ZUS pomoże przy sporządzaniu dokumentów ubezpieczeniowych

Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, złożony w gminie na formularzu EDG-1, jest jednocześnie zazwyczaj zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany w myśl przepisów o systemie ubezpieczeń. Na podstawie danych przekazanych przez organ ewidencyjny ZUS sporządza z urzędu dokumenty zgłoszeniowe płatnika składek (ZUS ZFA, ZUS ZBA, ZUS ZAA).

ZUS nie może natomiast sporządzić z urzędu dokumentów zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i/lub do ubezpieczenia zdrowotnego osoby, która zaczyna prowadzić działalność. Nie zna bowiem wszystkich okoliczności, które wpływają na obowiązek ubezpieczeń, np. nabytych uprawnień do emerytury, równoczesnego wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy o pracę. Obowiązek sporządzenia tych dokumentów (ZUS ZUA lub ZUS ZZA) ciąży zatem na rozpoczynającym prowadzenie działalności, który powinien zgłosić się do ubezpieczeń w terminie 7 dni od rozpoczęcia działalności.

Wystarczy zgłosić się do jednostki ZUS w dowodem osobistym lub paszportem, a pracownik ZUS przygotuje zarówno zgłoszenie do ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność, jak i zgłoszenie członków jej rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Płatnik musi jedynie udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące jego sytuacji ubezpieczeniowej, podać swój adres zameldowania (ewentualnie adres zamieszkania lub adres do korespondencji) oraz podać nadany mu numer NIP. Osoba, która chce, by pracownik ZUS przygotował jej zgłoszenie do ubezpieczeń w związku z podjęciem prowadzenia działalności, musi zgłosić się do ZUS z dowodem osobistym lub paszportem oraz z NIP w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Osoba, za którą pracownik ZUS przygotuje dokument zgłoszenia do ubezpieczeń na podstawie podanych informacji i przedłożonych dokumentów, musi podpisać się na wydrukowanym zgłoszeniu ZUS ZUA/ZUS ZZA. Na podobnych zasadach pracownicy ZUS mogą również sporządzać dokumenty zgłoszeniowe do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny osoby prowadzącej działalność. Pracownicy ZUS mogą wyręczyć płatnika składek również w sporządzaniu deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA – ale obecnie taką możliwość mają tylko ci płatnicy, którzy rozliczają składki wyłącznie za siebie. Taki płatnik musi okazać dokument tożsamości oraz podać numer NIP i podstawy wymiaru składek (może zadeklarować wyższe kwoty niż minimalne wymagane przepisami). Na tej podstawie pracownik ZUS sporządzi deklarację rozliczeniową ZUS DRA. Jeśli płatnik zaczął prowadzić działalność od pierwszego dnia miesiąca, to po sporządzeniu deklaracji za ten pierwszy pełny miesiąc nie będzie już musiał zgłaszać się do jednostki ZUS (chyba że zajdą jakieś zmiany, np. zachoruje, zawiesi działalność). Dalsze dokumenty będą sporządzane przez ZUS z urzędu. Obecnie ZUS deklaruje gotowość do sporządzania dokumentów ubezpieczeniowych za płatników zobowiązanych do opłacania składek wyłącznie za siebie. Jeśli zatrudnia się pracownika, to trzeba samodzielnie sporządzić papierowy dokument jego zgłoszenia do ubezpieczeń ZUS ZUA i przekazać go do jednostki ZUS.