Dlaczego muszę podawać kod zawodu do ZUS-u skoro jestem na samozatrudnieniu?

Kod zawodu do ZUS na samozatrudnieniu – materiał video

Na czym polegają zmiany w formularzach ZUS?

Osoby zgłaszane do ubezpieczeń po 16 maja 2021 roku mają obowiązek uzupełnienia w formularzach zgłoszeniowych ZUS ZUA i ZZA informacji na temat kodu wykonywanego zawodu. Dotyczy to zarówno przedsiębiorców zatrudniających pracowników, jak i samozatrudnionych płatników.

Kod zawodu musi być każdorazowo uzupełniany w dwóch przypadkach:

• w nowych dokumentach zgłoszeniowych, w tym za okresy przed umowną datą nowelizacji,
• w przypadku składania zmian i korekt, np. w związku ze zmianą danych teleadresowych.

Informacje uzupełnia się bezpośrednio w formularzu zgłoszeniowym, przechodząc do rubryki nr 01 w bloku X, bądź korzystając z pola nr 02 w bloku V (w zależności od rodzaju dokumentu) opisanej jako „kod wykonywanego zawodu”.

Czym jest kod wykonywanego zawodu ZUS?

Kod zawodu to unikatowy, oryginalny ciąg cyfr, przypasowany i odpowiadający nazwie konkretnego zawodu. Naniesiony na dokument kod zawodu musi być w pełni zgodny z wytycznymi prawnymi, określonymi w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania.

W przepisach ujęto zestawienie wszystkich obowiązujących zawodów wraz z wyróżnionymi ciągami cyfr. Ze względu na ich dużą liczbę, podmiot publiczny udostępnił także rejestr internetowy, wyposażony w intuicyjną wyszukiwarkę do sprawdzania danych.

ZUS dla samozatrudnionych. Gdzie najszybciej sprawdzić kod zawodu?

Klasyfikację zawodów wraz z kodami można sprawdzić na Portalu Sprawozdawczym GUS, bądź korzystając z Wortalu PSZ.

Co ważne, obowiązek uzupełniania kodów zawodu w formularzach ZUS-u (także jeżeli chodzi o samozatrudnienie) wymusił korektę wzorów elektronicznych, dostępnych m.in. w programie Płatnik i ePłatnik. Aplikacje zostały w pełni dostosowane do obowiązujących norm, natomiast poprzednie formularze tracą ważność i nie będą już dłużej akceptowane. W przypadku składania formularzy online, użytkownik może wybierać kod z rozwijanej listy, bez konieczności ręcznego wyszukiwania rekordu.

Na co zwrócić uwagę podczas sprawdzania kodu, gdy naszym modelem pracy jest samozatrudnienie?

Mnogość klasyfikacyjna zawodów może powodować problemy z wyodrębnieniem jednej, konkretnej nazwy, w przypadku realizowanych obowiązków służbowych.

Klasyfikacja zawodów i specjalności obejmuje przeszło 50 grup zawodów dot. kierowców. Poszczególne profesje różnią się niewielkimi szczegółami, co może wprowadzać w błąd. Przykładowo, kierowca trolejbusu posiada kod zawodu o wartości 833102, zaś kierowca tramwaju przedstawia się ciągiem 833103. Łatwo w takiej sytuacji o pomyłkę, dlatego wpisując dane do formularza należy zachować wyjątkowo dużą ostrożność i skupienie. Błędnie wypełniony dokument będzie musiał zostać skorygowany, co generuje dodatkowe problemy.

Czym jest samozatrudnienie?

Jak zaznaczyliśmy wcześniej, obowiązek podawania danych na formularzach ZUS o kodzie zawodu dotyczy również osób prowadzących własną działalność gospodarczą.

Samozatrudnienie charakteryzuje się tym, że osoba fizyczna bierze na siebie odpowiedzialność za wykonywanie pracy, działając przy tym samodzielnie i na własny rachunek. Jednoosobowa działalność może wiązać się z większym ryzykiem finansowym, jednakże pracujący otrzymuje zdecydowanie szerszą swobodę działania. Samozatrudniony może pracować dla wielu podmiotów jednocześnie, otrzymuje wiele korzyści podatkowych, może liczyć także na preferencyjne zarobki, w których nie uwzględnia się kosztów pracodawcy.

Obowiązek podawania kodu zawodu do ZUS przez samozatrudnionych. Z czego wynika?

Zaktualizowane formularze ZUS dla samozatrudnionych dostarczą informacji o tym, jak duża liczba pracowników korzysta z absencji chorobowych w konkretnych grupach zawodowych. Dane statystyczne mają dać odpowiedź, w jakich grupach zawodowych występuje największa zachorowalność w kontekście badanych okresów. To oficjalna wersja, przyjęta przez decydentów ZUS-u. Eksperci są podzieleni co do zasadności ujawniania danych tego typu przez samozatrudnionych. Pojawiają się głosy mówiące o niepotrzebnym poszerzaniu kompetencji ZUS-u.

Kod wykonywanego zawodu ZUS i kwestie problematyczne

Inną kwestią sporną jest konieczność wnikliwej analizy przepisów, w celu ustalenia konkretnego zawodu wykonywanego przez pracownika. W rozporządzeniu wyróżniono kilka tysięcy podgrup zawodowych, obejmujących drobiazgowe rozgraniczenie etatów. Niektórzy mogą mieć spory problem ze zdecydowaniem się, który konkretnie kod zawodu wpisać. W kilkudziesięciostronicowym akcie prawnym wyróżniono tak podobne zawody, jak rozlepiacz afiszy i dystrybutor ulotek. Tak dokładne sprawdzanie rozporządzenia wymaga sporego nakładu czasowego.