Małgorzata Jagusiak
Wiele osób cierpi na przewlekłe schorzenia zdrowotne i z tego tytułu ponosi dodatkowe wydatki na leki czy sprzęt rehabilitacyjny, co pozwala na w miarę normalne funkcjonowanie. W ramach odliczeń z tytułu ulgi rehabilitacyjnej można odzyskać część poniesionych wydatków. W dzisiejszej publikacji opiszemy komu przysługuje ulga rehabilitacyjna w 2024 roku i jakie wydatki nielimitowane można odliczyć w ramach tej ulgi.
Komu przysługuje ulga rehabilitacyjna w 2024 roku?
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało szczegółowo opisane kto może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, dotyczy to osób, które:
- posiadają orzeczony stopień niepełnosprawności,
- mają na utrzymaniu osobę niepełnosprawną.
Prawo do ulgi przysługuje wówczas kiedy osoba uprawniona posiada stosowny dokument potwierdzający posiadany stopień niepełnosprawności.
Jakie mamy stopnie niepełnosprawności?
Są trzy stopnie niepełnosprawności co zostało opisane w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Znajdziemy tam również informację, jakie dysfunkcje organizmu kwalifikują do określonego stopnia niepełnosprawności.
| Osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej. Takie osoby wymagają stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji | |
| Osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy lub zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej. Takie osoby wymagają czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych | |
| Osoby o naruszonej sprawności organizmu, u których doszło do obniżenia zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do osób sprawnych o podobnych kwalifikacjach zawodowych. Takie osoby mogą mieć ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, co da się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. |
O niepełnosprawności orzekają:
- Powiatowe zespoły do spraw orzeczeń – pierwsza instancja.
- Wojewódzkie zespoły do spraw orzeczeń – druga instancja.
Wydatki na cele rehabilitacyjne
Wydatki na cele rehabilitacyjne można podzielić na:
- Wydatki nielimitowane – można odliczyć całą kwotę wydatku.
- Wydatki limitowane – ustalony jest “górny” lub “dolny” limit kwotowy.
Niektóre wydatki mogą być finansowane lub współfinansowane z różnego rodzaju funduszy, a to oznacza, że w ramach ulgi będzie można odliczyć tylko różnicę pomiędzy poniesionym wydatkiem a kwotą otrzymaną z funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek innej formie.
Dofinansowanie można uzyskać m.in. z:
- Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych (PFRON),
- Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ),
- Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS),
- Zakładowego Funduszu Aktywności (ZFA),
- Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON).
Wydatki nielimitowane na cele rehabilitacyjne
W grupie wydatków nielimitowanych znajdzie się bardzo duża kategoria kosztów, które można rozliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej.
| Adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności |
| Przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności |
| Zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, z wyjątkiem pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych |
| Zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego |
| Zakup wydawnictw i materiałów szkoleniowych |
| Zapłatę za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym |
| Zapłatę za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, który przebywa z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej |
| Zapłatę za zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne |
| Opiekę pielęgniarską w domu w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy |
| Koszty tłumacza języka migowego |
| Kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia |
| Opłaty za przewóz osoby niepełnosprawnej karetką transportu sanitarnego a w przypadku osób zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż karetka transportu sanitarnego |
Koszty przejazdu środkami transportu publicznego związane z pobytem:
|
Wydatki limitowane na cele rehabilitacyjne
W drugiej kategorii wydatków znajdą się te, które ustawodawca ograniczył kwotowo podając górne lub dolne granice limitów, wymieniamy je poniżej.
Zakup leków, o których mowa w ustawie Prawo farmaceutyczne, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki. W tym przypadku odliczeniu podlegają wydatki w wysokości różnicy pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu, a kwotą 100 zł. Przykład |
| Zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów, wkładów anatomicznych – maksymalna kwota odliczenia wynosi 2.280 zł |
| Opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa – maksymalna kwota odliczenia wynosi 2.280 zł |
| Utrzymanie psa asystującego, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2.280 zł |
| Używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2.280 zł. |
Jakie dokumenty dają prawo do odliczenia ulgi?
Osoba niepełnosprawna, która chce skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej musi posiadać niezbędne dokumenty, które potwierdzają poniesione wydatki. Najbardziej pożądane jest posiadanie faktury, jednak przepisy nie zabraniają, aby wydatek był udokumentowany w inny sposób. Jednak trzeba pamiętać, że posiadanie jedynie paragonu może być kwestionowane przez organy podatkowe. Powinien to być dokument imienny, który można połączyć z bankowym dowodem zapłaty. Na dokumencie co do zasady powinny się znaleźć dane pozwalające na identyfikację:
- nabywcy towarów/usług i sprzedawcy,
- rodzaj towaru/usługi,
- kwota zapłaty.
Z obowiązku dokumentowania zwolnione są następujące wydatki:
- używanie samochodu osobowego,
- utrzymanie psa przewodnika,
- opłacenie przewodników osób niewidomych.
Jednak w tych przypadkach na żądanie organu podatkowego trzeba okazać:
- imię i nazwisko osoby pełniącej funkcję przewodnika,
- przedłożyć certyfikat psa asystującego.
Składka zdrowotna a ulga rehabilitacyjna
Z ulgi rehabilitacyjnej skorzystają również przedsiębiorcy w składanym zeznaniu rocznym. Po zmianie przepisów w zakresie zasad rozliczania składki zdrowotnej w działalności rodzi się pytanie, czy kwota odliczenia w ramach ulgi będzie pomniejszać dochód/przychód do opodatkowania? Niestety nie mamy dobrych wiadomości – ulga rehabilitacyjna nie pomniejszy podstawy do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Przedsiębiorca co prawda wystąpił z zapytaniem do ZUS w sprawie zmniejszenia podstawy składki zdrowotnej o wydatki związane z ulgą na działalność badawczo-rozwojową (B+R), jednak można to odnieść również do ulgi rehabilitacyjnej, mowa jest o sprawie sygn. DI/200000/43/775/2023 z dnia 13.09.2023 r. W swojej decyzji ZUS napisał m.in., że w podstawie do naliczania składki zdrowotnej nie będą brane pod uwagę przychody wolne od podatku dochodowego w szerokim rozumieniu. ZUS podkreślił, że podstawa do naliczania składki zdrowotnej nie jest tożsama z podstawą do naliczania podatku PIT, a to oznacza, że odliczenie ulgi rehabilitacyjnej nie będzie jej zmniejszało.
Czy zakup peruki można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?
Przepisy nie dają odpowiedzi na wszystkie pytania osób niepełnosprawnych, stąd też kierowanie wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Z takim wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji nr 0113-KDIPT2-2.4011.1047.2022.2.AKU z dnia 23.02.2023 r. wystąpiła jedna z osób. Zapytanie dotyczyło zakupu peruki w ramach ulgi rehabilitacyjnej. W tym przypadku stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) było niekorzystne, ale tylko dlatego, że osoba uprawniona nie osiągnęła odpowiednich dochodów/przychodów, od których można by było odliczyć ulgę. Jednak z treści interpretacji wynika, że dopuszczalne jest odliczenie zakupu peruki specjalistycznej w ramach ulgi rehabilitacyjnej.
Odliczanie ulgi rehabilitacyjnej po Polskim Ładzie
Podwyższenie kwoty wolnej od podatku do wysokości 30.000 zł uniemożliwia odliczenie ulgi rehabilitacyjnej przez wiele uprawnionych osób. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministerstwa Finansów z zapytaniem, czy rozważane jest wprowadzenie jakiegoś mechanizmu kompensacyjnego w związku z brakiem możliwości skorzystania przez te osoby z ulgi rehabilitacyjnej. W odpowiedzi uzyskał informację, że możliwość skorzystania z ulgi podatkowej w danym roku uzależniona jest od uzyskanego dochodu, podatnik może otrzymać zwrot podatku jedynie do wysokości zapłaconego lub należnego podatku. Oznacza to, że w przypadku braku dochodów lub niewielkich dochodów, podatnik nie może skorzystać z ulg w podatku dochodowym lub może skorzystać z nich do wysokości uzyskanego dochodu.
Ulga rehabilitacyjna 2024 – podsumowanie
Wiele osób, które posiadają uprawnienia chętnie korzysta z rozliczania ulg podatkowych, jedną z nich jest ulga rehabilitacyjna. Ulga przysługuje każdej osobie, która posiada orzeczenie o jednym z trzech stopni niepełnosprawności. Z ulgi w określonych sytuacjach skorzystają również opiekunowie osób niepełnosprawnych. W ustawie o podatku PIT zamieszczono szczegółowe informacje co można odliczyć w ramach ulgi, jest to katalog zamknięty. W ramach ulgi rozliczane są wydatki limitowane i nielimitowane. Przy wydatkach nielimitowanych osoba uprawniona musi posiadać dowody potwierdzające poniesienie wydatku, najlepiej żeby to były faktury. Wydatki limitowane są ograniczone kwotowo, ale zakup leków czy pieluchomajtek musi również być udokumentowany fakturą. Z ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać zarówno osoby nieprowadzące działalności gospodarczej, jak i prowadzące, bez względu na wybraną formę opodatkowania dochodów. Ulga jest rozliczana w składanym zeznaniu rocznym, odliczenie jest możliwe pod warunkiem uzyskania dochodu, od którego został naliczony podatek. Osoby najmniej zarabiające, emeryci, renciści bardzo często nie skorzystają z ulgi rehabilitacyjnej, ponieważ ich przychody mieszczą się w kwocie wolnej od podatku. Dla przedsiębiorców ważna jest informacja, że ulga rehabilitacyjna nie pomniejszy podstawy do naliczania składki zdrowotnej.
Ulga rehabilitacyjna – zasady korzystania
By możliwe było skorzystanie z ulgi na wydatki rehabilitacyjne, osoba, której dotyczy koszt powinna posiadać stosowne oświadczenie o niepełnosprawności. W przypadku wydatków nielimitowanych konieczne jest także posiadanie dowodu ich poniesienia, jak np. faktury, rachunku, paragonu, potwierdzenia przelewu etc.
Wskazówka!
Więcej na temat zasad rozliczania ulgi rehabilitacyjnej oraz wydatków limitowanych przeczytasz w pierwszej części naszego artykułu, dostępnej tutaj.
Ulga rehabilitacyjna – wydatki nielimitowane
Istnieje grupa wydatków, które w ramach ulgi rehabilitacyjnej można w całości odliczyć od dochodu. Do wydatków nielimitowanych zalicza się:
- wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkań stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- wydatki na przystosowanie pojazdów mechanicznych dla potrzeb niepełnosprawności,
- wydatki na zakup i naprawę sprzętu rehabilitacyjnego,
- zakup wydawnictw i pomocy szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- odpłatny pobyt na turnusie rehabilitacyjnym oraz wydatki na transport z nim związany,
- odpłatny pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne (na podstawie rachunku lub faktury, w tym również wykonywane w domu, na podstawie skierowania od lekarza) oraz wydatki na transport z nimi związany,
- wydatki na opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz za usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
- opłacenie tłumacza języka migowego,
- wydatki na kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia,
- odpłatny konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
- osoby niepełnosprawnej karetką transportu sanitarnego,
- osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 również innymi niż karetka środkami transportu sanitarnego.
226 
Adrianna Glapiak
Zespół IFIRMA
