Szybsze wydawania niektórych decyzji przez ZUS

Sejm uchwalił nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Jej celem jest uporządkowanie i doprecyzowanie przepisów w taki sposób, aby przyspieszyć i usprawnić proces wydawania przez ZUS opinii, decyzji i innych pism. Mają także zostać wprowadzone zmiany w zakresie doręczania pism elektronicznych, które zapewnią skuteczne doręczanie dokumentów zarówno wysyłanych do ZUS, jak i wysyłanych przez ZUS.

Zmiany w zakresie doręczania pism w postaci elektronicznej

Osobom, które mają wprowadzony w PUE ZUS adres do doręczeń elektronicznych (tj. adres poczty e-mail), pisma mają być w pierwszej kolejności przesyłane na wskazany adres. Przekazanie pisma na profil PUE będzie miało miejsce dopiero po doręczeniu pisma na adres do doręczeń elektronicznych. Ponadto, po umieszczeniu pisma w PUE ZUS ma być udostępnione urzędowe poświadczenie odbioru. W przypadku braku poświadczenia odbioru, pismo uznaje się za odebrane po upływie 14 dni od dnia jego umieszczenia.

Nowela ustawy zawiera także propozycję uregulowania kwestii urzędowego poświadczenia nadania oraz uznania pisma wysłanego przez PUE za doręczone. Datą doręczenie pisma ma być data przesłania go do ZUS (tj. w celu uznania dokumentu za doręczony nie będzie wymagany odbiór dokumentu przez urzędnika).

Podpis nadrukowany zamiast własnoręcznego podpisu urzędnika

Nowelizacja ustawy zakłada podpisywanie pism nadrukiem imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym urzędnika ZUS, zamiast jego odręcznego podpisu. Ustawodawca podkreśla w uzasadnieniu, że ta metoda sprawdziła się w trakcie trwania epidemii COVID, kiedy zastosowano takie rozwiązanie wobec niektórych rodzajów pism. Nowela proponuje wprowadzenie analogicznego rozwiązania na stałe, w odniesieniu do wszystkich pism ZUS. Zastąpienie własnoręcznego podpisu nadrukiem ma przyspieszyć proces wydawania decyzji, postanowień i innych pism.

Zaświadczenie o niezaleganiu ZUS a układ ratalny

Nowelizacja doprecyzowuje też przepisy w zakresie wydawania zaświadczeń o niezaleganiu w składkach ZUS dla przedsiębiorców objętych układem ratalnym z ZUS lub umową o odroczenie terminu płatności należności. ZUS wyda tym przedsiębiorcom zaświadczenie potwierdzające, że nie mają zaległości w płatnościach składek, jeśli:

• opłacają oni należności z tytułu składek w terminach i w wysokości ustalonych z ZUS,
• nie posiadają zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek nieobjętych umowami z ZUS.

Oba te warunki należy spełnić łącznie.

Pozostałe zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych

Proponuje się wprowadzenie możliwości wstrzymania wypłaty świadczeń krótkoterminowych w sytuacjach niezależnych od ZUS. W ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa dodaje się punkt, który umożliwi wstrzymanie wypłaty zasiłku, jeśli jego doręczenie jest niemożliwe z przyczyn niezależnych od ZUS (np. pobierający zmienił numer rachunku bankowego i nie poinformował o tym ZUS). Obecne przepisy nie regulują postępowania w takich przypadkach. Wstrzymanie wypłaty świadczenia ma mieć formę decyzji.

Regulacja wprowadza też zmiany dla osób uprawnionych do pobierania renty uczniowskiej. Obecnie renta uczniowska nie funkcjonuje, gdyż zastąpiła ją renta socjalna. Rentę uczniowską pobierają osoby, które otrzymały do niej prawo przed zmianą przepisów. Nowelizacja zakłada, że będą one mogły wystąpić do ZUS o zamianę otrzymywanej renty na rentę socjalną. Prawo do renty uczniowskiej wygaśnie z dniem przyznania prawa do renty socjalnej.

Podsumowanie zmian

Nowelizacja nie przewiduje merytorycznych zmian w ustawie. Skupia się na stronie administracyjnej i doszlifowaniu zasad elektronicznego kontaktu na linii przedsiębiorca-ZUS. Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. 16 listopada 2022 r. ustawa została skierowana do Senatu, który nie wniósł poprawek a 21.11.2022 r. została podpisana przez prezydenta.