Obowiązek podatkowy

W myśl art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje w chwili dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Ponadto ustawa wskazuje również, iż obowiązek podatkowy powstaje w sytuacji, kiedy dana usługa zostanie wykonana częściowo lub nastąpiło otrzymanie części zapłaty.

Przykład:

Firma X, która jest płatnikiem VAT, wynajmuje lokal użytkowy na rzecz firmy Y – również płatnika VAT. Faktury wystawiane są 3 dnia każdego kolejnego miesiąca za dany miesiąc. Termin zapłaty został ustalony w umowie. Wskazano, iż wpłata będzie dokonywana do 10 dnia danego miesiąca. Obowiązek podatkowy u podatnika wynajmującego powstaje w dniu wystawienia faktury. Na przykład firma X wystawiła fakturę 3 kwietnia, obowiązek podatkowy u podatnika wynajmującego powstaje w dniu wystawienia faktury, czyli 3 kwietnia.

W przypadku, kiedy ustalono następujące po sobie terminy płatności lub rozliczenia przyjmuje się, iż usługa została wykonana z upływem każdego okresu związanego z rozliczeniem lub płatnością, do momentu zakończenia usługi.

Rozważając kwestię najmu należy przeanalizować art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, w którym ustawodawca określa szczególny moment powstania obowiązku, odnosząc się do daty wystawienia faktury. Podatnicy powinni jednak pamiętać o sytuacji, kiedy nie zostanie wystawiona faktura, ale upłynie termin płatności określony w umowie. Wówczas termin płatności jest jednoznaczny z momentem powstania obowiązku.

Podstawową zasadą jest to, że fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Natomiast zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 fakturę dotyczącą najmu wystawiamy nie później niż z upływem terminu płatności. Należy zwrócić uwagę na art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT omawiający kwestię pobrania zaliczki. W przypadku najmu nie ma zastosowania przepis wskazujący, iż należy wystawić fakturę na pobraną zaliczkę. Ponieważ u wynajmującego nie powstanie obowiązek wystawienia faktury na otrzymaną zaliczkę.

Przykład:

Firma Alfa (podatnik VAT) w listopadzie 2014 r. podpisała umowę najmu lokalu użytkowego z innym podatnikiem VAT (firma Beta). Zgodnie z umową czynsz ma być płatny za poszczególne kwartały w terminie do 10 dnia miesiąca, następującego po każdym kolejnym kwartale. W lutym 2015 r. (wcześniej niż wynika z umowy) Firma Beta wpłaciła czynsz za pierwszy okres rozliczeniowy (pierwszy kwartał 2015). W Firmie Alfa nie wystąpił obowiązek udokumentowania fakturą otrzymanej zaliczki.

Ustawodawca przewiduje także inne postępowanie w przypadku osób nie prowadzących działalności. Zgodnie z art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktury dotyczącej najmu również wtedy, gdy żąda wystawiania takiej faktury.

• posiadamy fakturę za najem – księgujemy w dacie wystawienia w KPiR, natomiast w ewidencji zakupów VAT, nie wcześniej niż w dniu otrzymania faktury,
• jeżeli dokonamy wpłaty zgodnie z terminem płatności wskazanym w umowie, ale nie otrzymamy faktury – księgujemy w dacie zapłaty w KPiR, natomiast w ewidencji zakupów VAT nie wykazujemy transakcji nieudokumentowanej fakturą.

Przykład:

Jak rozliczyć się z dochodów z najmu? Dowiedz się więcej.