Standard WCAG 2.2 – od kiedy obowiązuje i jakie są jego wytyczne?

×

WCAG 2.1 – co to jest?

WCAG, czyli Web Content Accessibility Guidelines, to zestaw wytycznych, które pomagają tworzyć strony internetowe i aplikacje mobilne dostępne dla wszystkich użytkowników, w tym osób z różnymi niepełnosprawnościami.

W Polsce standard WCAG 2.1 zastąpił WCAG 2.0, a jego podstawą prawną jest ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i mobilnych aplikacji. W ustawie tej określa się:

• wymagania dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych;
• wymagania dotyczące treści, przeglądu i aktualizacji deklaracji dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ich publikacji;
• kompetencje organu właściwego w sprawach monitorowania zapewniania dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz nadzoru nad stosowaniem przepisów ustawy;
• zasady monitorowania zapewniania dostępności cyfrowej stron internetowych lub aplikacji mobilnych oraz prowadzenia sprawozdawczości w zakresie dostępności cyfrowej;
• postępowanie w sprawie zapewniania dostępności cyfrowej strony internetowej, aplikacji mobilnej lub ich elementów.

Ile wytycznych zawiera WCAG 2.1?

WCAG 2.1 zawiera następujące zasady i wytyczne:

1. Postrzegalność:
   • alternatywy tekstowe – np. opisy obrazów, dzięki którym osoby niewidome mogą zrozumieć zawartość strony;
   • dostępność mediów zmiennych w czasie – filmy i nagrania audio powinny mieć napisy, audiodeskrypcję lub inne alternatywy;
   • możliwość adaptacji – treści powinny być prezentowane w logicznej kolejności i umożliwiać np. oglądanie strony zarówno w układzie pionowym, jak i poziomym;
   • możliwość rozróżnienia – elementy strony muszą być czytelne, z odpowiednim kontrastem kolorów, możliwością powiększania tekstu i wyraźnym zaznaczeniem elementów interaktywnych.
2. Funkcjonalność:
   • dostępność z klawiatury – wszystkie funkcje strony powinny być możliwe do obsługi bez użycia myszy;
   • wystarczająca ilość czasu – użytkownik powinien móc dostosować czas na wykonanie zadań lub zatrzymać ruchome elementy;
   • unikanie migotania – strona nie może zawierać elementów migających z częstotliwością mogącą wywołać atak padaczki;
   • możliwość nawigacji – logiczne ułożenie linków, widoczne wskazania miejsca nawigacji, jasne nagłówki ułatwiają poruszanie się po stronie;
   • sposoby wprowadzania danych – różne metody wprowadzania muszą działać i być dostępne dla osób z ograniczeniami ruchowymi.
3. Zrozumiałość:
   • język strony – powinna być jasno określona mowa, w której jest przygotowana zawartość;
   • przewidywalność – interakcje i nawigacja powinny działać w sposób spójny i niezmienny, aby użytkownik mógł łatwo przewidzieć efekt swoich działań.
4. Kompatybilność:
   • parsowanie – kod strony musi być poprawny i czytelny dla programów czytających zawartość;
   • nazwa, rola, wartość – elementy interfejsu muszą mieć jasno przypisane nazwy i funkcje;
   • komunikaty o stanie – ważne zmiany na stronie (np. pojawienie się błędu) muszą być przekazywane do technologii wspomagających, aby użytkownik o nich wiedział.

Poziomy zgodności WCAG 2.1:

• poziom A – podstawowe wymagania,
• poziom AA – rozszerzone wymagania,
• poziom AAA – najwyższy poziom dostępności.

WCAG 2.2 – co to jest?

WCAG 2.1 obowiązuje od 2018 roku jako standard techniczny dostępności treści internetowych. Z kolei WCAG 2.2, który rozszerza wcześniejszą wersję o dodatkowe kryteria sukcesu, zacznie obowiązywać od 28 czerwca 2025 r. w kontekście wymagań Europejskiego Aktu o Dostępności (European Accessibility Act).

Co warto zapamiętać w kontekście tej ustawy? Przede wszystkim to, że:

• ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze wejdzie w życie 28 czerwca 2025 r.;
• obejmuje podmioty gospodarcze, na które nakłada obowiązki zapewnienia dostępności niektórych produktów i usług cyfrowych (np. bankomatów, terminali płatniczych, e -commerce);
• uzupełnia niejako wcześniejszą ustawę z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej, która dotyczy wyłącznie sektora publicznego.

Co to jest dostępność?

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze dostępność oznacza „właściwość produktu albo usługi umożliwiającą korzystanie z nich zgodnie z ich przeznaczeniem przez osoby ze szczególnymi potrzebami na zasadzie równości z innymi użytkownikami, która jest osiągana przez zastosowanie projektowania uniwersalnego, a w przypadku braku takiej możliwości – przez zastosowanie racjonalnych usprawnień, o których mowa w art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.” (Dz. U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 1217).

Dostępność to cecha produktu lub usługi, która umożliwia każdej osobie, w tym z niepełnosprawnością, korzystanie z nich na równych zasadach z innymi dzięki projektowaniu uniwersalnemu lub racjonalnym usprawnieniom.

Kogo dotyczą nowe obowiązki z WCAG 2.2?

Obowiązek zapewnienia dostępności dotyczy:

• produktów – producentów, upoważnionych przedstawicieli, importerów i dystrybutorów,
• usług – usługodawców (np. banki, operatorzy, platformy e-commerce).

Produkty i usługi objęte ustawą o dostępności

Produkty:

• komputery i ich systemy operacyjne,
• terminale płatnicze, biletowe i informacyjne,
• czytniki e-booków,
• urządzenia końcowe do usług telekomunikacyjnych (np. smartfony, modemy).

Usługi:

• telekomunikacyjne,
• dostęp do treści medialnych (np. VOD),
• transport pasażerski (kolej, drogi, woda, lotnictwo),
• bankowość detaliczna,
• sprzedaż e-booków,
• e-commerce.

Wyłączenia:

• mikroprzedsiębiorcy,
• niektóre strony i aplikacje (np. mapy, treści osób trzecich),
• komunikacja miejska i lokalne przewozy.

Co oznacza dostępność produktu i usługi?

Dostępny produkt to taki, który:

• jest zrozumiały i czytelny – instrukcje, etykiety, ostrzeżenia są dobrze widoczne, napisane prostym językiem i przedstawione z odpowiednim kontrastem oraz wielkością czcionki;
• oferuje różne formy komunikacji – np. informacje dostępne zarówno w formie tekstowej, jak i głosowej lub dotykowej;
• działa z technologiami wspomagającymi – np. czytnikami ekranu, lupami elektronicznymi, przełącznikami dotykowymi;
• uwzględnia potrzeby sensoryczne – np. umożliwia regulację dźwięku, jasności, kontrastu, obsługę głosową lub alternatywne sposoby sterowania.

Dostępna usługa to taka, która:

• jest opisana w sposób dostępny – np. informacje o warunkach, cenach, procedurach są dostępne na stronie internetowej, w formie papierowej lub elektronicznej, z uwzględnieniem zasad dostępności;
• może być obsłużona przez różnych użytkowników – niezależnie od ich sprawności, dzięki zastosowaniu np. napisów, alternatyw tekstowych, formularzy dostępnych z klawiatury, obsługi asystenta głosowego itp.;
• umożliwia komunikację na różne sposoby – pisemnie, ustnie, elektronicznie, za pomocą języka migowego lub łatwego tekstu.

Więcej na temat ustawy o dostępności przeczytasz w tym artykule.

Kontrola i egzekwowanie dostępności

Zgodnie z ustawą, uprawnione do nadzorowania realizacji wymagań dostępności będą:

• Prezes PFRON – przyjmuje zawiadomienia o naruszeniu dostępności od klientów i może inicjować działania kontrolne.
• Organy nadzoru rynku, takie jak:
  • Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE),
  • Urząd Transportu Kolejowego (UTK),
  • Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC),
  • Rzecznik Finansowy – w zakresie usług finansowych.

Osoba, która nie będzie mogła skorzystać z produktu lub usługi z powodu braku dostępności, będzie miała prawo podjąć określone kroki, aby tę przeszkodę zgłosić lub domagać się jej usunięcia poprzez:

• zgłoszenie naruszenia dostępności – np. niedostępny bankomat, strona sklepu internetowego niedostosowana do czytników ekranu, infolinia bez możliwości obsługi osób głuchych;
• zażądanie dostosowania produktu lub usługi – firma będzie miała obowiązek zareagować.

Jeśli organ uzna, że przedsiębiorca nie spełnia wymagań, może go wezwać do:

• przedstawienia oceny zgodności produktu lub usługi z wymaganiami dostępności,
• usunięcia uchybień – w określonym terminie (od 60 do 120 dni),
• wycofania produktu z rynku lub zaprzestania świadczenia usługi, jeśli nie da się jej dostosować.

Kary i sankcje za brak dostępności

Brak reakcji lub uporczywe naruszanie przepisów może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi. Przewidziane są sankcje w wysokości:

• do 10-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej,
• lub do 10% rocznego obrotu przedsiębiorcy – w zależności od skali i skutków naruszeń.

Wysokość kary będzie ustalana indywidualnie, z uwzględnieniem:

• liczby i powtarzalności naruszeń,
• ich wpływu na konsumentów,
• stopnia współpracy przedsiębiorcy z organami nadzoru.

Podsumowanie

W kontekście e-commerce, od dnia 28 czerwca 2025 r. dostosowanie sklepu internetowego do wytycznych WCAG 2.2 oznaczać będzie stworzenie sklepu online dostępnego dla wszystkich użytkowników, w tym tych niepełnosprawnych. Dlatego usprawniona nawigacja klawiaturą, czytelne i zrozumiałe opisy produktów, alternatywy dla elementów wizualnych i dźwiękowych oraz możliwość łatwego powiększania tekstu i obrazów, pozwali każdego użytkownikowi samodzielne korzystanie z oferty Twoje e-sklepu. Pamiętaj, że spełnienie tych wymogów to obowiązek prawny, który należy spełnić chcąc uniknąć kar z tego tytułu.