Świadczenie pielęgnacyjne a zawieszenie działalności gospodarczej

Świadczenie pielęgnacyjne - omówione zagadnienia:

Pamiętaj, że zawieszenie działalności gospodarczej nie oznacza zaprzestania jej prowadzenia, jednakże w okresie zawieszenia firmy będziesz mógł pobierać świadczenie pielęgnacyjne, ale spełnieniu pozostałych ustawowych przesłanek. Bowiem przesłanka „rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną” nie jest jedynym warunkiem do przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Więcej na ten temat przeczytasz w poniższym artykule.

Czym jest świadczenie pielęgnacyjne i komu przysługuje?

Istota świadczenia pielęgnacyjnego

Kwestię świadczeń rodzinnych reguluje ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych.

Istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest pomoc osobom rezygnującym z zatrudnienia z uwagi na konieczność objęcia opieką niepełnosprawnego członka rodziny oraz przyznawane jest w celu zrekompensowania osobom zdolnym do pracy kosztów związanych z decyzją o rezygnacji z zatrudnienia, w szczególności utraconych przez nie dochodów.

Jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie celem świadczenia pielęgnacyjnego, które stanowi rodzaj ekwiwalentu pieniężnego, jest udzielenie wsparcia osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a które rezygnują z aktywności zawodowej by opiekować się niepełnosprawnym członkiem rodziny [tak NSA w wyroku z dnia 22 lutego 2013 r., sygn. akt I OSK 3051/12].

WAŻNE – celem świadczenia pielęgnacyjnego jest udzielenie materialnego wsparcia osobom, które rezygnują z aktywności zawodowej, by opiekować się osobą niepełnosprawną.

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?

Przepisem regulującym kwestie świadczenia pielęgnacyjnego określa przepis art. 17 ww. ustawy. Zgodnie z ustępem 1 wskazanej regulacji, świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

matce albo ojcu,
opiekunowi faktycznemu dziecka,
osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje ww. osobom, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Osoba uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego powinna pozostawać „osobą rezygnującą z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej”. Nie budzi wątpliwości ta część definicji osoby rezygnującej z pracy, która odnosi się do zakresu pracy, której uprawniony nie będzie wykonywał.

WAŻNE – zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego [tak art. 17 ust. 6 ustawy o świadczeniach rodzinnych].

Tytuł do świadczenia pielęgnacyjnego

Z kolei przepis art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych przewiduje dwie kategorie osób, których sytuacja zdrowotna może przesądzać o tytule do świadczenia pielęgnacyjnego: legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności, jeżeli – obok stwierdzenia tej niepełnosprawności – orzeczono kumulatywnie wskazania:

konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
konieczności stałego współdziałania na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

WAŻNE – świadczenie przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała, zanim ta skończyła 18 lat lub pomiędzy 18 a 25 rokiem życia, jeśli osoba kształciła się w szkole lub w szkole wyższej [tak art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych].

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego

Świadczenie pielęgnacyjne, stosownie do treści przepisu art. 17 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych przysługuje w wysokości 1583 zł miesięcznie. Świadczenie pielęgnacyjne podlega waloryzacji na zasadach przewidzianych dla waloryzacji minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zwaloryzowana wysokość świadczenia pielęgnacyjnego podlega zaokrągleniu do pełnych złotych w górę.

Aktualna wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jest ogłaszana przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w Monitorze Polskim, w terminie do 15 listopada danego roku. W 2022 roku wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 2119 zł brutto.

WAŻNE – prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie jest ograniczone kryterium dochodowym.

Więcej na temat świadczenia pielęgnacyjnego oraz innych form wsparcia dla rodziców niepełnoletnich dzieci z niepełnosprawnością znajdziesz tutaj.

Zawieszenie działalności gospodarczej jako rezygnacja z innej pracy zarobkowej

Definicja pracy zarobkowej zawarta jest w art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zgodnie z tym przepisem ilekroć w ustawie jest mowa o zatrudnieniu lub innej pracy zarobkowej – oznacza to wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.

Rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej jest zatem rezygnacją z wykonywania pracy na podstawie stosunku pracy (a nie rezygnacją z samego pozostawania w stosunku pracy) lub innych stosunków prawnych, bez konieczności rozwiązania stosunku pracy [por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 4 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Wa 1683/10].

W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest przy tym w pełni utożsamiane z rezygnacją z innej pracy zarobkowej, o której stanowi przepis art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Wyrok WSA w Łodzi z dnia 2 czerwca 2022 r., sygn. akt II SA/Łd 190/22

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest w pełni utożsamiane z rezygnacją z innej pracy zarobkowej, o jakiej stanowi właśnie art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Nie ma przy tym podstaw do wiązania rezygnacji zatrudnienia z utratą dochodu i wiązania dopuszczalności zawieszenia działalności gospodarczej w tym przypadku z przesłankami, o których mowa w art. 36aa ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;
Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie odnosi się do utraty dochodu, a do rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Jakkolwiek konsekwencją zaprzestania pracy lub prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jest brak możliwości uzyskiwania własnych dochodów i w efekcie – jeżeli jest to związane z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, możliwość częściowej rekompensaty utraconych dochodów przez państwo, to jednak przesłanka warunkująca przyznanie świadczenia nie odnosi się do utraty dochodu, a do utraty pracy.

WAŻNE – przedsiębiorca, który zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą, po spełnieniu również pozostałych przesłanek ustawowych (wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych) może pobierać świadczenie pielęgnacyjne.

Podsumowanie

Z powyższej analizy, w szczególności na podstawie najnowszego wyroku WSA w Łodzi z dnia 2 czerwca 2022 r., sygn. akt II Sa/Łd 190/22, przypadku gdy działalność gospodarcza nie została wykreślona, a zawieszona, świadczenie pielęgnacyjne przysługiwać bowiem może jedynie – co do zasady – w okresie zawieszenia działalności gospodarczej. Tym samym w okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca ma prawo do skorzystania ze świadczenia pielęgnacyjnego.

A jeśli przebywasz na zwolnieniu lekarskim i zastanawiasz się czy przypadkiem nie zawiesić działalności, to przejdź do tego artykułu, w którym wyjaśniamy tę kwestie.