Co grozi za sprzedaż podrobionych produktów?

Sprzedaż podrobionych produktów – omówione zagadnienia:

Podrobione produkty coraz częściej pojawiają się na popularnych platformach sprzedażowych takich jak Allegro, OLX, Vinted, Facebook Marketplace czy Amazon – nie brakuje tam nieuczciwych sprzedawców, którzy próbują zarobić na cudzej renomie. Należy mieć świadomość, że za sprzedaż podróbek grożą konsekwencje prawne – zarówno cywilne, jak i karne!

Sprzedaż podrobionych produktów

Sprzedaż podrobionych produktów jest niezwykle powszechna, ponieważ łączy w sobie kilka „korzyści”, które przyciągają zarówno sprzedających, jak i kupujących. Po pierwsze, cena podrobionych produktów jest znacznie niższa niż tych oryginalnych, co sprawia, że są one bardziej dostępne dla klientów. Po drugie, łatwiejsza dostępność. Podróbki często można kupić szybko i bez większych formalności, także przez Internet czy na lokalnych (często zagranicznych) bazarach. Po trzecie, dla sprzedających sprzedaż podróbek to możliwość szybkiego i łatwego zarobku bez konieczności ponoszenia kosztów związanych z oryginalną produkcją czy dystrybucją. Z kolei dla klientów zakup podróbki często zaspokaja potrzebę posiadania modnego, markowego produktu lub spełnienia oczekiwań estetycznych i funkcjonalnych, często bez świadomości, że kupują towar niższej jakości i nieoryginalny. Wskutek tych „korzyści” rynek sprzedażowy rozwija się pomimo obowiązujących przepisów prawa.

Czym są produkty podrobione? W potocznym rozumieniu, są to zasadniczo towary oznaczone fałszywym znakiem towarowym, czyli produkty noszące logo lub inne oznaczenia dokładnie takie jak oryginalne, ale bez zgody właściciela marki. Najczęściej można je spotkać platformach sprzedażowych, aukcjach internetowych, bazarach czy ulicznych straganach. Jednakże należy mieć na uwadze, że sprzedaż takich podróbek jest nielegalna i grożą za nią sankcje prawne, takie jak grzywna, a nawet kara pozbawienia wolności.

W ramach przypomnienia – z przepisów art. 120 i nast. ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej wynika, że kilka istotnych wniosków.

ZNAK TOWAROWY TO KAŻDE OZNACZENIE, KTÓRE POZWALA ODRÓŻNIĆ PRODUKTY JEDNEGO PRZEDSIĘBIORSTWA OD PRODUKTÓW INNYCH – może to być słowo, logo, kształt, kolor, a także inne elementy (np. dźwięk, forma przestrzenna), które pełnią funkcję identyfikacyjną.
REJESTRACJA ZNAKU TOWAROWEGO JEST WARUNKIEM OCHRONY PRAWNEJ – oznaczenie musi zostać wpisane do odpowiedniego rejestru, aby właściciel mógł skutecznie bronić swoich praw.
ZNAK TOWAROWY NIE OGRANICZA SIĘ TYLKO DO TRADYCYJNYCH SYMBOLI, ALE OBEJMUJE RÓWNIEŻ ZNAKI USŁUGOWE ORAZ RÓŻNORODNE FORMY OZNACZEŃ – tj. nazwiska, cyfry, kształty opakowań czy dźwięki.
ZNAKI PODROBIONE TO TAKIE, KTÓRE SĄ IDENTYCZNE LUB NIEMAL NIE DO ODRÓŻNIENIA OD ZAREJESTROWANYCH ZNAKÓW – ich używanie jest bezprawne i stanowi naruszenie praw właściciela.
ZNAK TOWAROWY PEŁNI FUNKCJĘ IDENTYFIKACYJNĄ I GWARANTUJE KONSUMENTOWI, ŻE PRODUKTY Z TYM ZNAKIEM POCHODZĄ OD KONKRETNEGO PRZEDSIĘBIORCY – dzięki temu konsument może dokonać świadomego wyboru, kierując się zaufaniem do marki.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o tym, czym jest znak towarowy i co chroni, to przeczytaj ten artykuł.

Co więcej, w Prawie własności przemysłowej, w przepisie art. 120 ust. 3 pkt 3 ustawodawca wyjaśnił pojęcie znaków towarowych podrobionych przez co należy rozumieć „użyte bezprawnie znaki identyczne lub takie, które nie mogą być odróżnione w zwykłych warunkach obrotu od znaków zarejestrowanych, dla towarów objętych prawem ochronnym”.

Z powyższej regulacji wynika, że za znak towarowy podrobiony uznaje się:

znaki użyte bezprawnie, czyli bez zgody właściciela znaku;
znaki, które są identyczne lub tak podobne, że w normalnych warunkach sprzedaży nie da się ich odróżnić od oryginału;
znaki, które zostały użyte dla towarów objętych ochroną prawną (czyli zarejestrowanym znakiem towarowym, bo zeby znak towarowy był prawnie chroniony i żeby można było kogoś ukarać za
jego podrabianie, musi być wcześniej zarejestrowany w Urzędzie Patentowym).

Tym samym podrobiony znak towarowy to taki, który został użyty bez zgody właściciela i wygląda tak samo albo bardzo podobnie do oryginału do tego stopnia, że w zwykłych warunkach sprzedaży nie da się ich odróżnić. Zatem jeśli ktoś sprzedaje produkt z takim znakiem, popełnia przestępstwo, nawet jeśli mówi klientowi wprost, że to podróbka. Nie ma znaczenia, czy kupujący ma świadomość, że kupuje podrobiony produkt. Liczy się sam fakt użycia cudzego znaku bez pozwolenia. W przypadku znaków tylko podobnych, czyli nie identycznych, również można ponieść odpowiedzialność, ponieważ istnieje ryzyko, że ktoś pomyli podróbkę z oryginałem.

Co ważniejsze, nie tylko sprzedawca odpowiada za podróbki. Odpowiedzialność może ponieść także każdy, kto pośrednio umożliwia taką sprzedaż, przykładowo właściciel galerii handlowej, który wynajmuje lokale usługowe sprzedawcom z podróbkami, albo właściciel platformy internetowej, która pozwala na sprzedaż fałszywych produktów.

Za naruszenie znaku towarowego uważa się nie tylko sprzedaż podróbek, ale też:

oznaczenie nimi produktów,
reklamowanie takich produktów,
importowanie,
przechowywanie z zamiarem sprzedaży, użycie znaku w dokumentach lub w swoim sklepie (stacjonarnym lub e-sklepie).

Sprzedaż podrobionych produktów – konsekwencje

Sprzedaż podrobionych produktów wiąże się z poważnymi konsekwencjami – zarówno cywilnymi karnymi.

Konsekwencje karne za sprzedaż podrobionych produktów

W przepisie art. 305 Prawa własności przemysłowej uregulowano konsekwencje za oznaczanie towarów podrobionym znakiem towarowym. Zgodnie z tą regulacją:

„Kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, w tym podrobionym znakiem towarowym Unii Europejskiej, zarejestrowanym znakiem towarowym lub znakiem towarowym Unii Europejskiej, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 [por. ustęp 1]”. „W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie [por. ustęp 2]”.
„Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5 [por. ustęp 3]”.
Z powyższej regulacji wynika, że:
- Odpowiedzialność karna dotyczy każdej osoby, która:
  - oznakowuje towary podrobionym znakiem towarowym (w tym znakiem UE),
  - używa znaku zarejestrowanego bez prawa do niego,
  - dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami.
  Grozi za to kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat.
- W przypadkach mniejszej wagi, np. pojedynczej sprzedaży, czy też niskiej wartości towaru, sprawca może zostać ukarany grzywną.
- W sytuacjach poważniejszych, gdy:
  - sprawca uczynił sobie z tego stałe źródło dochodu,
  - podrabiane towary są znacznej wartości,
  - grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat.

Tym samym powyższe przepisy pokazują, że nie trzeba prowadzić dużego sklepu z podróbkami, żeby ponieść odpowiedzialność karną. Wystarczy nawet jedna sprzedaż podrobionego produktu, np. markowej torebki na platformie sprzedażowej takiej jak Vinted, żeby naruszyć prawo i narazić się na grzywnę, ograniczenie wolności lub karę więzienia.

Sytuacje staje się poważniejsza, jeśli ktoś zarabia na tym regularnie, np. sprzedaje podróbki hurtowo. Wówczas jest to traktowane jako cięższe przestępstwo, za które grozi nawet do 5 lat pozbawienia wolności.

Konsekwencje cywilne za sprzedaż podrobionych produktów

Sprzedaż podróbek może prowadzić do wystąpienia przez właściciela prawa do znaku towarowego lub wzoru przemysłowego z powództwem cywilnym, w którym może żądać:

zaniechania naruszeń,
usunięcia skutków naruszenia,
naprawienia szkody przez:
- zapłatę odszkodowania (np. na podstawie wysokości hipotetycznej licencji),
- wydanie korzyści uzyskanych z naruszenia,
złożenia przeprosin (np. w mediach społecznościowych),
zniszczenia towarów i materiałów reklamowych.

Gdzie zgłosić sprzedaż podróbek?

W zależności od zaistniałych okoliczności dostępne są różne procedury i środki prawne, które mogą zostać podjęte zarówno przez konsumentów, jak i przedsiębiorców. Znajomość właściwych kanałów zgłoszeń oraz kompetentnych organów jest kluczowa dla skutecznego przeciwdziałania obrotowi podrobionymi produktami oraz ochrony praw właścicieli znaków towarowych. Poniżej przedstawiamy instytucje, które odpowiedzialne są za nadzór i zwalczanie nielegalnego obrotu podrobionymi produktami oraz do których można kierować zgłoszenia dotyczące sprzedaży podróbek:

NA PLATFORMIE SPRZEDAŻOWEJ – skorzystaj z opcji zgłaszania nieuczciwych ofert dostępnej na danej platformie, np. Allegro.
DO UOKIK LUB INSPEKCJI HANDLOWEJ – zgłoś podejrzenie nieuczciwych praktyk sprzedawcy do:
- Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) przez formularz kontaktowy lub telefonicznie – Infolinia Konsumencka: 801 440 220;
- Wojewódzkiej Inspekcji Handlowej.
NA POLICJĘ LUB DO PROKURATURY – zgłoś przestępstwo naruszenia praw własności przemysłowej z przepisu art. 305 Prawa własności przemysłowej) do najbliższej komendy policji lub prokuratury. Pamiętaj, żeby przygotować listę dowodów, które potwierdzą zasadność Twojego zgłoszenia.
ZGŁOSZENIE DO WŁAŚCICIELA PRAW (MARKI) – skontaktuj się z właścicielem praw do znaku towarowego, korzystając z dedykowanych kanałów do zgłaszania podróbek, np. formularzy.

Podsumowanie

Sprzedaż podróbek w sieci wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi i szkodzi zarówno konsumentom, jak i legalnym producentom. Internet nie zapewnia anonimowości, bowiem każda oferta może zostać zidentyfikowana i zgłoszona odpowiednim instytucjom. W przypadku natrafienia na podróbkę lub podejrzaną ofertę warto poinformować o tym platformę sprzedażową, UOKiK, policję lub właściciela marki. Takie działania wspierają walkę z nielegalnym handlem i pomagają chronić prawa wszystkich uczestników rynku.