Czym jest reklamacja? Jak wygląda proces reklamacji krok po kroku
Zdarzają się sytuacje, że zakupiony w sklepie towar jest wadliwy albo po prostu niezgodny z umową. W takim przypadku można skorzystać z uprawnienia, jakim jest reklamacja. Czym dokładnie jest reklamacja i jak przebiega jej proces krok po kroku oraz jakie przepisy regulują prawa konsumenta i przedsiębiorcy w tym zakresie?
Każdemu z nas zdarzyło się kupić produkt, który okazał się wadliwy, szybko się zepsuł albo w ogóle nie spełniał warunków, jakie obiecywał sprzedawca. W takich sytuacjach nie jesteśmy bezradni, bo z pomocą przychodzi reklamacja, czyli formalne zgłoszenie zastrzeżeń do sprzedawcy lub producenta. To jedno z podstawowych praw kupującego, które pozwala zadbać o swoje interesy konsumenckie.
Co to jest reklamacja?
Reklamacja to nic innego jak uprawnienie konsumenta do zgłoszenia sprzedawcy albo producentowi danego przedmiotu (towaru) jego wadliwości albo niezgodności z umową.
Celem reklamacji jest:
otrzymanie nowego towaru (wolnego od wad),
naprawa towaru,
obniżenie ceny albo
zwrot pieniędzy.
Konsument może złożyć reklamację na dwa sposoby:
NIEZGODNOŚĆ TOWARU Z UMOWĄ
odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne lub prawne towaru
zastępuje dotychczasową rękojmię w relacjach konsument – przedsiębiorca
konsument może żądać: naprawy, wymiany, obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy (jeżeli wada jest istotna)
GWARANCJA
dobrowolne zobowiązanie producenta lub sprzedawcy
może, ale nie musi być udzielona
zapewnia dodatkowe prawa konsumentowi (np. naprawę lub wymianę w określonym czasie)
Konsument może złożyć reklamację w formie:
ustnej,
pisemnej,
elektronicznej.
Rękojmia a gwarancja
Dotychczasowa instytucja rękojmi w relacjach z konsumentami została zastąpiona nowymi przepisami dotyczącymi niezgodności towaru z umową. W nowym porządku prawnym uwzględniono także regulacje wynikające z dyrektywy UE 2019/771, dotyczącej wybranych aspektów umów sprzedaży towarów, oraz dyrektywy UE 2019/770, odnoszącej się do dostarczania treści i usług cyfrowych.
Zmiany te obowiązują od 1 stycznia 2023 r. i wynikają z ustawy z 4 listopada 2022 r. zmieniającej ustawę o prawach konsumenta, Kodeks cywilny oraz przepisy dotyczące prawa prywatnego międzynarodowego.
KONSUMENCI
Od 1 stycznia 2023 r. w relacjach konsument – przedsiębiorca obowiązuje pojęcie niezgodności towaru z umową, które zastąpiło dotychczasową rękojmię.
W praktyce oznacza to, że:
konsument nie powołuje się już na rękojmię, bowiem od stycznia 2023 roku konsument reklamację składa na podstawie niezgodności towaru z umową;
przedsiębiorca rozpatruje reklamację w ustalonej kolejności:
naprawa towaru
wymiana towaru
obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy (jeśli naprawa/wymiana nie są możliwe lub nie zostały wykonane)
konsument nadal może żądać naprawy, wymiany, obniżenia ceny lub odstąpienia, ale tylko jeśli brak zgodności jest istotny.
Gwarancja pozostaje niezależna i obowiązuje jeśli została udzielona dobrowolnie przez producenta lub sprzedawcę.
PRZEDSIĘBIORCY (B2B)
W relacjach między przedsiębiorcami rękojmia wciąż obowiązuje zgodnie z Kodeksem cywilnym
Strony mogą ograniczyć lub całkowicie wyłączyć rękojmię w umowie lub regulaminie
W praktyce dla przedsiębiorców zasadniczo nic się nie zmieniło w kwestii rękojmi – zmiany dotyczą tylko konsumentów.
ASPEKT
KONSUMENT (B2C)
FIRMA/PRZEDSIĘBIORCA (B2B)
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa o prawach konsumenta – niezgodność towaru z umową
Kodeks cywilny – rękojmia
CZY OBOWIĄZUJE RĘKOJMIA?
nie, zastąpiona przepisami o niezgodności towaru z umową
tak, nadal obowiązuje
KOLEJNOŚĆ ROSZCZEŃ
najpierw naprawa/wymiana, potem zwrot pieniędzy/obniżka ceny
standardowa kolejność rękojmi (naprawa, wymiana, obniżenie ceny, odstąpienie od umowy – zgodnie z umową)
MOŻLIWOŚĆ OGRANICZENIA LUB WYŁĄCZENIA
nie – konsument ma ustawowo chronione prawa
tak – strony mogą ograniczyć lub wyłączyć rękojmię w umowie/regulaminie
ZAKRES OCHRONY
towar niezgodny z umową, uwzględniający wady fizyczne i prawne
rękojmia obejmuje wady fizyczne towaru, zgodnie z Kodeksem cywilnym
GWARANCJA
nadal możliwa, regulowana w Kodeksie cywilnym
nadal możliwa, regulowana w Kodeksie cywilnym
Rękojmia w przepisach Kodeksu cywilnego
Rękojmia nadal funkcjonuje, przede wszystkim w relacjach B2B oraz przy nieruchomościach. Została uregulowana w Kodeksie cywilnym [por. art. 556 i nast.]
GŁÓWNE ZASADY RĘKOJMI:
odpowiedzialność z tytułu rękojmi dotyczy wyłącznie sprzedawcy towaru;
okres obowiązywania rękojmi: 2 lata (w przypadku nieruchomości od dewelopera – 5 lat);
sprzedawca odpowiada, jeśli sprzedana rzecz ma wadę fizyczną lub prawną;
sprzedawca nie odpowiada, jeśli kupujący wiedział o wadzie w momencie zawarcia umowy;
można rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi.
UPRAWNIENIA KONSUMENTA W PRZYPADKU WADY:
obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy (chyba że sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz lub usunie wadę);
wymiana rzeczy na wolną od wad, usunięcie wady, a w przypadku zamontowanego towaru – demontaż i ponowny montaż części wolnych od wad.
WADY:
fizyczna – np. brak właściwości potrzebnych do celu w umowie, niezgodność z przedstawionym wzorem lub próbką, brak kompletności;
prawna – np. towar należy do osoby trzeciej, jest obciążony prawami osób trzecich, istnieją ograniczenia wynikające z decyzji organu.
Zgodność towaru z umową – przepisy ustawy o prawach konsumenta
W sprzedaży konsumenckiej stare przepisy Kodeksu cywilnego o rękojmi nie obowiązują. Zamiast nich wprowadzono pojęcie zgodności towaru z umową.
KIEDY TOWAR JEST NIEZGODNY Z UMOWĄ:
nie nadaje się do celów, do których zazwyczaj używa się taki rodzaj towaru;
nie ma typowych cech, ilości lub trwałości, które konsument może rozsądnie oczekiwać;
brakuje opakowania, akcesoriów lub instrukcji;
nie odpowiada próbce lub wzorowi pokazanym przed sprzedażą.
UPRAWNIENIA KONSUMENTA:
naprawa lub wymiana towaru;
obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy, jeśli sprzedawca nie doprowadzi towaru do zgodności;
konsument nie może odstąpić od umowy, jeśli brak zgodności jest nieistotny.
INNE ISTOTNE ZMIANY W PRZEPISACH KONSUMENCKICH:
okres odpowiedzialności przedsiębiorcy: 2 lata (ciężar dowodu spoczywa na przedsiębiorcy);
okres dochodzenia roszczeń: do 6 lat;
zwrot pieniędzy: maksymalnie 14 dni na zwrot kwoty;
odbiór towaru od konsumenta odbywa się na koszt przedsiębiorcy;
hierarchia działań: najpierw naprawa lub wymiana, dopiero potem obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy, chyba że brak zgodności jest istotny.
Gwarancja
Kolejną możliwością złożenia reklamacji jest gwarancja, która również została uregulowana w przepisach kodeksu cywilnego.
Gwarancja polega na tym, że:
udziela jej gwarant (zazwyczaj jest nim producent, importer, dystrybutor danego przedmiotu);
jej udzielenie następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego, w przypadku gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu;
odpowiedzialność jej z tytuł obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy;
jeśli wadliwy towar został wymieniony na nowy albo został naprawiony, to jej termin biegnie od nowa, tj. od momentu dostarczenia kupującemu nowej lub naprawionej rzeczy;
termin trwania gwarancji zależy od gwaranta, ale jeśli taki termin nie zostanie określony, to gwarancja wynosi 2 lata od daty wydania towaru.
A jeśli chcesz wiedzieć, czym jest reklamacja przy sprzedaży, to przejdź tutaj.
Reklamacja – ile czasu na naprawę?
Czas na rozpatrzenie reklamacji
Jednym z najważniejszych pytań, jakie pojawiają się przy składaniu reklamacji, jest to, jak długo sprzedawca ma na udzielenie odpowiedzi. Przepisy w tym kontekście nie pozostawiają wątpliwości, bowiem przedsiębiorca ma 14 dni od dnia otrzymania reklamacji, aby się do niej ustosunkować.
Jeśli w tym terminie nie odpowie, reklamacja zostaje automatycznie uznana za zasadną. To ważne zabezpieczenie praw konsumenta, bowiem brak reakcji oznacza, że sprzedawca przyjął Twoje żądania. Co istotne, odpowiedź na reklamację musi być przekazana w formie, która pozwoli konsumentowi do niej wrócić w razie potrzeby, czyli na piśmie lub w innej trwałej formie, np. w wiadomości e-mail.
Sprzedawca ma 14 dni na udzielenie odpowiedzi od momentu otrzymania reklamacji, a brak odpowiedzi w tym terminie oznacza, że reklamacja została uznana za zasadną.
Czas na naprawę/wymianę towaru
Jeżeli produkt jest niezgodny z umową, konsument ma prawo żądać naprawy lub wymiany, jednakże przepisy nie wskazują sztywnego terminu – liczy się, aby naprawa lub wymiana odbyła się:
w rozsądnym czasie,
bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta,
bez dodatkowych kosztów dla kupującego.
Jeżeli wada nie zostanie skutecznie usunięta w rozsądnym czasie, konsument może domagać się: obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy (zwrotu pieniędzy).
W przypadku towaru objętego gwarancją obowiązują bardziej konkretne zasady:
naprawa lub wymiana powinna nastąpić w terminie wskazanym w oświadczeniu gwarancyjnym;
jeśli termin nie został określony, przedsiębiorca musi dokonać naprawy niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 14 dni od dostarczenia towaru przez konsumenta;
gwarancja działa niezależnie od przepisów o niezgodności towaru z umową, ale nie można korzystać z obu trybów jednocześnie w odniesieniu do tej samej wady.
Jak złożyć reklamację?
Aby złożyć reklamację, należy pamiętać o kilku najważniejszych krokach:
UMOWA/ REGULAMIN SKLEPU ONLINE – arto sprawdzić umowę sprzedaży albo na przykład regulamin sklepu internetowego pod kątem tego, jak wygląda proces składania reklamacji u danego przedsiębiorcy.
DOWÓD ZAKUPU – przygotuj paragon, fakturę lub potwierdzenie płatności (wystarczy jeden dokument).
OKREŚL SWOJE ŻĄDANIE – określ jasno, czy chcesz wymiany towaru, naprawy, obniżenia ceny czy zwrotu pieniędzy.
FORMA ZŁOŻENIA – złóż reklamację na piśmie, mailowo lub przez formularz sklepu – ważne, by mieć dowód.
TERMIN ODPOWIEDZI – sprzedawca ma 14 dni na ustosunkowanie się. Brak odpowiedzi oznacza uznanie reklamacji.
DOKUMENTACJA – dołącz zdjęcia wady, co ułatwia i przyspiesza rozpatrzenie sprawy.
Reklamacja powinna zawierać następujące elementy:
imię i nazwisko,
adres do korespondencji (adres, na który ma zostać wysłana odpowiedź na reklamację),
datę nabycia towaru,
opis reklamowanego towaru,
opis wady oraz datę jej stwierdzenia,
określenie żądania.
WAŻNE – jeśli zakupiłeś towar poza lokalem przedsiębiorstwa, na przykład przez Internet w sklepie online, to masz 14 dni na odstąpienie od umowy sprzedaży bez podawania przyczyny i bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów.
Podsumowanie
Reklamacja to jedno z najważniejszych narzędzi ochrony kupującego, zarówno konsumenta, jak i przedsiębiorcy. Przede wszystkim reklamacja daje realną możliwość dochodzenia swoich praw w sytuacji, gdy zakupiony towar okazuje się wadliwy lub niezgodny z umową. W relacjach z konsumentami podstawą reklamacji jest dziś niezgodność towaru z umową. Kupujący może domagać się naprawy, wymiany, obniżenia ceny lub zwrotu pieniędzy, w zależności od charakteru wady i sytuacji. Obok tego istnieje również gwarancja, czyli dobrowolne zobowiązanie producenta, importera lub dystrybutora.
Warto pamiętać, że reklamacja może być składana albo w oparciu o przepisy o niezgodności towaru z umową, albo w ramach gwarancji – nie można korzystać z obu trybów jednocześnie w odniesieniu do tej samej wady. Pamiętaj, że świadome korzystanie z tych możliwości sprawia, że reklamacja staje się realnym narzędziem ochrony interesów kupującego.
Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl. Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.
Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.
Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga.
O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.
W dobie rosnącego zapotrzebowania na szybki dostęp do Internetu, kluczowe staje się przyspieszenie rozwoju sieci o bardzo dużej przepustowości (VHCN). Dzięki rozporządzeniu GIA, czyli nowemu rozporządzeniu o infrastrukturze gigabitowej, proces ten zostanie przyspieszony poprzez promowanie wspólnego korzystania z istniejącej infrastruktury technicznej oraz umożliwienie bardziej efektywnego wdrażania nowej.
Akt w sprawie infrastruktury gigabitowej wszedł w życie 11 maja 2024 r., a stosowany będzie dopiero od listopada 2025 roku.
Zatrudniasz pracowników? W takim razie powinieneś znać swoje obowiązki, jako pracodawca, jeśli dojdzie do wypadku przy pracy. W dzisiejszym artykule zajmiemy się tym tematem.
Zastanawiasz się, czy zwrot nadpłaconego podatku VAT znajdzie się w podstawie do naliczania składki zdrowotnej? W dzisiejszym artykule napiszemy na ten temat.
Klauzula informacyjna –
kontakt
telefoniczny marketing
Jeżeli wyrazisz zgodę, zadzwonimy do Ciebie, aby przybliżyć Ci naszą
ofertę. Wyrażoną zgodę możesz wycofać w dowolnym momencie, wysyłając
wiadomość e-mail na adres iod@ifirma.pl. Administratorem Twoich
danych
osobowych będzie IFIRMA SA z siedzibą we Wrocławiu przy ul.
Grabiszyńskiej 241G, 53-234 Wrocław. Więcej o tym, jak chronimy
Twoje
dane dowiesz się na stronie: https://www.ifirma.pl/rodo