Rezydencja podatkowa obywatela Ukrainy – uproszczenia w jej ustalaniu

Na skutek konfliktu zbrojnego, jaki rozgrywa się poza naszymi granicami, do Polski przybyło wiele osób z Ukrainy, które tutaj mieszkają i pracują. Rodzi się więc pytanie, jak to jest z rezydencja podatkową obywatela Ukrainy i w tej publikacji zajmiemy się tym właśnie tematem.

Jak należy rozumieć rezydencję podatkową?

Ustalenie rezydencji podatkowej ma kluczowe znaczenie dla ustalenia miejsca opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak się okazuje w praktyce mogą wystąpić niemałe problemy z prawidłowym określeniem rezydencji podatkowej. Osoba fizyczna, która pracuje, prowadzi działalność gospodarczą na terytorium Polski może płacić podatek dochodowy od całości lub od części swoich dochodów.

Nieograniczony obowiązek podatkowy	Ograniczony obowiązek podatkowy
Osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów/przychodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów	Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów/przychodów osiąganych na terytorium Polski

W kontekście nieograniczonego i ograniczonego obowiązku podatkowego ważne będzie ustalenie m.in.:

• miejsca zamieszkania,
• ośrodka interesów życiowych,
• centrum interesów osobistych,
• centrum interesów gospodarczych.

W dobie możliwości swobodnego przemieszczania się pomiędzy różnymi krajami nie jest to wcale łatwa sprawa, tym bardziej, że przepisy nie definiują tych pojęć. Z pomocą przyszło Ministerstwo Finansów, które w ostatnim czasie wydało objaśnienia podatkowe.

Rezydencja podatkowa obywatela Ukrainy

Od wielu lat zauważalna jest tendencja wzrostu zatrudnienia obywateli Ukrainy w Polsce, miało to już miejsce przed rozpoczęciem wojny na Ukrainie. Nic więc dziwnego, że z myślą o tej stosunkowo dużej grupie społecznej pojawiają się różnego rodzaju informacje, wyjaśnienia pozwalające na prawidłowe dokonywanie rozliczeń podatkowych. Między innymi na stronie podatki.gov.pl pojawił się informator na temat rozliczania dochodów/przychodów uzyskanych na terytorium Polski w 2022 roku przez obywateli Ukrainy. Można w nim przeczytać informacje także na temat rezydencji podatkowej. Przy ustalaniu rezydencji podatkowej należy wziąć pod uwagę obowiązujące przepisy, a w szczególności:

• ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT),
• konwencję MLI.

Ustawa o PIT	Konwencja MLI*)
Z ustawy o PIT wynika, że osoba pozostaje polskim rezydentem podatkowym o ile: posiada na terytorium Polski centrum interesów życiowych lub przebywa dłużej niż 183 dni w roku podatkowym na terytorium Polski	W art. 4 Konwencji opisany został tryb postępowania w stosunku do osób fizycznych, które mają swoją siedzibę na terytorium więcej niż jednego państwa. Kluczowe będzie ustalenie czy obywatel Ukrainy jest lub nie rezydentem Ukrainy, od tego będzie zależał sposób dokonywania rozliczeń podatkowych. Zgodnie z obowiązującą zasadą unikania podwójnego opodatkowania uzyskane dochody/przychody będą opodatkowane tylko w jednym kraju, dzięki odpowiednim metodom rozliczenia rocznego
Ważne! Ukraiński rezydent podatkowy będzie podlegał w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu a to oznacza, że w Polsce będą opodatkowane jedynie dochody uzyskane na terytorium naszego kraju

^{*) Konwencja MLI są to wielostronne ustalenia pomiędzy krajami mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku. Konwencja został opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2018 roku pod poz. 1369.}

Rezydencja podatkowa obywatela Ukrainy – uproszenia w jej ustalaniu

www.gov.pl można przeczytać, że obywatel Ukrainy może potwierdzić przeniesienie na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych) poprzez złożenie oświadczenia do swojego pracodawcy. Będzie to oznaczało, że obywatel Ukrainy jest polskim rezydentem podatkowym.

Ważne!
Pracodawca, który zatrudnia obywatela Ukrainy nie jest zobowiązany do dokonywania szczegółowych ustaleń w zakresie sytuacji faktyczno-prawnej pracownika i nie ma obowiązku samodzielnego ustalenia państwa jego rezydencji podatkowej
Jeśli pracownik, który jest obywatelem Ukrainy złoży takie oświadczenie, to płatnik nie jest zobowiązany do sprawdzania autentyczności tego oświadczenia, chyba że z informacji i dokumentów znajdujących się w jego posiadaniu wynikają inne ustalenia

Wszystkie publikowane informacje na stronach rządowych dostępne są również w języku ukraińskim.

Rezydencja podatkowa obywatela Ukrainy – podsumowanie

W celu dokonania prawidłowego rozliczenia dochodów/przychodów przez osobę fizyczną po zakończeniu roku podatkowego niezbędne jest ustalenie rezydencji podatkowej. Przepisy obowiązujące w tym obszarze są dość ogólne i niejednokrotnie przysparzają problemów z właściwą ich interpretacją. Należy zaznaczyć, że każda sytuacja może być nieco odmienna, a to wymaga indywidualnej oceny. Na stronach rządowych można znaleźć dostęp do publikacji dedykowanych dla obywateli Ukrainy, które w przyjaznej formie wyjaśniają zasady postępowania. Dodatkowo wychodząc naprzeciw oczekiwaniom obywateli Ukrainy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej ze względu na wojnę, przyjęto uproszczoną zasadę uznawania rezydencji podatkowej obywatela Ukrainy w Polsce. Wystarczy, że złoży oświadczenie do swojego pracodawcy, że w Polsce jest jego centrum interesów życiowych, co będzie oznaczało, że jest polskim rezydentem podatkowym i będzie rozliczał podatek dochodowy od wszystkich dochodów/przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.