Zajęcie komornicze w przypadku własnej działalności i B2B

Zajęcie komornicze a jednoosobowa działalność gospodarcza

Zajęcie komornicze a własna działalność – takie zagadnienie zawsze rodzi wiele pytań. Przedsiębiorcy często zastanawiają się, co dokładnie komornik może zająć w firmie, jakie środki są chronione, a jakie podlegają egzekucji, oraz w jaki sposób można ograniczyć skutki działań komorniczych, nie narażając jednocześnie podstawowego funkcjonowania działalności gospodarczej. Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem zarówno tym związanym z firmą, jak i prywatnym. W razie zadłużenia komornik może prowadzić egzekucję niezależnie od tego, czy długi wynikają z działalności gospodarczej, czy z zobowiązań prywatnych przedsiębiorcy. Jednocześnie przepisy przewidują mechanizmy ochronne, które przy odpowiednim i terminowym działaniu przedsiębiorcy, które pozwalają ograniczyć skutki egzekucji i zabezpieczyć podstawowe funkcjonowanie działalności.

Egzekucja wobec osoby prowadzącej JDG może mieć charakter:

• sądowy – w sprawach wynikających z zobowiązań cywilnoprawnych (np. wobec kontrahentów),
• administracyjny – w przypadku zobowiązań publicznoprawnych, takich jak podatki czy składki ZUS.

W ramach prowadzonej egzekucji komornik może zająć m.in.:

• ruchomości i nieruchomości,
• prawa majątkowe,
• rachunki bankowe – zarówno firmowe, jak i prywatne,
• wierzytelności pieniężne, w tym należności od kontrahentów (np. niezapłacone faktury).

Jednakże nie wszystkie składniki majątku podlegają egzekucji, w szczególności:

• podstawowe przedmioty urządzenia domowego i odzież,
• zapasy żywności i środki niezbędne do utrzymania dłużnika i jego rodziny,
• narzędzia i przedmioty konieczne do osobistej pracy zarobkowej (z wyłączeniem pojazdów mechanicznych),
• określone świadczenia socjalne, pomoc publiczną oraz wybrane świadczenia ubezpieczeniowe.

Jeżeli egzekucja zostanie skierowana do rzeczy niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca może wystąpić do sądu z wnioskiem o wyłączenie ich spod zajęcia albo wskazać inne składniki majątku, z których możliwe będzie zaspokojenie wierzyciela. Przy rozpatrywaniu wniosku sąd bierze pod uwagę interesy obu stron oraz społeczno-gospodarcze znaczenie działalności dłużnika.

Po dokonaniu zajęcia przedsiębiorca może:

• spłacić zadłużenie w całości,
• złożyć wniosek o rozłożenie zobowiązania na raty,
• wnieść o wyłączenie określonego składnika majątku spod egzekucji.

Więcej na temat zajęcia komorniczego a własnej działalności gospodarczej przeczytasz tutaj.

Najważniejsze zasady dotyczące egzekucji w JDG

ODPOWIEDZIALNOŚĆ MAJĄTKOWA

• właściciel JDG odpowiada całym swoim majątkiem (firmowym i prywatnym) za zobowiązania firmy
• nie istnieje formalny „majątek firmy” oddzielony od prywatnego właściciela

ŚRODKI NA KONCIE FIRMOWYM

• komornik może zająć wszystkie środki na koncie firmowym, niezależnie od waluty i przeznaczenia
• wyjątek – pieniądze przeznaczone na bieżące wypłaty dla pracowników oraz odprowadzenie podatków i składek ZUS – po przedstawieniu dokumentów komornik może je zwolnić z egzekucji

MAJĄTEK PRYWATNY

• komornik nie może zabrać minimalnych środków niezbędnych do życia właściciela i jego rodziny chronione są także część świadczeń socjalnych, zasiłki, np. trzynasta emerytura, a także przedmioty niezbędne do pracy zarobkowej (narzędzia, sprzęt biurowy)
• kwota wolna od zajęcia jest ustalana procentowo względem minimalnego wynagrodzenia (obecnie 75%)

DOCHODY Z INNYCH ŹRÓDEŁ

• jeżeli właściciel JDG otrzymuje wynagrodzenie z pracy etatowej lub inne dochody osobiste, komornik może zająć jedynie nadwyżkę ponad kwotę wolną

PRIORYTET DZIAŁAŃ KOMORNIKA

• egzekucja zwykle zaczyna się od konta firmowego, bo środki tam są najbardziej dostępne i nie chronione kwotą wolną
• dopiero jeśli środki firmowe są niewystarczające, komornik może sięgnąć po majątek prywatny

MOŻLIWOŚĆ OCHRONY MAJĄTKU

• przedsiębiorca może wnioskować do sądu o wyłączenie z egzekucji składników niezbędnych do prowadzenia firmy
• można też wskazać inne źródła zaspokojenia wierzyciela, np. dochody osobiste lub nadwyżki z innych rachunków

POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE

• komornik działa na podstawie tytułu wykonawczego (np. wyroku sądowego)
• zajęcie konta lub majątku nie oznacza natychmiastowej sprzedaży, możliwe jest spłacenie długu lub ugoda przed licytacją
• komornik informuje dłużnika o sposobach egzekucji i wszelkie działania są rejestrowane w protokole

Zajęcie komornicze a B2B

Osoba pracująca na podstawie umowy B2B formalnie prowadzi własną działalność gospodarczą, najczęściej jednoosobową, i świadczy usługi jako równorzędny partner biznesowy, a nie pracownik. Oznacza to samodzielne zarządzanie podatkami, składkami ZUS i księgowością oraz brak ochrony wynikającej z Kodeksu pracy.

Ważne jest, aby umowa B2B rzeczywiście odzwierciedlała niezależność przedsiębiorcy. Jeśli w praktyce współpraca układa się w sposób wskazujący na podporządkowanie, na przykład przez narzucanie stałych godzin pracy, wykonywanie poleceń zleceniodawcy lub traktowanie przedsiębiorcy jak pracownika – sąd może uznać kontrakt za stosunek pracy.

Wówczas tracą zastosowanie korzyści płynące z B2B, a dodatkowo mogą pojawić się obowiązki wynikające z reinterpretacji umowy, takie jak dopłaty składek czy podatków.

Egzekucja wobec osoby pracującej na umowie B2B może mieć charakter sądowy lub administracyjny, w zależności od rodzaju zobowiązania:

• egzekucja sądowa obejmuje najczęściej długi wobec kontrahentów lub sytuacje, gdy nie zostały wykonane świadczenia wynikające z umowy B2B
• egzekucja administracyjna dotyczy przede wszystkim zaległości podatkowych lub składkowych.

W praktyce działania komornika koncentrują się przede wszystkim na środkach znajdujących się na firmowych rachunkach bankowych oraz należnościach wynikających z faktur, czyli tzw. egzekucji wierzytelności. Zajęcie innych składników majątku zdarza się wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, na przykład gdy przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem prywatnym.

Procedury egzekucyjne w przypadku B2B są pod względem prawnym podobne do tych stosowanych wobec jednoosobowej działalności gospodarczej. Różnica polega głównie na zakresie ingerencji komornika przy JDG możliwy jest szerszy dostęp do majątku firmowego i prywatnego, natomiast w B2B egzekucja zazwyczaj obejmuje jedynie środki wynikające z umowy i środki zgromadzone na firmowych kontach bankowych.

B2B jako umowa cywilnoprawna – zasady egzekucji

Umowa B2B, to alternatywa dla zatrudnienia etatowego, ale nie oznacza automatycznie takiej samej ochrony przed egzekucją komorniczą, jaką przewiduje Kodeks pracy. W praktyce jednak, w określonych sytuacjach, wynagrodzenie wypłacane w ramach B2B może korzystać z zasad podobnych do tych, które chronią pracowników.

Podstawowe warunki obejmują przede wszystkim stałe, powtarzające się wynagrodzenie wypłacane regularnie oraz fakt, że stanowi ono jedyne źródło utrzymania danej osoby. W takich przypadkach egzekucja wobec przedsiębiorcy działającego na umowie B2B powinna odbywać się na podobnych zasadach jak potrącenia wynagrodzenia z umowy o pracę, w tym z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia, kwot wolnych od potrąceń oraz limitów egzekucji określonych w przepisach art. 87 i 87(1) Kodeksu pracy.

W praktyce oznacza to, że nawet w modelu B2B pewne świadczenia mogą być częściowo chronione przed zajęciem komorniczym, jeżeli ich celem jest zapewnienie utrzymania i stanowią podstawowe źródło dochodu dłużnika. Dzięki temu przedsiębiorcy zachowują część wynagrodzenia niezbędną do codziennego funkcjonowania, mimo to ryzyko egzekucji nadal istnieje i warto je monitorować.

Ryzyko zajęcia komorniczego w przypadku działalności B2B można ograniczyć poprzez:

• regularne monitorowanie płatności i zobowiązań,
• negocjowanie spłaty zadłużenia w ratach,
• skorzystanie z procedury sądowej w celu wyłączenia konkretnych środków spod egzekucji.

Podsumowanie

Prowadzenie własnej działalności gospodarczej lub pracy na B2B wiąże się z pełną odpowiedzialnością finansową. Komornik może zająć środki na firmowym koncie, należności od kontrahentów, a w niektórych przypadkach także majątek prywatny. W JDG egzekucja obejmuje zarówno majątek firmowy, jak i prywatny, natomiast w B2B komornik koncentruje się głównie na środkach wynikających z umowy i firmowych kontach bankowych.

Wynagrodzenie B2B może korzystać z ochrony podobnej do pracowników, jeśli jest regularne, powtarzalne i stanowi jedyne źródło utrzymania, wówczas część wynagrodzenia pozostaje wolna od zajęcia. Świadomość zasad egzekucji i regularne monitorowanie płatności pozwala ograniczyć ryzyko finansowe i chronić działalność.