Małgorzata Jagusiak
O zmianach w kodeksie pracy pisze się i mówi już od dłuższego czasu. Nie wszystkie z nich są wprowadzane jedną zmianą ustawy kodeks pracy, proces ten został rozłożony w czasie. Sporo nowych przepisów musi się pojawić z uwagi na konieczność implementacji przepisów unijnych do przepisów krajowych. Na temat zmian w kodeksie pracy znanych pod pojęciem dyrektywa Work-life balance, pisaliśmy już na etapie projektu ustawy. Obecnie proces legislacyjny zakończył się, Prezydent podpisał ustawę i nowe przepisy wejdą w życie po jej ogłoszeniu. W dzisiejszej publikacji napiszemy, jakie zmiany w kodeksie pracy wprowadza dyrektywa Work-life balance.
Cel wprowadzanych zmian
Jak można przeczytać w uzasadnieniu do ustawy przepisy dyrektywy dotyczą wszystkich pracowników bez wyjątków, zarówno kobiet jak i mężczyzn. W wielu krajach zauważalna jest tendencja wycofywania się z życia zawodowego kobiet, które pragną posiadać dzieci i je wychowywać. Bardzo często trudno jest pogodzić obowiązki opiekuńcze i pracownicze i właśnie to zagadnienie przyświecało idei stworzenia dyrektywa Work-life balance i dyrektywy rodzicielskiej. Przeniesienie przepisów dyrektywy na grunt kodeksu pracy wiąże się m.in. ze zmianami w obszarze urlopów rodzicielskich, czy elastycznej organizacji pracy dla pracowników będących rodzicami lub opiekunami. W większej szczegółowości niektóre z wprowadzonych zmian opiszemy poniżej.
Wprowadzone zmiany w dyrektywie rodzicielskiej
Dyrektywa rodzicielska to przede wszystkim zmiany w urlopach tych, które już funkcjonują, ale także wprowadzenie nowych. Zmiany mają na celu m.in. ochronę pracowników, którzy korzystają z uprawnień pracowniczych, zobaczmy więc o czym jest mowa:
Przed zmianą przepisów jeśli ojciec dziecka nie chciał skorzystać z urlopu rodzicielskiego, to mógł on być przeniesiony na matkę, po zmianie nie ma już takiej możliwości |
Określona została nieprzenoszalna część urlopu rodzicielskiego w wymiarze 9 tygodni. Oznacza to, że jeżeli ojciec dziecka nie skorzysta z urlopu to urlop w tej części przepadnie |
Wymiar urlopu rodzicielskiego zostanie podwyższony o 9 tygodni. Jak będzie się kształtowała jego wysokość można w szczegółach przeczytać w podlinkowanej publikacji |
Po wystąpieniu z wnioskiem o przyznanie urlopu rodzicielskiego pracownik jest objęty ochroną i nie można go:
Jeśli pracodawca złamie tę zasadę pracownik ma prawo udać się do sądu pracy |
Ojciec dziecka ma prawo do urlopu rodzicielskiego nawet wówczas jak matka dziecka w dniu porodu nie pozostawała w stosunku pracy/w ubezpieczeniu chorobowym |
Wysokość zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego została ustalona na poziomie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku |
Rozwiązanie umowy o pracę w okresie urlopu macierzyńskiego będzie możliwe jedynie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy |
Od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może:
|
Urlop opiekuńczy ma charakter bezpłatny |
Wymiar urlopu opiekuńczego wynosi 5 dni |
Urlop opiekuńczy jest udzielany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym ze względów medycznych |
Okres urlopu wlicza się do okresu zatrudnienia |
Urlop udzielany w pilnych sprawach rodzinnych |
Wymiar urlopu wynosi 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym |
Za czas urlopu przysługuje wynagrodzenie w wysokości 50% |
Urlop ojcowski będzie musiał być wykorzystany w terminie 12 miesięcy a nie jak było do tej pory w terminie 24 miesięcy |
Dyrektywa Work-life balance – jakie zmiany w kodeksie pracy wprowadza?
Jeżeli chodzi o zmiany w kodeksie pracy w związku z wprowadzeniem słynnej dyrektywy Work-life balance, to wprowadzone regulacje mają przede wszystkim na celu poprawę warunków zatrudnienia i poszerzenie uprawnień pracowniczych. Zobaczmy w takim razie, o jakich przykładowych zmianach jest mowa:
Ochrona pracownika przed niekorzystnym traktowaniem z powodu korzystania z uprawnień, jakie wynikają z kodeksu pracy |
Pracownicy zatrudnieni co najmniej przez 6 miesięcy mogą raz w roku kalendarzowym wystąpić o zmianę umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony. Można skierować także wniosek do pracodawcy m.in. o zapewnienie bezpieczniejszych warunków pracy, czy zmianę rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Taki wniosek wymaga pisemnej odpowiedzi z uzasadnieniem przekazanej przez pracodawcę w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku |
Na pracodawcy spoczywa obowiązek przekazywania pracownikom szerszego zakresu informacji o warunkach zatrudnienia m.in. o:
|
Pracownik ma prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku |
Pracownik może równolegle, bez ograniczeń nawiązywać stosunki pracy z innymi pracodawcami, także inne niż stosunek pracy |
Podsumowanie
W ostatnim czasie zostało wprowadzonych szereg różnego rodzaju modyfikacji w kodeksie pracy. Większość z tych regulacji jest nowa, jednak również pojawiają się zapisy doprecyzowujące dotychczas obowiązujące przepisy. Dyrektywa Work-life balance, która przyświeca niektórym zmianom ma na celu z założenia równoważyć życie zawodowe i rodzinne. Prawa pracownicze mają być przede wszystkim przyjazne dla pracowników a pracodawca ma je respektować. Z uwagi na poszerzenie uprawnień pracowniczych pracodawcy obawiają się sporów z pracownikami, pisaliśmy o tym na łamach podlinkowanej publikacji. Weszły zmiany w urlopach rodzicielskich, doszła możliwość skorzystania z urlopu opiekuńczego czy z powodu działania siły wyższej. Pracownicy zostali objęci szerszą ochroną a pracodawcy muszą jak najszybciej zapoznać się z tymi obszernymi nowymi regulacjami i je przestrzegać. Jaki będzie efekt podjętych działań przekonamy się już na etapie stosowania nowych przepisów. Ustawa wchodzi w życie po 21 dniach od jej ogłoszenia.
220 
Krzysztof Janoś
Dorota Łesak
