Spółka cywilna – sprzedaż na rzecz wspólnika-przedsiębiorcy cz. I – Jak zawrzeć umowę?

Specyficzny charakter spółki cywilnej powoduje, że cały jej majątek jest tak naprawdę wspólnym majątkiem wszystkich wspólników. Nie wzbudza to wątpliwości do momentu, w którym jeden ze wspólników chciałby nabyć składnik majątku albo usługę od spółki na cele własnej jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy taka transakcja jest możliwa?

Specyficzny charakter spółki cywilnej powoduje, że cały jej majątek jest tak naprawdę wspólnym majątkiem wszystkich wspólników. Nie wzbudza to wątpliwości do momentu, w którym jeden ze wspólników chciałby nabyć składnik majątku albo usługę od spółki na cele własnej jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy taka transakcja jest możliwa?

Umowa sprzedaży – na gruncie prawa cywilnego

Zanim spółka cywilna zdecyduje się na zawarcie transakcji ze swoim wspólnikiem-przedsiębiorcą, warto zastanowić się czy taka umowa jest w ogóle możliwa. Warto przypomnieć, że spółka cywilna to jedyna spółka, której zasady regulowane są przez Kodeks cywilny, a nie – jak w przypadku pozostałych spółek – przez Kodeks spółek handlowych. Dlatego też wyroki sądów w kwestii transakcji pomiędzy spółką cywilną a jej wspólnikiem prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą rozpatrywały przede wszystkim prawną możliwość zawarcia takiej transakcji. Spółka cywilna nie posiada osobowości ani zdolności prawnej – wszystkie jej działania prowadzone są przez ogół wspólników. Tym samym próba zawarcia umowy na linii spółka-wspólnik jest niejako próbą zawarcia umowy samemu ze sobą – a takie postępowanie jest niedozwolone w polskim porządku prawnym. Dlatego też sądy w większości przypadków wykluczały możliwość przeprowadzania takich transakcji.

Organy skarbowe zgodne z prawem podatkowym

Z uwagi na fakt, że polskie prawo podatkowe funkcjonuje jako autonomiczna gałąź prawa, opinie organów skarbowych nie zawsze pokrywały się orzecznictwem. Najczęściej sprzedaż majątku czy usługi przez spółkę cywilną dla jej wspólnika-przedsiębiorcy nie była podważana na gruncie podatkowym. W praktyce można spotkać także „hybrydy” – niejako połączenie myśli opierającej się na prawie cywilnym i podatkowym. W takim podejściu uznaje się, że wspólnik-przedsiębiorca może występować tylko jako jedna strona w transakcji. Dlatego też w momencie nabycia od swojej spółki cywilnej jest on traktowany wyłącznie jako nabywca; po stronie sprzedawcy stoją natomiast pozostali wspólnicy.

Jak to zrobić w praktyce?

Niestety w kwestii transakcji „spółka cywilna a wspólnik przedsiębiorca” do tej pory nie udało się ustalić jednolitej linii interpretacyjnej i orzeczniczej. Dlatego też jeśli pojawi się taka konieczność, warto przebieg umowy skonsultować z prawnikiem lub doradcą podatkowym. Szczególnie przy transakcjach o dużej wartości. Jak wygląda transakcja spółka cywilna a wspólnik przedsiębiorca pod względem podatkowym? Sprawdź drugą część przewodnika!