Małgorzata Jagusiak
Na łamach naszych artykułów najczęściej zajmujemy się tematami związanymi z jednoosobową działalnością gospodarczą. Jednak praktyka pokazuje, że zainteresowanie spółkami kapitałowymi od momentu wprowadzenia Polskiego Ładu znacznie wzrosło, stąd też dobrze jest wiedzieć, jak wygląda rozliczanie składki zdrowotnej w takich spółkach. I właśnie tym tematem zajmiemy się w dzisiejszej publikacji.
Spółki kapitałowe – ogólne informacje
Prowadzenie działalności gospodarczej jest możliwe w oparciu o wpis do CEIDG przy osobach fizycznych lub wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) w przypadku spółek kapitałowych. Przepisy, które regulują działalność spółek prawa handlowego, tak też nazywane są spółki kapitałowe, znalazły się w ustawie Kodeks spółek handlowych. Znajdziemy w niej sporo cennych informacji na temat zasad rozliczania spółek kapitałowych. Na potrzeby naszych rozważań ustalimy kilka niezbędnych informacji.
Spółkami handlowymi są:
|
Pod pojęciem spółki kapitałowej kryje się:
|
Spółki prawa handlowego posiadają osobowość prawną a to oznacza, że mają zdolność do czynności prawnych, m.in. zdolność sądową i procesową |
Wszystkie sprawy spółki są załatwiane przez odpowiednie organy m.in. zgromadzenie wspólników, zarząd spółki, rada nadzorcza |
Na majątek spółki składa się kapitał zakładowy i kapitał zapasowy |
Łączenie różnych form aktywności zawodowej
Posiadanie udziałów w spółkach kapitałowych może być tylko jednym ze źródeł dochodów. Przepisy nie zabraniają łączenia różnych form prowadzenia działalności gospodarczej i pracy na podstawie umowy. Można pracować na umowę o pracę, na umowy cywilnoprawne, prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą i być udziałowcem w spółkach osobowych czy też kapitałowych. Nie ma żadnych ograniczeń na tym polu, piszemy o tym w kontekście omawianej tematyki. Jest to szczególnie istotne po zmianie przepisów od 1 stycznia 2022 roku w zakresie zasad obliczania i opłacania składki zdrowotnej w prowadzonej działalności gospodarczej. Pisaliśmy już na ten temat niejednokrotnie zwracając szczególną uwagę na newralgiczne obszary wprowadzonych zmian. Zobaczmy więc co mówią przepisy na temat zapłaty składki zdrowotnej, jeśli posiadamy udziały w spółkach kapitałowych.
Składka zdrowotna a udziały w spółkach kapitałowych
Przy prowadzeniu kilku rodzajów pozarolniczej działalności trzeba najpierw ustalić do jakiego źródła przychodów się kwalifikują, ponieważ od tego będzie zależało, jaką składkę na ubezpieczenie zdrowotne trzeba będzie zapłacić. Począwszy od 2022 roku wiedza na ten temat jest niezbędna, ponieważ składka zdrowotna jest dużym dodatkowym obciążeniem finansowym. Poniżej prezentujemy ogólne zasady rozliczania składki zdrowotnej w zależności od formy prowadzonej działalności gospodarczej na potrzeby omawianej tematyki:
Możliwe formy opodatkowania przychodów/dochodów:
|
|
| Składka zdrowotna jest opłacana według zasad obowiązujących do każdej z tych form opodatkowania. W jaki sposób wygląda rozliczanie składki zdrowotnej w 2023 roku można przeczytać w podlinkowanej publikacji | Składka zdrowotna jest liczona od podstawy wymiaru wynoszącej 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale roku ubiegłego, odrębnie od każdego rodzaju prowadzonej działalności. Na wykazie nie znajdziemy m.in. wieloosobowej spółki z o.o. czy spółki akcyjnej a to oznacza, że udziałowcy nie mają obowiązku zapłaty składki zdrowotnej, chyba że któryś z nich będzie pobierał wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług dla spółki |
Organ ZUS wydał poradnik, w którym odniósł się, w jaki sposób powinna być naliczana składka zdrowotna, jeśli dana osoba prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i dodatkowo osiąga przychody w spółkach handlowych. Poniżej dwa przykłady dla lepszego zrozumienia.
Przykład 1
Pan Teodor prowadzi działalność wpisaną do CEIDG, która jest opodatkowana na skali podatkowej i jest również wspólnikiem w 2 spółkach komandytowych. W takim przypadku płaci składkę zdrowotną od kwoty dochodu uzyskanej w jednoosobowej działalności i jedną składkę zdrowotną od podstawy wynoszącej 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale roku ubiegłego.
Przykład 2
Pani Ilona jest wspólnikiem w jednoosobowej spółce z o.o., spółce komandytowej i spółce jawnej, która jest podatnikiem CIT. W takim przypadku pani Ilona będzie opłacała składkę zdrowotną od podstawy stanowiącej iloczyn 3x 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale roku ubiegłego.
Prawidłowość takiego postępowania potwierdzają także organy ZUS w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych. W jednej z nich z dnia 17.10.2022 r. sprawa numer: DI/200000/43/1054/2022 wnioskodawca zwrócił się z następującym zapytaniem. Prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) wpisaną do CEIDG, jest komandytariuszem w 2 spółkach komandytowych i udziałowcem wieloosobowej spółki z o.o., dodatkowo jest zatrudniony na umowę o pracę. Pytanie dotyczyło naliczania i zapłaty składki zdroowotnej. W ocenie wnioskodawcy powinien zapłacić składkę zdrowotną od działalności gospodarczej wpisanej do CEIDG i jedną składkę zdrowotną od podstawy 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale od udziałów w ww. spółkach. ZUS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.
Podsumowanie
Przepisy dotyczące obliczania składki zdrowotnej po zmianach wprowadzonych przez Polski Ład są bardzo zawiłe, nic więc dziwnego, że ciągle pojawiają się wątpliwości co do prawidłowości dokonywanych rozliczeń. Wydawane poradniki ZUS z wyjaśnieniami omówionymi na przykładach pozwalają nieco lepiej zrozumieć obowiązujące zasady. Jednak bez względu na to, wyjątków jest tak wiele, że nietrudno o pomyłkę. Nie każdy udziałowiec w spółkach kapitałowych będzie zobowiązany do zapłaty składki zdrowotnej od podstawy 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jednoczesne prowadzenie JDG i posiadanie udziałów w kilku spółkach kapitałowych pozwala na zapłatę składki zdrowotnej w jednokrotnej wysokości od podstawy 100%. Natomiast jeżeli prowadzone jest kilka rodzajów pozarolniczej działalności, ale przedsiębiorca nie uzyskuje przychodów kwalifikowanych dla celów podatkowych jako przychody z działalności gospodarczej (zgłoszonej w CEIDG) składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest od podstawy wymiaru wynoszącej 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale, odrębnie od każdego rodzaju prowadzonej działalności. Znajomość przepisów ustawy zdrowotnej, w szczególności po zmianach od 1 stycznia 2022 r., jest bardzo istotna, ponieważ trzeba wiedzieć kto i na jakich zasadach zapłaci składkę zdrowotną. Temat wydaje się zawiły i niewątpliwie taki jest, mamy tylko nadzieję, że dzisiejsza publikacja pozwoli na nieco lepsze zrozumienie tego tematu.
168 
Adrianna Glapiak
Dorota Łesak
Adam Sawicki
