatności wskazanego na fakturze/rachunku lub zawartej umowie. Najpierw ulga na złe długi obejmowała tylko przedsiębiorców, którzy byli czynnymi podatnikami VAT. W następnej kolejności ulgą zostały objęte również podatki dochodowe, w tym zryczałtowany podatek dochodowy. Żeby skorzystać z ulgi na złe długi przedsiębiorca musi jeszcze m.in. zbadać sytuację prawną dłużnika na dzień skorzystania z ulgi. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w podlinkowanej publikacji.
Przykład 1
Pani Krystyna prowadzi sklep internetowy i opłaca ryczałt, jest czynnym podatnikiem VAT. W miesiącu maju 2022 roku dokonała sprzedaży na rzecz kontrahenta towarów, których wartość brutto wyniosła 1.230 zł (w tym VAT 230 zł), należność została ujęta w ewidencji przychodów za miesiąc maj. Termin płatności na fakturze został określony na 30 czerwca 2022 r. Jeżeli nabywca nie zapłaci za fakturę do 28.09.2022 r., to pani Krystyna może 29.09.2022 r. pomniejszyć podstawę do opodatkowania miesiąca września o kwotę 1.000 zł. Taka operacja nie podlega księgowaniu w ewidencji przychodów.
Przykład 2
Pan Andrzej prowadzi działalność gospodarczą, jest na ryczałcie a także jest podatnikiem VAT. W czerwcu 2022 roku zakupił towary na kwotę 2.460 zł brutto (w tym VAT 460 zł). Termin płatności za fakturę upłynął 20.08.2022 roku. 90 dni od upływu terminu płatności mija 18.11.2022 r. Jeżeli pan Andrzej nie dokona płatności w tym terminie, to ma obowiązek w listopadzie zwiększyć podstawę do opodatkowania ryczałtem o kwotę 2.000 zł netto.
Przedsiębiorcy, którzy opłacają ryczałt nie księgują kosztów uzyskania przychodów, dlatego też nie mogą pomniejszyć kosztów a jedynie zwiększyć podstawę do opodatkowania ryczałtem.
Przeterminowanie kosztów u ryczałtowca od 2022 roku
Do końca 2021 roku przedsiębiorcy opłacający ryczałt mieli obowiązek zwiększania przychodów o każdy nieopłacony wydatek, który miał związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Przykład 3
Pani Klaudia zakupiła usługę reklamową w maju 2021 roku, której termin płatności minął 30 czerwca 2021 r. W tej sytuacji, ponieważ faktura nie została opłacona w terminie 90 dni od upływu terminu płatności pani Klaudia powinna we wrześniu 2021 r. zwiększyć podstawę do opodatkowania o nieopłaconą kwotę faktury.
Od 1 stycznia 2022 roku ustawodawca wprowadził doprecyzowujący zapis do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z którego jednoznacznie wynika, że przychody zwiększa się jedynie o niezapłacone kwoty dotyczące zakupu towarów.
Oznacza to, że w obecnym kształcie przedsiębiorcy opłacający ryczałt mają obowiązek zwiększenia podstawy do opodatkowania o niezapłaconą fakturę zakupu towarów.
Przykład 4
Pan Michał opłaca ryczałt i jest czynnym podatnikiem VAT. W miesiącu styczniu 2022 roku zakupił towary handlowe na kwotę brutto 3.690 zł (w tym VAT 690 zł). Termin płatności za fakturę minął w marcu 2022 roku i faktura nie została opłacona. W tym przypadku pan Michał powinien zwiększyć podstawę do opodatkowania w miesiącu czerwcu o kwotę 3.000 zł netto, ponieważ w tym miesiącu mija 90 dni od terminu płatności faktury.
Jeżeli płatność zostanie uregulowana w terminie późniejszym wówczas podstawa do opodatkowania zostanie odpowiednio zmniejszona.
Przykład 5
Pan Michał z przykładu 4 zapłacił 3.690 zł za fakturę zakupu towarów handlowych w listopadzie 2022 r. W tej sytuacji podstawa do opodatkowania miesiąca listopada może zostać pomniejszona o kwotę 3.000 zł, czyli o tę kwotę, o którą została zwiększona podstawa w miesiącu czerwcu 2022 r. W przypadku braku przychodu w danym okresie rozliczeniowym pomniejszenia można dokonać w kolejnym okresie lub w zeznaniu rocznym.
W związku z rozliczaniem ulgi na złe długi przez przedsiębiorców opłacających ryczałt należy podkreślić, że pomimo tego, iż w przepisach jest mowa o zwiększaniu/zmniejszaniu przychodów, to zatory płatnicze nie są ujmowane w ewidencji przychodów, wpływają jedynie na zmianę podstawy obliczenia ryczałtu. Tym samym nie będą brane pod uwagę przy obliczaniu składki zdrowotnej. Taką informację można również uzyskać kierując zapytanie do Krajowej Informacji Skarbowej.
Definicja towaru w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym
Ustawy podatkowe często definiują niektóre pojęcia. Tak też jest w przypadku ustawy o ryczałcie, w której można znaleźć definicję “towarów”, która jest istotna z punktu widzenia omawianej tematyki. I tak pod tym pojęciem należy rozumieć:
- towarami handlowymi są towary (wyroby) zakupione w celu dalszej odprzedaży, w stanie nieprzetworzonym,
- surowcami i materiałami podstawowymi są materiały, które w procesie produkcji lub przy świadczeniu usług stają się główną substancją gotowego wyrobu. Do materiałów podstawowych zalicza się również materiały stanowiące część składową (montażową) wyrobu lub ściśle z wyrobem złączone, z tym że za surowce i materiały podstawowe nie uważa się paliw i olejów zużywanych w transporcie.
W świetle tej definicji pod pojęciem towaru będą mieściły się również surowce i materiały podstawowe wykorzystywane w produkcji/montażu wyrobów gotowych.
Przykład 6
Pan Piotr prowadzi firmę budowlaną, zajmuje się budową domów. W jego przypadku wszystkie zakupione materiały typu: cegła, zaprawa, piasek, izolacja, kleje, płytki, znajdą się w definicji szeroko rozumianego towaru.
Przykład 7
Pan Stefan produkuje siatkę ogrodzeniową na bazie zakupionego drutu. W tym przypadku drut będzie surowcem do wytworzenia gotowego produktu, jakim jest siatka. Natomiast na gruncie ustawy zakup drutu należy traktować, jak towar.
Podsumowanie
Pomimo tego, że przedsiębiorcy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie mają możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów, to i tak ustawodawca nałożył na nich obowiązek zwiększenia podstawy do opodatkowania w sytuacji braku zapłaty świadczenia pieniężnego z tytułu powstania zobowiązania przy nabyciu towarów. Jak zostało to opisane w artykule pojęcie towaru jest obszerne i mieści się pod nim również zakup surowców i materiałów podstawowych. Począwszy od 2022 roku przedsiębiorcy na ryczałcie mają obowiązek zwiększania podstawy do opodatkowania w przypadku braku zapłaty wydatku, ale dotyczącego tylko zakupu towarów. Pozostałe zobowiązania, jeżeli nie zostaną uregulowane w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności nie będą zwiększały podstawy do opodatkowania. Zatory płatnicze nie mają wpływu na wysokość składki zdrowotnej. Dłużnik powinien kontrolować terminy regulowania zobowiązań podatkowych, szczególnie w zakresie zakupu towarów. Ulga na złe długi jest wykazywana w zeznaniu rocznym PIT-28 na załączniku PIT-WZR. Obowiązek stosowania ulgi na złe długi przez dłużnika nie zależy od tego, czy wierzyciel skorzystał z ulgi.
518 
Adrianna Glapiak
Justyna Czerwińska
Marta Matylda Kania
Adam Sawicki
