Etat czy działalność gospodarcza – porównanie

Coraz częściej zostajemy postawieni przed wyborem – działalność gospodarcza czy etat? Nierzadko przyszły, czy też obecny, pracodawca narzuca nam zasady współpracy w oparciu o model „firma – firma”. Poniżej omówię niektóre różnice między pozarolniczą działalnością gospodarczą a umową o pracę.

Etat czy działalność gospodarcza – różnice w składkach ZUS

Porównując etat z działalnością gospodarczą istotną różnicą jest wysokość składek ZUS. W przypadku umowy o pracę składki są wyliczane procentowo od naszego wynagrodzenia, prowadząc działalność należności do ZUS są stałe, bez względu na wielkość przychodu. Zakładając własną działalność gospodarczą możemy skorzystać z ZUSu preferencyjnego przez pierwsze 24 miesiące. Ulga dotyczy tylko składek społecznych i aby z niej skorzystać należy spełnić określone warunki:

w przeciągu 60 miesięcy nie prowadziliśmy działalności gospodarczej,
nie będziemy świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywaliśmy, w ramach stosunku pracy (umowa o pracę) lub spółdzielczego stosunku pracy, czynności wchodzących w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Innymi słowy, jeśli byliśmy zatrudnieni na postawie umowy zlecenia lub o dzieło i teraz będziemy świadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy, możemy skorzystać z ZUSu preferencyjnego. Jeśli byliśmy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę i świadczymy usługi na rzecz byłego pracodawcy ale zakres świadczonych przez nasz usług będzie inny, również ZUS preferencyjny nam przysługuje.

Tabela 1: Miesięczna wysokość składek ZUS 2014r.

Dochód brutto	Umowa o pracę	Działalność „mały ZUS”	Działalność „duży ZUS”
2 500,00 zł	536,90 zł	431,18 zł	1 042,46 zł
Oszczędności roczne:		1 268,64 zł	strata
5 000,00 zł	1 073,81 zł	431,18 zł	1 042,46 zł
Oszczędności roczne:		7 711,56 zł	376,20 zł
7 500,00 zł	1 610,71 zł	431,18 zł	1 042,46 zł
Oszczędności roczne:		14 154,36 zł	6 819,00 zł

Źródło: Opracowanie własne.

Własna działalność a emerytura

Wysokość opłacanej teraz składki emerytalnej będzie mieć w przyszłości wpływ na wysokości naszej emerytury, dlatego warto zaoszczędzone pieniądze na składkach ZUS przeznaczyć np. na IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) lub IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego), czyli tzw. III filar.

Własna firma a etat – chorobowe

W czasie choroby osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę (będąca na L4) otrzymuje 80% wynagrodzenia za czas zwolnienia. W przypadku działalności, z zasiłku chorobowego można skorzystać, jeśli opłacamy składkę chorobową w terminie, nieprzerwanie przez 90 dni; za okres choroby nie opłacamy składek społecznych. Należy jednak pamiętać, iż wysokość chorobowego nie będzie wysoka (dla osób opłacających ZUS na zasadach preferencyjnych ok. 9,5zł netto/dzień, dla osób opłacających duży ZUS ok. 42zł netto/dzień). Dla przedsiębiorcy składka chorobowa jest dobrowolna, tym samym składki ZUS mogą być jeszcze mniejsze. Konsekwencją w przypadku choroby jest brak prawa do zasiłku chorobowego.

Różne formy podatku dochodowego

Decydując się na własną działalność gospodarczą, możemy wybrać formę podatku dochodowego, takiej możliwości nie mamy będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Przyszły przedsiębiorca decyduje się na jedną z form: podatek liniowy, podatek na zasadach ogólnych, ryczałt lub karta podatkowa.

Tabela 2: Formy opodatkowania.

	Podatek na zasadach ogólnych	Podatek liniowy	Ryczałt	Karta podatkowa
Podstawa do opodatkowania	Przychód pomniejszony o koszty i zapłacone składki społeczne.	Przychód pomniejszony o koszty i zapłacone składki społeczne.	Przychód pomniejszony o zapłacone składki społeczne.	–
Stawka podatku	18% 32% (po przekroczeniu 85 528zł podstawy)	19%	20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3%	Stała kwota- ustalona przez naczelnika US
Kwota zmniejszenia podatku, wynikająca z kwoty wolnej	556,02 zł	–	–	–
Ulgi na dziecko	Tak	–	–	–
Wspólne rozliczenie z małżonkiem	Tak	–	–	–
Zeznanie roczne	PIT 36 do 30 kwietnia	PIT 36-L do 30 kwietnia	PIT 28 do 31 stycznia	PIT 16A do 31 stycznia

Źródło: Opracowanie własne

Stojąc przed wyborem formy opodatkowania należy sprawdzić, którą formę podatku przy naszym profilu działalności możemy wybrać, czy nie jesteśmy z niej wyłączeni. Zwróćmy również uwagę na wysokość naszych prognozowanych przychodów czy kosztów. Porównując podatek liniowy z podatkiem na zasadach ogólnych weźmy pod uwagę wspólne rozliczenie ze współmałżonkiem.

Koszty uzyskania przychodu

Przedsiębiorca wybierając zasady ogólne lub podatek liniowy, może obniżyć wysokość podatku dochodowego poprzez koszty uzyskania przychodu. Wydatek możemy zaliczyć do kosztów o ile:

pozostaje w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu,
poniesiony jest w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
nie znajduje się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust 1 ustawy o PIT,
jest właściwie udokumentowany.

Zakup komputera, faktura za telefon, internet, paliwo – to tylko niektóre przykłady możliwych kosztów uzyskania przychodu. Wszystko wpływa na mniejszą zaliczkę na podatek dochodowy. Posiadając umowę o pracę mamy stałe koszty, miesięcznie wynoszące 111,25zł.

Etat czy działalność gospodarcza? Kalkuluj!

Przeprowadź analizę swoich prognozowanych przychodów, kosztów, składek ZUS, podatku i ewentualnych ulg, zobacz co opłaca Ci się bardziej – samozatrudnienie, umowa o pracę a może rozpocznij własny biznes nie związany z poprzednią ścieżką zawodową. Poniżej przedstawiam tabelę, gdzie wyliczono ile otrzymamy „na rękę” (rocznie) przy danym dochodzie. Przy umowie o pracę dochód miesięczny jest dochodem brutto. Przy własnej działalności nie uwzględniono kosztów uzyskania przychodów, gdyż każdy podatnik kształtuje je według swojej działalności, a odliczony ZUS jest zusem preferencyjnym. W wyliczeniach nie wzięto pod uwagę ulg na dzieci, czy wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem. Przeprowadzając własne kalkulacje należy uwzględnić te czynniki.

Tabela 3: Roczna wysokość dochodu „na rękę” po odliczeniu zusu i podatku dochodowego.

Dochód (m-c)	Umowa o pracę	Własna działalność
		Podatek na zasadach ogólnych	Ryczałt
		Podatek na zasadach ogólnych	stawka 8,5%	stawka 17%
2 500,00 zł	21 697,20 zł	23 122,84 zł	24 825,84 zł	22 845,84 zł
5 000,00 zł	42 602,28 zł	47 722,84 zł	52 689,84 zł	47 745,84 zł
7 500,00 zł	63 507,48 zł	72 322,84 zł	80 133,84 zł	72 645,84 zł

Źródło: Opracowanie własne Z tabeli wynika, iż własna działalność przynosi nam większe korzyści finansowe, nawet jeśli nie uwzględnimy ewentualnych kosztów uzyskania przychodu. Każde rozwiązanie ma swoje plusy

Tabela 4: Przykładowe plusy umowy o pracę i własnej działalności gospodarczej.

Umowa o pracę	Własna działalność
+ płatny urlop + brak ryzyka utraty zleceń, spadku przychodów + nie prowadzimy księgowości, pracodawca wpłaca ZUS i zaliczki na podatek za nas + stały czas pracy	+ niższe składki ZUS przez pierwsze 2lata+ stała wysokość składek ZUS bez względu na przychody i ilość zleceń + możliwość wpływania na wysokość podatku, kształtowania kosztów uzyskania przychodu + wybór między różnymi formami opodatkowania + elastyczny czas pracy + sami wyznaczamy kierunki rozwoju naszej firmy + kontrola nad działalnością

Źródło: Opracowanie własne

Anna Pietrzak

Dlaczego warto założyć własną firmę (etat czy działalność gospodarcza – porównanie)